Inson bilan tashkilotning oʻzaro munosabati

me’yorlar va qadriyatlarning inkor etilishini niqoblovchi qabul qilinishi shart bo‘lmagan me’yorlar va qadriyatlar qabul qilinadi);

• me’yorlar va qadriyatlarning inkor etilishini niqoblovchi qabul qilinishi shart bo‘lmagan me’yorlar va qadriyatlar qabul qilinadi);
• moslashtiruvchi individualizm (faqatgina majburiy me’yorlar va qadriyatlar qabul qilinadi).
• Inson tomonidan tashkilot me’yorlari va qadriyatlari qabul qilinishining birinchi va uchinchi xili uning tashkilotga moslashishi ehtimolini yo‘qqa chiqarib, ixtiloflar kelib chiqishiga va aloqalarning yo‘qolishiga olib keladi. Ikkinchi va uchinchi xillar esa turli natijalarni bersa-da, insonga tashkilotga kirish imkonini beradi.
• Ijodkorlik, mustaqillik va axloqning o‘ziga xosligi talab etilmaydigan byurokratik tashkilotlarga uning barcha me’yor va qadriyatlarini o‘zlashtiruvchi inson tezda qabul qilinishi mumkin.
• Tadbirkorlik va ijodiy tashkilotlarda moslashish individualizmi eng yaxshi hisoblanadi.

 

•  
• Insonga tashkilotda o‘zini tutishni o‘rgatish
• Tashkilot uning a’zolari o‘zlarini muayyan tarzda tutishlaridan manfaatdordir. Muammoni hal etishga nisbatan birinchi yondashuv bu - muayyan xususiyatlarga ega bo‘lgan insonlarni tanlab olish. Biroq, ushbu yondashuvni qo‘llash cheklangan, chunki zarur xususiyatlarga ega bo‘lgan insonlarni hamma vaqt ham topib bo‘lmaydi. Bundan tashqari, ular o‘zini tashkilot kutayotgan darajada tutishiga kafolat yo‘q. Yana shuni hisobga olish lozimki, xodimlar xulqiga nisbatan qo‘yiladigan talablar o‘zgarib turishi mumkin.
• Birinchi yondashuvni istisno etmaydigan ikkinchi yondashuv shundan iboratki, tashkilot insonning xulqini kerakli yo‘nalishga o‘zgartirishga majbur etgan holda unga ta’sir ko‘rsatadi. Ushbu yondashuv inson fe’latvorni o‘zlashtirish va uni o‘zgartirish qobiliyatiga ega, degan tasavvurga asoslanadi.

atrofdagilarning ushbu harakatlarga munosabatini aks ettiruvchi tajriba asosida inson xulqi o‘zgarishining vaqtga ko‘ra barqaror jarayoni sifatida ta’riflash mumkin. U, birinchidan, o‘z tajribasi asosida ham, boshqalar tajriba tajribasi asosida ham kechishi mumkin. Ikkinchidan, o‘zining real xatti-harakatiga taalluqli bo‘lishi shart emas, balki potensial, ya’ni inson amalga oshirishi mumkin bo‘lgan xatti-harakatga taalluqli bo‘lishi mumkin. Uchinchidan, hamma vaqt, hatto, agar insonning bevosita xulqi o‘zgarmagan taqdirda ham, insonning o‘zgarishida ifodalanadi.

• atrofdagilarning ushbu harakatlarga munosabatini aks ettiruvchi tajriba asosida inson xulqi o‘zgarishining vaqtga ko‘ra barqaror jarayoni sifatida ta’riflash mumkin. U, birinchidan, o‘z tajribasi asosida ham, boshqalar tajriba tajribasi asosida ham kechishi mumkin. Ikkinchidan, o‘zining real xatti-harakatiga taalluqli bo‘lishi shart emas, balki potensial, ya’ni inson amalga oshirishi mumkin bo‘lgan xatti-harakatga taalluqli bo‘lishi mumkin. Uchinchidan, hamma vaqt, hatto, agar insonning bevosita xulqi o‘zgarmagan taqdirda ham, insonning o‘zgarishida ifodalanadi.
• O‘zini tutishni o‘rganishning uchta xilini ajratish qabul qilingan. Birinchisi insonning reflektor xatti-harakati bilan bog‘liq. Masalan, agar boshliq qo‘l ostidagilar yoniga nimadandir norozi bo‘lib va achchiqlanib kelsa, u holda boshliqning har qanday ko‘rinish berishi qo‘l ostidagilarda qo‘rquv va undan yashirinishga intilishni keltirib chiqarishi mumkin.
• Ikkinchi xil shunga asoslanadiki, inson o‘zining avvalgi
• tajribasidan xulosa chiqarib, o‘z xulqini o‘zgartiradi. Agar inson o‘zining xatti-harakati noqulay oqibatlarga olib kelayotganligini ko‘rsa, u ushbu xatti-harakatni takrorlamaslikka intiladi. Agar oqibatlar salbiy bo‘lsa, bundan keyin ham o‘zini shu tarzda tutish istagi susayadi.