Innovatsiyalar vazirligi jizzax politexnika instituti

Mavzu: Innovatsion faoliyatning samaradorligini tahlil qilishda vaqt omilini hisobga olish

Mundarija

Kirish 4
I BOB. Innovatsion loyihalar faoliyatini samaradorligini baholash 6
1.1.Innovatsion loyihalar faoliyati samaradorligini baholash zarurati 6
1.2.Innovatsion loyiha faoliyatinig ko’rsatkichlari tizimi 9
II BOB. Innovatsion loyihalar samaradorligi 16
2.1. Innovatsion loyiha samaradorligining tahlili va tamoyillari 16
2.2.Investitsion loyiha faoliyati samaradorligini tahlil qilishda vaqt omilini hisobini yuritish 20
III BOB. Respublikamizda hududlarida yillar ishlab chiqarilgan sanoat mollari hajmining samaradorligi tahlili 23
3.1.Tahlil turlarining nazariy va amaliy asoslari 23
BCG matritsasi orqali tahlil qilish 23
O’sish strategiyalari 26
Ansoff o’zining 1957 yilgi maqolasida ta’rif bergan mahsulot bozori strategiya "mahsulot qatorining qo’shma bayonoti va mahsulotlar bajarishga mo’ljallangan tegishli vazifalar to’plami". U mavjud yoki yangi bozorlarda, mavjud yoki yangi bozorlarda tashkilotni rivojlantirish uchun to’rtta o’sish alternativasini tavsiflaydi. Har bir alternativa tashkilot uchun turli darajadagi xavfni keltirib chiqaradi: 26
Bozorga kirib borish 26
Bozorning rivojlanishi 26
Mahsulotni ishlab chiqish 27
Diversifikatsiya 27
Foydalanadi 28
Tanqidlar 28
Mantiqiy barqarorlik muammolari 28
3.2. Respublikamizda hududlarida yillar ishlab chiqarilgan sanoat mollari hajmining samaradorligi tahlil natijalari 31
Xulosa 35
Foydalanilgan adabiyotlar 38

Kirish

O‘zbekistonda bozor iqtisodiyotining shakllanishi iqtisodiy o‘sishining bir qator makroiqtisodiy ommillari keskin darajada kuchaytirilishini taqazo etadi. Bu sohada ro‘y berayotgan jarayonlar voqealarning shiddatli almashinuvi bilan izohlanadi. Mamlakatning iqtisodiy o‘sishini qo‘llab-quvvatlash va jadallashtirishda hal qiluvchi ro‘lni ishlab chiqarish innovatsiyalari o‘ynashi kerak. O’zbekistonda bozor iqtisodiyotining shakllanishi iqtisodiy o’sishining bir qator makroiqtisodiy omillarini keskin darajada kuchaytirilishini taqozo etadi. Bu sohada ro’y berayotgan jarayonlar voqealarning shiddatli almashinuvi bilan izohlanadi. Mamlakatning iqtisodiy o’sishini qo’llab-quvvatlash va jadallashtirishda hal qiluvchi rolni ishlab chiqarish investitsiyalari o’ynashi kerak. Faqat innovatsiyalar bazasidagina asosiy kapitalni yangilash hamda shu asosda ishlab chiqarish xarajatlarini kamaytirish va sifatini yaxshilash evaziga mahsulotning raqobatbardoshligini oshirish mumkin. Biroq, bu hozirgi yuksak darajada integratsiyalashgan xo’jalik sharoitida davlatning muvofiqlashtiruvchi roli ob`ektiv ravishda ancha salmoqli bo’lib qolmoqda. Shu munosabat bilan investitsiya sohasiga davlatning faol aralashuviga yaqin yillar mobaynidagi makroiqtisodiy siyosatning tarkibiy qismi sifatida qaramoq darkor.
Innovatsion faoliyatning asosiy maqsadlari mahsulot ishlab chiqarish miqdori va sifatini oshirgan holda, uning tannarxini minimallashtirish va texnoligik, tashkiliy hamda insoniy zahiralaming sifatini oshirib, ulami ilg‘or halqaro talablarga moslashtirishdir. Yuqori darajada samarador bo‘lgan yangi innovativ texnologiyalarni hayotga tadbiq qilishda quyidagi natijalar eng asosiy ahamiyatga egadir:

• 
  Ishlab chiqarish va boshqaruvda qo‘l mehnati ulushini iloji boricha kamaytirish va mehnat sharoitlarini yaxshilash;
  
• 
  Ishlab chiqarish jarajonining to‘xtamasligi va stabilligini ta’minlash, ishlab chiqarish bilan bog‘liq bo‘lmagan vaqt yo‘qotishlarini bartaraf qilish;
  
• 
  Mahsulot birligiga to‘g‘ri keladigan material sarfi, energiya sarfi va mehnat sarfini iloji boricha kamaytirish;
  
• 
  Ishlab chiqarishda ishlatiladigan asbob-uskuna, mexanizm va qurilmalaming samaradorligini oshirish;
  
• 
  Tijorat (kommersiya) asosida yaratilgan (yoki boshqa rivojlangan mamlakatlardan olib kelib qo‘llanilayotgan) innovatsiyalarni boshqa turdosh korxonalarga tarqatish.
  

Asosiy fondlarni barpo etishga va takror ishlab chiqarishga, shuningdek,
moddiy ishlab chiqarishning barcha shakllarini rivojlantirishga sarflangan
investitsiyalar kapital investitsiyalar deb ataladi. Texnika va texnologiyalarning yangi avlodini yaratish va o`zlashtirishga sarflangan investitsiyalar innovatsiya investitsiyalardir. Inson salohiyatini, malakasini va ishlab chiqarish tajribasini oshirishga, shuningdek, nomoddiy ne`matlarning boshqa shakllarini rivojlantirishga
sarflanadigan mablag`lar ijtimoiy investitsiyalar, deb ataladi. Ular real hamda moliyaviy invaestitsiyalarga ham bo`linadi. Moddiylashgan
asosiy va aylanma vositalarga sarflangan mablag`lar real investitsiyalarni tashkil
etadi. Qimmatli qog`ozlarni (aktsiya, obligatsiya, veksel, sertifikat)
shakllantirishga sarflangan mablag`lar esa moliyaviy investitsiyalar hisoblanadi.
Real investitsiyalarni kapital qo`yilmalar, deb ham atash mumkin.
Hozirgi davrda investitsion mablaglar yangi, samarali texnologiyag hamda intellektual mulkni barpo etishga ham sarflanishi maqsadga muvofiqdir. Bu muammoning to`g`ri, samarali hal etilishi ma`lum miqdordagi investitsiyalar sarflanishini ob`ektiv ravishda talab etadi. Demak, investitsiya mablag`lari tarmoqda doimiy va o`zgaruvchan kapitalni hamda intellektni barpo etish va ularni rivojlantirish hamda yuksaltirish uchun sarflanadi. U uzoq hamda qisqa muddatlarga mo`ljallab sarflanishi mumkin.