Inklyuziv ta’lim siyosatining jahon miqiyosida huquqiy-me’yoriy asoslari

Ozarbayjonda 1998 yilda Bolalar huquqlari to’g’risidagi Konvensiya ratifikasiya qilindi va 2001 yilda esa “Maxsus ta’lim to’g’risida”gi Qonunni qabul qildi.
2002 yilga kelib inklyuziv ta’lim borasidagi loyihalar faoliyati 10 dan ortiq qonuniy hujjatlar va loyihalar ishlab chiqildi. Inklyuziv ta’limni rivojlantirishning Milliy dastur rejasi 2 qismdan iborat bo’lib, 1-qismi inklyuziv ta’lim borasidagi loyihalar faoliyatiga oid bo’lib, 2-qismini esa inklyuziv ta’lim moddiy \ texnik asosini yaxshilash masalalari tashkil qiladi. U.T.Mikailova (NNT “Ta’limda innovasiyalar markazi” rahbari)ning bergan ma’lumotlariga ko’ra Ozarboyjonda bugungi kunga qadar 100 dan ortiq maxsus ehtiyojli bolalar 14 ta maktabgacha ta’lim, 14 ta boshlang’ich ta’lim muassasalarida inklyuziv ta’lim sharoitida o’qitilmoqda.
Inklyuziv ta’lim tizimini joriy qilish borasida qo’shni hamdo’stlik davlatlarida ham ko’zga ko’rinarli ishlar amalga oshirilayotganligi tahlil qilindi:
Rossiyada maxsus ta’lim ikkita yo’nalishada: differendias va integrasiya tarzda tashkil etilgan. Differensial ta’lim 8 yo’nalishni o’z ichita oladi. Oxirigi paytlarda Moskva, Sank-Iyeterburg va boshqa Rossiyaning bir qator shaharlarida maxsus )qtiyojli bolalarni umumta’lim muassasalariga jalb etish borasida ilmiy izlanishlar va psixologo-pedagogik amaliy ishlar olib borila boshladi.
Rossiyada integrasiya modeli asosida umumta’lim muassasalarida maxsus sinflar tashkil etilgan bo’lib, ular quyidagacha:
-aqliy rivojlanishida orqada qolgan bolalar uchun guruxlar va yeinflar;
-ruhiy rivojlanishi sustlashgan bolalar uchun guruh va sinflar;
-xulqi og’ir bolalar uchun guruh va sinflar. L.M.Shipsinning bergan ma’lumotlariga ko’ra Rossiyada hozirgi kunda 38 % imkoniyati cheklangan bolalar umumta’lim muassasalarida ta’lim-tarbiya olmoqdalar.
Ozarbayjonda 1998 yilda Bolalar huquqlari to’g’risidagi Konvensiyani Radifikasiya qildi va 2001 yilda esa "Maxsus ta’lim to’grisida"gi Qonunni qabul qildi.
2002 yilga kelib esa inklyuziv ta’lim borasidagi loyihalar faoliyati 10 dan ortq qonuniy hujjatlar va loyihalar ishlib chiqildi. Inklyuziv ta’limni rivojlantirishning Milliy dastur rejasi 2 qismdan iborat bo’lib, 1-qismi inklyuziv ta’lim borasidagi loyihalar faoliyati, 2-qismini esa inklyuziv ta’lim moddiy texnik asosini yaxshilash masalalari tashkil qiladi. V.T.Mikailova (NNT "Ta’limda inovasiyalar markazi" rahbari)ning Snfgan ma’lumotlariga ko’ra Ozarboyjonda bugungi kunga qadar 100 D11P ortiq maxsus ehtiyojli bolalar 14 ta maktabgacha ta’lim 14.13 Boshlang’ich ta’lim muassasalarida inklyuziv ta’lim sharoitida Ukitilmoqda.
Inklyuziv ta’lim tizimini joriy qilish borasida qo’shni hamdo’stlik Davlatlarida ham ko’zga ko’rinarli ishlar amalga oshirilayotganligini tahlil qildik: