InsanníŃ MÚTÁjlikleri

2. 2 Tutınıw sebeti jáne onı esaplaw
Tutınıw sebeti - ortasha bir jıl dawamında insannıń baslanǵısh mútajliklerin qandırıw ushın zárúr bolǵan tovarlar hám xızmetler kompleksi.
Tutınıw sebeti quramın qáliplestiriwdiń eń zárúrli faktorı - bul xalıqtıń turmıs dárejesi, onıń párawanlıǵı. Tutınıw sebeti quramın anıqlaw anıqlaw ushın párawanlıqtıń ulıwma kórsetkishleriniń ekinshi toparı qollanıladı.
Azıqlantırıw institutı qánigeleri izertlew nátiyjelerine kóre " sebet" normaların esaplab shıǵadılar. Sonday etip, Rosstat málim waqıt dawamında barlıq túrdegi ǵárejetler hám dáramatlar tuwrısında maǵlıwmat jıynap, kem tabıslı shańaraqlardıń byudjetlerin úyrendi. Usınıń menen birge, azıq-túlik tutınıwınıń muǵdarı hám dúzilisi medicinalıq kózqarastan maqul túsetuǵın bolıwı ushın dúzetiledi, insannıń tiykarǵı azıq elementlar hám energiyaǵa bolǵan mútajliklerin qandiradigan dieta qurıladı. Sonday etip, Federal nızamda bekkemlengen sebettiń quramı málim boldı.
Sońǵı ret " Federatsiyasida tutınıw sebetshesi tuwrısında" Federal nızamı 2006 jıl mart ayında qabıl etilgen (hár 5 jılda bir ret tastıyıqlanadi), ol gósh ónimleri, balıq ónimleri, sút hám sút ónimlerin kóbeytiw baǵdarı boyınsha kishi ózgerislerge dus keldi. nan ónimleri hám kartoshka tutınıwınıń azayıwı menen ónimler, máyek, mıywe hám qumsheker. (Qosımshanıń 2-keste, 3-kesteine qarang)
Minimal tutınıw byudjetin anıqlaw hám ólshewde tómendegi jantasıwlar ámeldegi: tolıq, salıstırmalı, sub'ektiv. Tolıq jantasıw menen jasaw minimumı ilimiy islep shıǵılǵan tutınıw normalarınan paydalanǵan halda normativ usılda belgilenetuǵın tiykarǵı mútajliklerdiń ǵárejetler smetasi retinde esaplanadı. Salıstırmalı jantasıw menen minimal tutınıw byudjeti (MCB) kem támiyinlengen úy xojalıqlarında haqıyqıy tutınıwǵa tiykarlanǵan statistikalıq usıl menen anıqlanadı. Subyektiv jantasıw menen xalıqtıń pikirin úyreniw arqalı kem dáramat dárejesi anıqlanadı. PM yamasa BCH ólshewi bir qatar ministrlikler tárepinen ámelge asırilatuǵın birlestirilgen esap -kitap bolıp tabıladı. Federatsiyasi Medicina pánleri akademiyası awqatlanıw standartların islep shıǵıw menen shuǵıllanadı ; tutınıw sebeti bahasınıń esap -kitapları - Federatsiyasi Mámleket statistika komiteti,
Jasaw minimumı - bul insannıń ómirin támiyinlew ushın zárúr bolǵan azıq-túlik ónimleriniń tábiyiy kompleksi, sonıń menen birge nooziq-awqat tovarları hám xızmetler, salıqlar hám májburiy tólewler ma`nisiniń tómen tabıslı xalıq arasında bul maqsetler ushın sarplanǵan úlesten kelip shıqqan halda ǵárejetler smetasi. xalıqtıń dáramat gruppaları.
Sonıń menen birge, tutınıw sebetine itibar qaratılıp, eń kem mıynet haqı hám pensiyalar muǵdarı belgilendi.
maǵlıwmat. Salıstırıwlaw ushın, frantsuz yamasa ingliz tutınıw sebetlerin toltırıw tolıq emes, bálki salıstırmalı tárepten kórip shıǵıladı, yaǵnıy bul indeks esaplanadı. hám keyin, tutınıw bahaları indeksiniń ózgeriwinen kelip shıqqan halda, eń kem mıynet haqı avtomatikalıq túrde ornatıladı.
2. 3 Baylıq teńsizligi
Turmıs dárejesi máselesin úyreneyotganda, párawanlıqtıń teńsizligi mashqalası, sonıń menen birge, jámiyette júzege keletuǵın social keskinlik tiykarǵı mashqala esaplanadı. Turmıs dárejesindegi ayırmashılıq adamlarǵa tiyisli islep shıǵarıw faktorlarınıń túrli bahalarına hám olardan paydalanıw natiyjeliligine baylanıslı. Tańsıq hám sapalı ónim islep shıǵaratuǵın firmanıń jumısshısı ónimin satıw qıyın bolǵan firma daǵı tap sonday maman kásiplesine qaraǵanda joqarı is haqı alıwı múmkin.
Dáramatlar teńsizligi kútá úlken kólemge etip barıwı hám mámleket degi siyasiy hám ekonomikalıq turaqlılıqqa abay salıp qoyıwı múmkin, sol sebepli dúnyanıń derlik barlıq rawajlanǵan mámleketleri xalıqtıń túrli gruppaları ortasındaǵı dáramatlar ayırmashılıqın turaqlı túrde kemeytiwge májbúr. Biraq bunday ilajlardı islep shıǵıw tek dáramatlar hám baylıqtıń qatlamlarǵa bóliniw dárejesin anıq anıqlaw hám oǵan mámleket siyasatı járdeminde tásir kórsetiw qábileti menen múmkin.
Xalıqtıń túrli gruppaları dáramatları masshtabın bahalawda qollanılatuǵın usıllardan biri bul “Lorens iymek sızig'i”ni qurıw bolıp, ol xalıq dáramatlarınıń real bólistiriliwi tolıq teńlik hám teńsizlikten qanshellilik parıq etiwin anıqlaw imkaniyatın beredi. Dáramatlardı bólistiriwde tolıq teńlik menen " Lorentz iymek sızig'i" tuwrı sızıq bo'lar edi hám kerisinshe, teńsizlik artpaqtası menen qıysıqlıq artadı.
Zamanagóy ekonomikalıq teoriyaǵa kóre, dáramatlardı bólistiriwde tolıq teńlik de, xalıqtıń túrli gruppaları turmıs dárejesindegi keskin parq da istalmagan. Paydanıń tolıq teńligi ónimli miynetti xoshametlantirmaydi, sol sebepli de málim dáramat teńsizligi adamlardı miynetke xoshametlewdiń asa zárúrli quralı bolıp tabıladı.
Qanshellilik teń bolmaǵan bólistiriw (yaǵnıy, xalıqtıń ayırım gruppaları ortasında dáramat koncentraciyası qanshellilik joqarı bolsa ), Lorenz iymek sızig'i tolıq teńlik sızıǵınan qanshellilik uzoqlashsa, sonshalıq qabarıq boladı. Tolıq teńsizlik - bul boljawiy jaǵday bolıp, barlıq dáramatlardı alatuǵın bir kisi yamasa bir shańaraqtan tısqarı pútkil xalıq dáramatqa iye emes. Haqıyqıy turmısda Lorenz iymek sızig'ining keskinlik shegarası (birpara maǵlıwmatlarǵa kóre) xalıqtıń eń jarlı 40% úlesi mámleket shańaraqları jalpı dáramatlarınıń 12-13% ni quraytuǵın moment dep esaplanadı., hám xalıqtıń eń joqarı 10% hám eń jarlı 10% dáramat dárejesi ortasındaǵı parq 10% ten asıp keta baslaydı. Bul jaǵday social párawanlıqtıń shegarası esaplanadı. da bul kórsetkishler joqarıdaǵı shegaralardan asıp ketedi, bul bolsa jámiyettegi social keskinlikti kórsetedi. Tiykarǵı qurallar