Inklyuziv va maxsus taʼlim izohli lugʻot

Korrelyatsiya —

Koxlear ^plantatsiya (KI) -


aqhy yok! jismoniy rivojlanishida _muammosj bo Igan bolalarning t_araq_qiyot qonuniyatlari ularga ta’lim-tarbiya berish qonuni_yatl_arin- tad_qi_q qilish masalalari bilan shug‘ullanuvchi fan. Rivojlanishida muammosi bo'lgan bolalarni o’rganish metodlarini ishlab chiqish, ularning rivojlanishidagi muammolarni kompensatsiya qilish yo'llari, vositalarini aniqlash, ta lim va tarbiyaning umumiy asoslarini ishlab chiqish, bunday bolalarni ijtimoiy foydali mehnatga jalb qilish, ijtimoiy hayotga uyg⁴unlashtirish kabi muammolar maxsus pedagogika vazifalariga kiradi. Maxsus pedagogika ilmiy-pedagogik bilimlar tizimiga kiruvchi fan hisoblanadi. K.p.ning rivojlanish jarayonida quyidagi mustaqil sohalar vujudga keldi: surdopedagogika, tiflopedagogika,
oligofrenopedagogika, logopediya. Bu sohalar turli toifadagi rivojlanishida muammolari bo‘lgan bolalarga (qarang: aqliy уoki Jismoniy rivojlanishida muammosi bo ‘Igan bolalar) ta’lim-tarbiya berish qonuniyatlarini o‘rganadi. Istiqlolga qadar K.p. «defektologiya» nonilanar edi. Hozirda bu so‘z arxaik so‘zlar qatoridan o‘rin olgan.
o'rganilayotgan hodisalar o'rtasida mavjud bo'lgan statistik alo_qani bildiruvchi matematik
tushuncha.
eshitish sezgilarini jarrohlik yo‘11 bilan qayta tikiash. Bunday operatsiya orqah qu oq а (quloqning ichki bo’limida) joylashgan eshitish nervlarining afferent tolalariga bevosita elektr
qo‘zg‘atuvchilik vazifasini bajaruvchi elekt tizim (sistema)lar ulanadi. Hozirgi ku_n^ eshitish muammosi turli darajada bo‘l_ga* shaxslarning eshitishini tiklashda turli-tum_a OKAlaridan (qarang: eshitish apparat (uskuna) lari) foydalanilmoqda. Yuqori darajadagj sensonevral zaif eshituvchilik va karlik holatida ba'zi texnik, fiziologik, patofiziologik sabablarga ko‘ra OKAlar nutqiy tovush idrokini birozgina yaxshilaydi yoki umuman idrok etish imkonini bermaydi. Surdoaudiologiya (lotincha surdus - kar va audio - eshityapman so‘zlaridan) sohasidagi izlanishlar, unga yangi texnologiyalarning joriy etilishi, bu jarayonda turli yo‘nalishdagi olimlar faoliyatining birlashuvi eshitishida chuqur muammosi bo‘Igan shaxslar eshitish idrokini yaxshilashning yangi usuli — ko‘pkanalli koxlear implantatsiya metodining ishlab chiqilishi imkonini berdi.
KI qilingan shaxslar bilan olib boriluvchi surdopedagogik ishlar zaruriy ahamiyatga ega. Operatsiyadan so‘ng surdopedagog, logopedlar tomonidan eshitish diqqatini rivojlantirish, ular nutqini o‘stirish bo‘yicha izchillik bilan amalga oshiriluvchi mashg'ulotlar bolalarning ijtimoiy hayotga uyg‘unlashuvlarining muhim omili hisoblanadi. Ilk yoshdan KI qilingan bolalar nutqni jadal sur'atlar bilan surdopedagog yordamida egallab borib, ijtimoiy hayotga erta uyg‘unlashadilar. Shu sababli bunday operatsiyalarning ilk yoshlardanoq o‘tkazilishi maqsadga muvofiq sanaladi.