Inson ehtiyojining cheksizligi va resurslarning cheklanganligi

Bu o`tish jarayoning 3 yo`li mavjud:

Tarixiy nuqtai nazardan bozor iqtisodiyotining ikki turi mavjud :

• 
  Tarixiy nuqtai nazardan bozor iqtisodiyotining ikki turi mavjud :
  

• 
  Birinchisi: asov yoki yovvoyi iqtisodiyot. Bunday iqtisodning asl na`munasi 17-19 - asrlarda bo`lgan.
  
• 
  

• 
  Ikkinchisi – U sivilizatsiyalashgan yoki madaniylashgan bozor iqtisodiyotiga aylanib boradi.
  
• 
  

• 
  
• 
  Xozirgi davrda bozor iqtisodiyotiga o`tish deganda sivilizatsiyalashgan iqtisodiyot sari borish tushiniladi.
  
• 
  

Bozor iqtisodiyotining afzalliklari va ziddiyatlari - 5

• 
  Resurslarni samarali taqsimlaydi
  

• 
  Afzalliklari
  

• 
  Erkinlikni ta`minlaydi
  

• 
  Iqtisodiy faollikni rag`batlantiradi
  

• 
  Xo`jaliksiz va isrofgarchilikka barham beradi
  

• 
  Raqobatning kuchsizlanishiga yo`l qo`yadi (korxonalarning qo`shilib ketishi , shavfqatsiz raqobat va iqtisodiyotga davlat aralashuvi kuchayishi xamda texnika taraqqiyoti natijasida).
  

• 
  Kamchiliklari:
  

• 
  Ijtimoiy iste'mol xarakteridagi tovar bilan ta'minlash xarakteriga ega emas.
  

• 
  Daromadlar tengsizligining kuchayishi va axolining mulkiy tabaqalanishiga olib keladi...
  
• 
  

• 
  Tovarlar xajmi va pul massasi o`rtasidagi ro`y berib turadigan nomutanosibliklarni bartaraf eta olmaydi.
  

• 
  Qayta tiklanmaydigan resurslarni asrash, tabiatni va atrof muxitni muxofoza qilish , ekologik munosabatni ta`minlashga layoqatli emas.
  

• 
  Ish haqi bilan narxlar darajasi muqobilligini ta`minlay olmaydi.
  

• 
  Tezda foyda keltirmaydigan yoki jamiyat va kelajak uchun muhim bo`lgan fundamental tadqiqotlar olib borish imkoniyatini cheklaydi.
  

7. Jamiyatdagi iqtisodiy muammolar va ularni hal etishda fanning roli.
Har bir inson jamiyatda yashayotgan ekan, u doimiy ravishda iq-
tisodiy jarayonlarga duch keladi, iqtisodiy faoliyat bilan shug‗ullanadi.
Jamiyat va undagi har bir shaxsning asosiy maqsadi cheklangan 
resurslardan maqsadga muvofiq foydalanishni ta‘minlaydigan yo‗na-
lishlarni tanlash va yuqori natijalarga erishishdan iborat. Odatda kishi-
lar o‗z manfaati yo‗lida, korxonalar – foyda miqdorini ko‗paytirish 
yo‗lida harakat qiladi, davlat bo‗lsa ana shular faoliyatini yagona 
maqsad yo‗lida – jamiyatning farovonligini, kishilar turmush sha-
roitini yuksaltirishga qaratishi lozim. Turli davlatlarda bu maqsadga 
har xil darajada erishiladi.
―Mikroiqtisodiyot‖ fani korxonalar, firmalar va shu kabi mam-
lakat xalq xo‗jaligining quyi bo‗g‗inidagi ob‘ektlar faoliyatiga taal-
luqli fan bo‗lganligi uchun u shu korxona (firma) larda cheklangan 
resurslardan maqsadga muvofiq tarzda foydalanilgan holda kishilar 
ehtiyoji uchun zarur bo‗lgan moddiy ne‘matlarni ko‗paytirishni tashkil 
etishda muhim rol o‗ynaydi. 
Iqtisodiy muammolarning tub mohiyati resurslarning cheklangan-
ligi hamda inson ehtiyojlarining cheklanmaganligi bilan izohlanadi. 
Bu jarayon iqtisodiyot nazariyasining predmetini belgilab beradi. 
Iste‟molchi o‗zining daromadlarini cheklanganligi sababli, istal-
gan tovar va xizmatlarni sotib ola olmaydi. Firma o‗zi uchun muhim 
ustivor yo‗nalishlarni belgilab olib, boshqa yahshi loyihalardan voz 
kechishga majbur. 
Davlat o‗zining ijtimoiy siyosatini qat‘i belgilangan chegaralarda 
olib borishga majbur. U daromadlari cheklanganligi sababli, funda-
mental ilmiy tadqiqotlarni bir vaqtning o‗zida moliyalashtira olmaydi
8. Fanning predmeti
Mikroiqtisodiyot fanining predmeti – bozor iqtisodiyoti sharoi-
tida aniq tovar va xizmatlarni ishlab chiqarish va iste‘mol hajmi, 
narxlarning shakllanishi, resurslarning tarmoqlararo qayta taqsimlani-
shi, iste‘molchilarning tovar sotib olishi, ishlab chiqaruvchilarning esa 
uni ishlab chiqarishi, sotishi va shu kabi boshqa jarayonlarni o‗rganish 
hisoblanadi.