Inson eshitish organlari asosiy patalogiyasi

inson eshitish organlari asosiy patalogiyasi

Eshitish qobiliyatini turgʻun pasayishi tugʻma yoki orttirilgan boʻlishi mumkin. Eshitish qobiliyatini turgʻun pasayishi koʻpincha ortirilgan boʻladi. Tugʻma shakli – bolani ota-onasi kar boʻlsa, eshitadigan ona-otalarga qaraganda koʻproq uchraydi. Xomiladorlikning birinchi 3 oyining ichida yuqumli kasallik bilan ogʻrish (qizamik, gripp, qizilcha); radiasiyalar bilan nurlanish, ayrim ximiyaviy moddalar, dorillar (streptomitsin, aspirin); antibiotiklar-aminaglyukozidlar, xinin preparatlari; alkogol isteʻmol qilish; homiladorlikni birinchi oylarida jarohatlanish sabab boʻladi.

• Eshitish qobiliyatini turgʻun pasayishi tugʻma yoki orttirilgan boʻlishi mumkin. Eshitish qobiliyatini turgʻun pasayishi koʻpincha ortirilgan boʻladi. Tugʻma shakli – bolani ota-onasi kar boʻlsa, eshitadigan ona-otalarga qaraganda koʻproq uchraydi. Xomiladorlikning birinchi 3 oyining ichida yuqumli kasallik bilan ogʻrish (qizamik, gripp, qizilcha); radiasiyalar bilan nurlanish, ayrim ximiyaviy moddalar, dorillar (streptomitsin, aspirin); antibiotiklar-aminaglyukozidlar, xinin preparatlari; alkogol isteʻmol qilish; homiladorlikni birinchi oylarida jarohatlanish sabab boʻladi.

Orttirilgan eshitish qobiliyatni buzilishlarini sabablari turli-tumandir. Eshitish qobiliyatini buzilishini ogʻir turi – tovushni qabul qiluvchi apparat buzilganda kuzatiladi (ichki quloq, eshituv nervi); Yengil turi-quloqni tovush oʻtkazuvchi qismi buzilganda kuzatiladi yaʻni oʻrta quloq kasalliklarida (oʻtkir yiringli otit, surunkali yiringli otit).

• Orttirilgan eshitish qobiliyatni buzilishlarini sabablari turli-tumandir. Eshitish qobiliyatini buzilishini ogʻir turi – tovushni qabul qiluvchi apparat buzilganda kuzatiladi (ichki quloq, eshituv nervi); Yengil turi-quloqni tovush oʻtkazuvchi qismi buzilganda kuzatiladi yaʻni oʻrta quloq kasalliklarida (oʻtkir yiringli otit, surunkali yiringli otit).
• Bolalarda uchraydigan eshitish qobiliyatini pasayishiga olib keladigan sabab burun va burun-halqum kasalliklari va shu kasalliklar bilan bogʻliq boʻlgan yevstaxiy nayni oʻtkazuvchanligini buzilishi. Koʻpincha bunga sabab adenoid oʻsmalar boʻladi. Adenoidlar tufayli eshituv naydan havo oʻrta quloqqa bormaydi va oʻrta quloqda havo bosimi pasayadi, natijada nogʻora parda ichkari tomon tortiladi, eshituv suyakchalari harakati oʻzgaradi. 

Eshitish qobiliyatini turgʻun pasayishga quyidagi yuqumli kasalliklar olib keladi: serebrospinal meningit, qizamik, skarlatina, gripp, parotit (tepki). Bu kasalliklardan ayrimlari (meningit, virusli gripp, tepki) eshitish analizatorini nerv apparatini (Kortiev aʻzo yoki eshituv nervni); boshqalari (qizamiq, qizilcha) – asosan oʻrta quloqni zararlaydi, lekin yalligʻlanish oʻrta quloqdan ichki quloqqa oʻtib Kortiev aʻzoni retseptor hujayralarini qisman yoki butunlay zararlashi mumkin . Ayniqsa, yosh bolalar uchun havfli boʻlga grippli otit boʻlib, yalligʻlanish ichki quloqni va eshituv nervni zararlab eshitish qobiliyatini turgʻun pasayishiga, karlikka olib keladi. Bolalarda uchraydigan virusli kasallik – epidemik parotit (tepki) – quloq oldi soʻlak bezini yalligʻlanishi ayniqsa, havfli toʻsatdan eshitish qobiliyat, butunlay buziladi; zararlanish odatda bir tomonlama boʻladi. Epidemik parotitda ichki quloqdagi retseptorlar halok boʻlib – karlikka olib keladi. Kasal onadan homilaga zaxmni yuqishi ham karlikka olib kelishi mumkin, chunki zaxmni infeksiyasi ichki quloqdagi nerv apparatini, eshituv nervni stvolini zararlaydi. Tugʻuruq vaqtidagi jarohatlar, bolani akusherlik qisqichlar bilan tortib olish, tugʻruk yoʻllarini torligi bolani kallasini shaklini oʻzgartirib, ezib eshitishni turgʻun pasayishiga olib kelishi mumkin. 

• Eshitish qobiliyatini turgʻun pasayishga quyidagi yuqumli kasalliklar olib keladi: serebrospinal meningit, qizamik, skarlatina, gripp, parotit (tepki). Bu kasalliklardan ayrimlari (meningit, virusli gripp, tepki) eshitish analizatorini nerv apparatini (Kortiev aʻzo yoki eshituv nervni); boshqalari (qizamiq, qizilcha) – asosan oʻrta quloqni zararlaydi, lekin yalligʻlanish oʻrta quloqdan ichki quloqqa oʻtib Kortiev aʻzoni retseptor hujayralarini qisman yoki butunlay zararlashi mumkin . Ayniqsa, yosh bolalar uchun havfli boʻlga grippli otit boʻlib, yalligʻlanish ichki quloqni va eshituv nervni zararlab eshitish qobiliyatini turgʻun pasayishiga, karlikka olib keladi. Bolalarda uchraydigan virusli kasallik – epidemik parotit (tepki) – quloq oldi soʻlak bezini yalligʻlanishi ayniqsa, havfli toʻsatdan eshitish qobiliyat, butunlay buziladi; zararlanish odatda bir tomonlama boʻladi. Epidemik parotitda ichki quloqdagi retseptorlar halok boʻlib – karlikka olib keladi. Kasal onadan homilaga zaxmni yuqishi ham karlikka olib kelishi mumkin, chunki zaxmni infeksiyasi ichki quloqdagi nerv apparatini, eshituv nervni stvolini zararlaydi. Tugʻuruq vaqtidagi jarohatlar, bolani akusherlik qisqichlar bilan tortib olish, tugʻruk yoʻllarini torligi bolani kallasini shaklini oʻzgartirib, ezib eshitishni turgʻun pasayishiga olib kelishi mumkin. 

Eshitish qobiliyatini turgʻun pasayishni tasnifini tuzishda quyidagilarga ahamiyat beriladi: 
1 Eshitish faoliyatini buzilishini darajasiga;
2. Patologik jarayonni paydo boʻlish vaqti va rivojlanish tezligiga;
3. Nutq rivojlanganligi yoki yoʻqligi;
4. Eshitish qobiliyati buzilgan bolaning yashash shart – sharoiti 
5. Bola qanchalik yomon eshitsa, shuncha yomon gapiradi; 
6. Eshitish qobiliyati erta yoʻqolsa, nutq ham ogʻir shunchali buziladi; 
7. Nutqni oʻstiradigan, saqlab qolishga qaratilgan maxsus choralar qancha erta boshlansa–bolada nutqni saqlab qolishga sharoitdir yaratiladi

E’tiboringiz uchun tashakkur!