Insoniyat sivilizatsiyasi o’z taraqqiyotining navbatdagi bosqichini boshidan kechirmoqda. Bu bosqich sanoatlashgan jamiyatdan axborotlashgan jamiyatga o’tishi bilan tavsiflanadi

2.3Konvergent tarmoqning telekommunikatsiyadagi o’rni.
Konvergent tarmoqning telekommunikatsiyadagi o'rni juda muhimdir. Konvergent tarmoq, barcha telekommunikatsiya xizmatlarini birlashtiradi va ularga yagona tarmoq orqali ulanish imkonini taqdim etadi. Bunda, telefon aloqasi, internet, IPTV va boshqa xizmatlar o'zaro bog'liq hisoblanadi va bu xizmatlar IP-protokoliga asoslangan tarmoq orqali taqdim etiladi.
Telekommunikatsiya sohasida konvergent tarmoq, barcha xizmatlarni bir qatorda taqdim etishga imkon beradi. Bu esa, xizmat ko'rsatuvchilar uchun va foydalanuvchilar uchun qulaylik taqdim etadi va ularning ko'rsatkichlarini oshiradi. Konvergent tarmoq, telekommunikatsiya sohasida bir nechta turdagi xizmatlar uchun bir qatorda tarmoqni taqdim etish orqali, xizmat ko'rsatuvchilarning tarmoqni boshqarish va yuritish uchun sarflangan mablag'lar sonini kamaytiradi.
Konvergent tarmoqning telekommunikatsiya sohasidagi boshqa bir yutuqlikli taraflari shundaki, foydalanuvchilarga kengaytirilgan xizmatlarni taqdim etishga imkon berishi. Bunda, foydalanuvchilar internetga kirish, ovozli va matnli aloqa, televizion va boshqa xizmatlarga qulay ulanish imkonini taqdim etiladi.
Konvergent tarmoq, telekommunikatsiya sohasida yuqori darajada integratsiya taqdim etadi va barcha xizmatlarni bir qatorda taqdim etish orqali xizmat ko'rsatuvchilarga va foydalanuvchilarga samarali, qulay xizmatlarni taqdim etishga imkon beradi.
Konvergent tarmoq, telekommunikatsiyalarning bir qismini yoki barchasini birlashtirgan tarmoqdir. Bu, hujjat, ovoz va video ma'lumotlarini bir qatorda uzatish, tarqatish va qabul qilish imkoniyatini taqdim etadi. Bu tarmoq, internet, telefon, televiziya va boshqa telekommunikatsiya xizmatlarini birlashtirib, foydalanuvchilar uchun qulaylik va sodda xizmat ko'rsatishni ta'minlaydi.
Konvergent tarmoqning telekommunikatsiyadagi o'rni, bir nechta ko'p o'zaro bog'liq xizmatlarni birlashtirish, ularga kirishni osonlashtirish va tashqi xabar almashishni ko'proq ishonchli qilishdir. Bu, foydalanuvchilar uchun qulay va ishonchli xizmat ko'rsatish va xizmat ko'rsatuvchilar uchun esa boshqa kompaniyalar bilan birlashtirish va xizmatlarini kengaytirish imkoniyatlarini yaratishga yordam beradi.
Konvergent tarmoqning telekommunikatsiyadagi o'rni yuqorida aytib o'tilgan holda, bu tarmoqning muhim foydalanish sohalari internet, telefon va televiziya sohalari hisoblanadi. Bu sohalarda konvergent tarmoq, barcha xizmatlarni birlashtiradi va foydalanuvchilarga bitta o'zaro bog'liq xizmat taqdim etadi.
Masalan, konvergent tarmoq internet sohasida, bir foydalanuvchi internet xizmatidan foydalangan holda televiziya va telefon xizmatlaridan ham foydalanish imkoniyatiga ega bo'ladi. Televiziya sohasida, foydalanuvchilar bitta tarmoq orqali televiziya kanallariga kirib ularga xizmat ko'rsatishni ta'minlaydigan hamma narsani topishlari mumkin. Telefon sohasida, foydalanuvchilar bitta telefon raqami orqali hamma xizmatlardan foydalanishlari mumkin, masalan, ovozli va video qo'ng'iroq, SMS va boshqa xizmatlar.
Konvergent tarmoqning boshqa bir xususiyati, bitta tarmoq orqali barcha xizmatlardan foydalanishning yanada qulay va arzon bo'lishi va bitta kompaniya yoki xizmat ko'rsatuvchi bilan barcha xizmatlar uchun yuqori narxlarga to'lash kerak emasligidir. Bu esa xizmat ko'rsatuvchilar uchun yangi imkoniyatlar yaratishga yordam beradi va foydalanuvchilarga yanada yaxshi xizmat ko'rsatishga imkoniyat yaratadi.
Bundan tashqari, konvergent tarmoqning telekommunikatsiyadagi o'rni, yangi xizmatlarni yaratish va tarqatish uchun ham muhimdir. Misol uchun, IoT (Internet of Things) qurilmalari uchun, ma'lumotlarni tarqatish uchun va boshqa sohalarda ham bitta tarmoq orqali barcha qurilmalar bilan bog'liq xizmatlarni taqdim etish imkoniyatlarini yaratish uchun bu tarmoq juda kerakli. Bunda, konvergent tarmoqning xizmat ko'rsatuvchilarga va foydalanuvchilarga yangi fursatlar yaratishga olib kelishi mumkin.



NGN tarmog‘ining arxitekturaviy modeli
NGN tarmog‘ining arxitekturasini yaratishda bitta yagona infrastrukturada UFTT, Mobil aloqa tarmog‘i, Internet tarmog‘i resurslari, IP-telefoniya tizimini jamlash ko‘zda tutiladi. Hozirgi kunda NGN tarmog‘ining to‘rt sathli arxitekturasi mavjud. U quyida  (1.2 -rasm) ko‘rsatilgan.
NGN tarmog‘ining arxitekturaviy modeli quyidagi satxlardan iborat:
- kirish pog‘onasi;
- transport pog‘onasi;
- boshqarish pog‘onasi;
- xizmatlar pog‘onasi.
Kirish pog‘onasi, turli xil aloqa vositalarini (kompyuter, telefon apparati, faksimil apparati va boshqalar) tarmoqqa ulanishini ta’minlaydi.Unda quyidagi texnologiyalar ishlatilidi:
- simsiz aloqa texnologiyasi (Wi-Fi);
- kabelli televidenie tizimi asosidagi texnologiya (DOCSIS, DVB);
- tolali optik texnologiya (PON);
- xDSL texnologiyasi.
Transport pog‘onasi, foydalanuvchilar o‘rtasidagi ma’lumotlarni uzatishni ta’minlaydi. Bunda ayni paytda magistrallarimizda mavjud bo‘lgan PDH va SDH uzatish tizimlari muhim ahamiyatga egadir.
Halqaro Telekommunikatsiya Uyushmasi (ITU-T) transport satxi uchun qo‘yiladigan quyidagi talablarni aniqlagan:
- real vaqt davomida yo‘qotishlarsiz bog‘lanishni ta’minlashni qo‘llab-quvvatlash;
- “yacheykali”, “nuqta-ko‘p nuqta”, “ko‘p nuqta-ko‘p nuqta”, “ko‘p yacheykali” topologiyali bog‘lanishni ta’minlash, qo‘llab-quvvatlash;
- ishonchlilik, masshtablashtirish, kirishuvchanlik va boshqalarni yuqori darajasini ta’minlash.
Transport satxiga quyidagi talablarqo‘yiladi:
- aloqa tugunidagi qurilmalarning yuqori ishonchliligini ta’minlash;
- trafikni boshqarishni ta’minlash;
- masshtablanuvchanlikni ta’minlash.
NGN tarmog‘ining transport satxi ikkita, kirish tarmog‘i va bazaviy tarmoqdan tashkil topgan.
Kirish tarmog‘i abonent liniyasi, kirish uzeli va uzatish tizimlari (PDH/SDH) dan iborat.
Bazaviy tarmoq kanallarni transportlashtirish va kommutatsiyalash vazifasini bajaradi. Bazaviy tarmoq quyidagi 3 ta texnologiya satxlaridan iborat:
- IP, ATM, MPLS (paketlarni kommutatsiyalash);
- SDH, Ethernet…(traktlarni formatlashtirish);
- FOC, DRRL, CC…(signallarni uzatish muhiti).
NGN ning bazaviy tarmog‘i quyidagilarni o‘z ichiga oladi:
- tranzit uzellar;
- abonentlarni multiservis tarmog‘iga ulovchi oxirgi tugun;
- axborot, chaqiruv, ulash signallarini boshqaruv;
- UFTT, MUT, EAT ga ulovchi shlyuzlar.
Boshqarish pog‘onasi, signalizatsiya axborotini ishlab chiqish, chaqiriqlarni marshrutlash va ma’lumotlar oqimini boshqarish kabi vazifalarni bajaradi. Bunda dasturiy kommutatorlar (SoftSwitch) sanab o‘tilgan funksiyalarni bajaradi. Tarmoqda bir nechta SoftSwitch bo‘lib, ular bir-biri bilan SIP (Session Initiation Protocol) protokollar yordamida o‘zaro munosabatda bo‘ladi va o‘rnatilgan boshqarishni birgalikda boshqarishni ta’minlaydi. 
Konvergent tarmoqning telekommunikatsiyadagi o'rni, hozirgi vaqtning muhim tendensiyalardan biri bo'lib, bu tarmoqning yuqori tezlik va sinovlarga tayyorligi muhimdir. Konvergent tarmoq, ko'plab muhim xizmatlarni birlashtiradi va foydalanuvchilarga o'zaro bog'liq xizmatlarni taqdim etishga yordam beradi. Bunday tarmoqning rivojlanishi, telekommunikatsiya sohasida qiziqarli yangiliklarni keltiradi va odamlar uchun yangi imkoniyatlarni yaratadi.
Konvergent tarmoqning telekommunikatsiyadagi o'rni, barcha xizmatlarni bir yerga birlashtirish orqali xizmat ko'rsatuvchilar va foydalanuvchilar uchun ko'plab qulayliklar yaratadi. Bu, bir yoki bir nechta xizmat ko'rsatuvchilar bilan kelishish va xizmatlarini bitta tarmoq orqali birlashtirish imkoniyatini beradi. Bu esa xizmat ko'rsatuvchilarning xizmatlarini kengaytirish va foydalanuvchilarga yangi xizmatlar taqdim etishga imkon beradi.
Konvergent tarmoq, telekommunikatsiya sohasida katta o'zgarishlarni keltirish bilan birga, boshqa sohalarga ham ta'sir qilishga yordam beradi. IoT qurilmalari va bir qator boshqa sohalarda ham bitta tarmoq orqali barcha qurilmalar bilan bog'liq xizmatlarni taqdim etish imkoniyatlarini yaratadi. Bu, yangi imkoniyatlar yaratishga yordam beradi va yangi biznes modellari uchun asosiy asos bo'ladi.Shuningdek, konvergent tarmoqning telekommunikatsiyadagi o'rni, yangi xizmatlarni yaratish va tarqatish uchun ham muhimdir. Bunda, yangi texnologiyalar va imkoniyatlar qo'shilishiga qarab, konvergent tarmoq ham yangilanishini davom ettiradi. Bunday rivojlanish telekommunikatsiya sohasini yanada boshqaradigan yangi xizmatlar va imkoniyatlar yaratishga yordam beradi.
Konvergent tarmoqning telekommunikatsiya sohasidagi boshqa bir yutuqlikli taraflari ham mavjud. Misol uchun, konvergent tarmoq, qulay, yuqori sifatli televizion xizmatlarini taqdim etishga imkon beradi. Bu xizmatlar orqali, foydalanuvchilar yuqori sifatli video va audio ko'rish va tinglash imkoniga ega bo'ladi.
Boshqa bir yutuqlikli taraflari shundaki, konvergent tarmoq, telekommunikatsiya xizmatlarini qulay va samarali qilishga imkon beradi. Bu, ovozli va matnli aloqa, internetga kirish va boshqa xizmatlar uchun yagona tarmoqni qo'llash orqali xizmat ko'rsatuvchilar va foydalanuvchilar uchun ko'proq qulaylik taqdim etadi.
Bundan tashqari, konvergent tarmoq, foydalanuvchilarga taqdim etilgan xizmatlarning barcha holatlarda ko'rsatilishini ta'minlaydi. Bu, foydalanuvchilarga barcha xizmatlarni bir qatorda bitta hisobda to'plash imkonini beradi va ularga xizmatlarni bitta hisobda to'lash va boshqarish imkonini taqdim etadi.
Bunday qulayliklar va samarali xizmatlar konvergent tarmoqni telekommunikatsiya sohasidagi muhim vositalardan biri qiladi va uning yuqori sifatli xizmatlarni taqdim etishdagi roli katta.