Inson mehnat faoliyatiga ta’sir etuvchi omillar

А
Tahdid (Угроза) – haqiqatan mavjud, real xavf, zarar yetkazilishi mumkinligi. Xavfsizlikka tahdid – shaxsning, jamiyatning va davlatning hayitiy muhim manfaatlariga xavf kasb etadigan omillar va sharoitlar majmuidir. Xavfsizlikka tahdid xususiyati va u ifodalaydigan xavfga ko’ra tasniflanadi:
Risk (tavakkal)– xavfning amalga oshish ehtimolligi. Risk – xavfga qarama-qarshi borishdir. Risk–xavfning bo’lishi mumkinligi yoki baxtli yakun topishiga umid qilib tavakkaliga harakat qilishdir.
Zarar, ziyon (Ушерб) – biror bir voqea, hodisa, harakat natijasida ob’yekt butunligining buzilishi yoki boshqa xususiyatlarining yomonlashuvida namoyon bo’luvchi ob’yekt holati o’zgarishi natijasi. Zarar – iqtisodiy va ijtimoiy yo’qotishlar (inson sog’lig’ining o’rtacha statistic ko’rsatkichdan chetga chiqishi, ya’ni kasallik yoki o’lim, me’yordagi xo’jalik faoliyati jarayoni buzilishi, mulkning u yoki bu turi yo’qotilishi, atrof muhit sharoiti yomonlashuvi va boshqalar.

Хаvf-хаtar tushunchasi

Xavf-xatar - odamlar hayoti va sog‘lig‘iga, hayot faoliyatiga taxdid, moddiy va atrof-muxitga yetkazilishi mumkin bo‘lgan zarar.
Mutloq xavfsiz bo‘lgan ish (faoliyat) bo‘lishi mumkin emas. Har qanday (faoliyat) bo‘lmasin - unda yashirin xavf bo‘ladi. Bu potensial xavf to‘g‘risidagi aksioma bo‘lib “Hayot faoliyati xavfsizligi”da g‘oyat katta metodologik ahamiyatga ega.
Хar qanday havf o’zida inson hayot faoliyatini izdan chiqaruvchi energiyga ega.

ХFХ aksiomalari

Bundan tashqari yana bir necha aksiomalarni keltirishimiz mumkin:

• Aksioma 1. Texnosferalardagi modda, energiya va axborotning kundalik oqimi chegara qiymatlaridan oshsa, texnogen xavflar mavjud bo‘ladi.
• Aksioma 2. Texnogen xavflarning manbalari texnosferaning elementlari hisoblanadi.
• Aksioma 3. Texnogen xavf vaqt va makon (fazo) ichida harakat qiladi.
• Aksioma 4. Texnogen xavflar bir vaqtning o‘zida odamlarga, tabiiy muhitga va texnosfera elementlariga salbiy ta’sir ko‘rsatadi.