Inson organizimining oziq moddalar va energiyaga bir kunlik o’rtacha extiyojining meyori

Ratsionni rejalashtirish
Ovqatlanish organizmdagi oziq-ovqatning bir xil bo‘lishini ta’minlash uchun mo‘ljallangan va qondagi glyukoza hamda ba’zi gormonlar darajasini taxminan bir xil darajada ushlab turishga yordam beradi. Aynan shu holatda ochlik hissini yengish va qo‘shimcha kaloriya olmaslik juda qiyin. Gazak sifatida iste’mol qilinishi mumkin bo‘lgan mahsulotlar juda xilma-xildir, lekin ayni paytda ular iloji boricha foydali. Bu sabzavot va shakarsiz mevalar, bir stakan kefir va qaynatilgan tuxum, tabiiy yogurt yoki bir hovuch bodom bo‘lishi mumkin. Asosiysi ovqat va gazaklar orasidagi intervallar taxminan bir xil bo‘lishi va ularning kaloriyasi juda yuqori bo‘lmasligi kerak.
Super mahsulotlarni unutmaslik
Super mahsulotlar, albatta, kundalik ratsiondan joy olishi lozim. Ular, ayniqsa, immunitet zaiflashgan va vitaminlar yetishmaydigan davrlarda yaxshi. Ular tufayli antioksidant va fitominerallar kabi himoya xususiyatlariga ega bo‘lgan komponentlarga ega bo‘lish mumkin. Hozirda goji mevalari, chia urug‘lari, kinoa va vitaminlarga boy bo‘lgan boshqa ko‘plab mahsulotlarni deyarli har bir do‘konda topish mumkin.
Mavzuga doir:

• 
  Organizmdagi yog‘ni faolroq eritishga yordam beradigan kechki ovqat uchun 7 mahsulot
  
• 
  Stress vaqtida nima iste’mol qilish kerak: tinchlantiruvchi xususiyatga ega 10 ta mahsulot
  
• 
  Tuxum, brokolli va vazn kamaytirishga yordam beradigan boshqa tabiiy mahsulotlar
  
• 
  Kaloriyalilik - 1) oziq-ovqat mahsulotlarining kaloriyaliligi — oziq moddalar (oqsillar, yogʻlar va uglevodlar)da toʻplangan energiya; oziqovqat mahsulotlarining energiyaviy qiymati (kal — kaloriya va kkal — kilokaloriyada ifodalanadi). Oziq-ovqat mahsulotlarini qiyosiy baholashda; ovqatlanishni rejalashtirishda, parhez taomlarni tavsiya kilish va b.da qoʻllanadi. K. mahsulotda oksidlanmagan uglerod va vodorod atomlari mavjudligi bilan aniqlanadi. Mas, yogʻ molekulasida oksidlanmagan uglerod va vodorod atomlari uglerod va oqsillardagiga nisbatan koʻproq boʻladi; 1g yogʻ 9,3 kkal (1 kkal=4,1868-103 J), 1 g uglevod 4,1 kkal, 1 g oqsil ham 4,1 kkal. Baʼzi mahsulotlarning (YUOg) K. i (kkal da) quyidagicha: sut (kefir, chuchuk qatiq) — 62; sariyogʻ — 734; sifatli mol goʻshti — 154; sifatli qoʻy goʻshti — 206; tuxum — 150; koʻk piyoz — 21; tuzlanmagan bodring— 15; kartoshka — 89; karam — 27; sabzi— 36; olma — 48; qand — 320; bugʻdoy unidan yopilgan non — 230 va b.
  
• 
  Turli kasb va yoshdagi, har xil jinsdagi kishilarning energiya sarfi bilan bogʻliq ravishda isteʼmol qilinadigan taomlar miqdorini belgilashda K.ni bilish juda asqotadi. Oziq-ovqat mahsulotlari ichida kaloriyasi eng yuqori boʻlgan mahsulot oʻsimlik moyi (872 kkal), eng past boʻlgan mahsulot — oq karam (27 kkal). SI birligida K. birligi kJ/100 g hisobida ifodalanadi. Osonqiyinligi oʻrtacha boʻlgan ishda ishlaydigan oʻrta yoshli odam uchun bir kecha-kunduzda 3 ming kkal zarur boʻladi.
  
• 
  Chorvachilikda — yem-xashakning ozuqalik darajasini belgilashda, q.h. hayvonlarini boqishda, yem berish meʼyorini (ratsionini) aniqlashda ham K. asosiy mezon boʻladi. 2005 kkal almashinuvi energiya (ozuqa tarkibidagi moddalarning hayvon organizmida hazm boʻlib, qon va limfalarga singgan kismi energiyasi) 1 energetik ozuqa birligi (10,5 megajoul) sifatida kabul kilingan. 2) yoqilgʻi (yoki yonilgʻi) toʻliq yonganda ajralib chiqadigan issiqlik miqdori (J yoki kal da ifodalanadi).^[1]
  
•