Inson psixikasini rivojlanishi haqida ma’lumot bering?


Download 70.74 Kb.
bet3/4
Sana09.04.2023
Hajmi70.74 Kb.
#1344082
1   2   3   4
Bog'liq
1-top seminar

Filogenetik taraqqiyot — butun insoniyat rivojlanishi. Instinktlar - hayvonlarning o`z ehtiyojlarini qondirish uchun qiladigan tug`ma murakkab harakatlaridir. Masalan: ko`p qushlar juda ustalik bilan in yasar ekan, material tanlash va inni pishiq qurish yo`lida xilma - xil harakatlarni bajaradi. Qaldirg`och, o`rgimchaqlar, asalarilarning in yasashlari bo`nga misol bo`la oladi. Hayvonlarning biologik ehtiyojlariga qarab, ularning instinktiv harakatlarini quyidagi turlarga bo`lish mumkin: ovqatlanish instinkti, saqlanish instinkti, nasl qoldirish instinkti va poda - poda bo`lib yashash instinkti kabilar. Instinktlar mashq qilish yoki o`rganish yo`li bilan hosil bo`lmaydi, ular biologik irsiyat sifatida o`tadi. Instinktlarning nerv - fiziologik asosi - shartsiz reflekslardir.Ular ma`lum sharoitdagina qulay hisoblanadi. Agar sharoit o`zgarsa instinktlar foydasiz bo`lib qoladi. Masalan: qushlarga tuxum o`rniga boshqa narsani qo`yib qo`yilsa, bosib yotaveradi. Instinkt har bir turdagi hayvonlar uchun nasldan naslga o`tib o`zgarmay qoladi. Ko`nikma hayvonlarning individual hayoti davomida paydo bo`ladigan harakatlardir. Masalan: o`rgangan it qo`l o`zatilsa, oldingi oyog`ini beradi, it eshikni oyog`i yoki tumshug`i bilan ochadi. “o`yinga to`shadi”, keyingi oyoqlari bilan tikka yuradi, ot aravaga kiradi.

Hayvonlar dabdurustdan voyaga yetib, sermahsul bo’lib qolmaydi. Buning uchun organizm ontogenez jarayonida zigota holatidan tortib o’sish va rivojlanish bosqichlarini bosib o’tishi shart.

  • Hayvonlar dabdurustdan voyaga yetib, sermahsul bo’lib qolmaydi. Buning uchun organizm ontogenez jarayonida zigota holatidan tortib o’sish va rivojlanish bosqichlarini bosib o’tishi shart.
  • O’sish – rivojlanishning bir bo’lagi bo’lib – organizmda hajm, o’lchovlar va ularning nisbati o’zgarishlari bo’lib, ular organik moddalarning o’zlashtirishi natijasida ro’y beradi. 
  • Rivojlanish –uzluksiz sifat o’zgarishlar bo’lib, aylanish (qayta tashkil bo’lishi, ajralish), tirik materiya harakati (hujayra, to’qima, a’zo) natijasida turli shakl va faoliyatdagi organizm genotip va tashqi muhit ta’sirida shakllanadi.
  • Hayvon hayoti embrional va postembrional davrlardan iborat. Turli hayvonlarda embrional davr davomiyligi turlicha bosqichdan iborat bo’ladi (G.A. Shmidt bo’yicha):
  • 1.Murtak – otalangandan boshlab embrion belgilari yoki tanada asosiy tizim va a’zolar hosil bo’lgungacha davr. Tuxum hujayrasi tuxumdondan ajralib chiqqandan keyin tuxum yo’li bo’ylab harakat qiladi, u zahira oziqalaridan, hamda bachadon suyuqligidan foydalanib yashaydi. Embrion hali plasentaga yopishmagan.

Download 70.74 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling