Innovatsiyalar vazirligi islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti

K = R
chiq 
/ R
kir
; formula bo'yicha topiladi. Kuchaytirgichlarni tok va kuchlanishlar 
bo'yicha kuchaytirish koeffisentlari: Ki=I
chiq 
/ I
kir
, Ku=U
chiq 
/ U
kir 
bo'ladi. 
Magnit, elektron, yarim o'tkazgichli kuchaytirgichlar. 
Magnit 
signal 
kuchaytirigichlarni 
ishlashi 
ishchi 
cho’lg'am 
induktivligining o'zakni o'zgarmas tok orqali magnitlashga bog'liqligiga asoslangan. 
Quyida 7.1-rasmda soddalashtirilgan magnit kuchaytirgich sxemasi berilgan. U uch

---

L
sterjenli po’lat o’zakdan, boshqarish cho’lg’ami W
b 
hamda ishchi cho’lg’ami W
ish 
dan iborat. 
7.1 – rasm. Magnit kuchaytirgich sxemasi 
7.1-rasm. (a) Magnit kuchaytirgich sxemasi va (b) yuklama tokini boshqarish 
tokiga bog'liqligi. 7.1b-rasmda yuklamadagi tok kuchi (I
yuk
)ni boshqaruv 
cho’lg'amidagi toki (I
b
)ga bog'liqligi aks ettirilgan. Boshqaruv cho’lg'amidagi tok 
I
b
ni o'zgarishi yuklamadan tok I
yuk 
ni o'zgarishiga olib keladi. Tok I
b 
ni ortib borishi 
esa magnitlovchi maydonni kuchaytiradi, magnit o'tkazuvchanlik va induktivlik esa 
kamayadi. Natijada yuklama zanjirida to'la qarshilik kamayib tok I
yuk 
ni ortishiga 
sabab bo'ladi. Boshqarish chulg'ami o'zgarmas tok manbasiga ulanadi va u o'zakni 
magnitlash uchun kerak. Ishchi cho’lgamlar va yuklama o'zgaruvchi tok tarmogiga 
ketma-ket qilib ulanadi. O’zgaruvchan tok kuchlanishi va aktiv qarshilik R 
o'zgarmaganda yuklamadagi tok zanjirini induktiv qarshiligi X
L 
ga bog'liq bo'ladi, 
y
a ' n i
I
y
 
U
R
2
 
X
2
Induktiv qarshilik esa o'zgaruvchan tok burchak chastotasi (w) hamda 
cho’lgam induktivligi Lga bog’liq, ya'ni X=W*L. Induktivlikni quyidagi 
formuladan topish mumkin: 
L=4π10
-7
W
2
S/Lμ 
Bunda: W – cho’lgamlar soni; 
S - o'zak kesim yuzasi, m
2
; 
L - po'lat o'zakni o'rtacha uzunligi, m;

---

μ - magnit o'tkazuvchanlik. 
Bu formuladan ko'rinib turibdiki, induktivlik magnit o'tkazuvchanlikka to'g’ri 
proporsional ekan. 
7.1b-rasmda yuklamadagi tok kuchi (I
yuk
)ni boshqaruv cho'lgamidagi tok 
(I
b
)ga bog’liqligi aks ettirilgan. Boshqaruv cho’lgamidagi tok I
b 
ni o'zgarishi 
yuklamadan tok I
yuk 
ni o'zgarishiga olib keladi. Tok I
b 
ni ortib borishi esa 
magnitlovchi maydonni kuchaytiradi, magnit o'tkazuvchanlik va induktivlik esa 
kamayadi. Natijada yuklama zanjiridagi to'la qarshilik kamayib tok I
yuk 
ni ortishiga 
sabab bo’ladi. Magnitli kuchaytirgichlarni afzalligi ularni sodda tuzilishiga ega 
ekanligidir.