Mehnat shartnomasi tushunchasi, taraflari va tuzish tartibi

Mavzu: Mehnat shartnomasi tushunchasi, taraflari, tuzish tartibi

Mehnat shartnomasi- xodim bilan ish beruvchi o’rtasidagi muayyan mutaxassislik, malaka yoki lavozimga oid ishni ichki mehnat tartibiga bo’ysungan holda taraflar kelishuvi, mehnat to’g’risidagi qonunlar va boshqa normativ hujjatalar bilan belgilangan shartlar asosida haq evaziga bajarish haqidagi kelishuv.

• Mehnat shartnomasi- xodim bilan ish beruvchi o’rtasidagi muayyan mutaxassislik, malaka yoki lavozimga oid ishni ichki mehnat tartibiga bo’ysungan holda taraflar kelishuvi, mehnat to’g’risidagi qonunlar va boshqa normativ hujjatalar bilan belgilangan shartlar asosida haq evaziga bajarish haqidagi kelishuv.

• O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 37-moddasida har bir shaxs mehnat qilish, erkin kasb tanlash, adolatli mehnat sharoitlarida ishlash va qonunda ko’rsatilgan tartibga ishsizlikdan himoyalanish huquqiga ega ekanligi mustahkamlab qo’yilgan.

• Xodim bilan ish beruvchi o’rtasida tuzilgan mehnat shartnomasi mehnatga oid huquqiy munosabatlar yuzaga kelib chiqishiga asos, ya’ni yuridik fakt hisoblanadi. Mehnat shartnomasi imzolangan paytdan boshlab yuridik kechga ega bo’lgan hujjat hisoblanadi.

O’zR Mkning 72-moddasi ikkinchi qismiga muvofiq, xodim va ish beruvchi mehnat shartnomasining taraflari bo‘lib hisoblanadilar.

Mehnat shartnomasining shartlar:

• Asosiy shartlar – bularsiz menhat shartnomasi tuzilgan deb hisoblanishi mumkin bo'lmagan shartlar

• Qo’shimcha (ixtiyoriy) shartlar – bular haqida kelishish majburiy emas deb hisoblanadigan shartlar

Mehnat shartnomasining asosiy belgilari quyidagilardan iborat:

• muayyan mutaxassislik, malaka yoki lavozim ( mehnat funksiyasi) bo’yicha ishlash.
• xodim mehnat shartnomasida ko’zda tutilgan ishni shaxsan o’zi bajarishi.
• xodimning ichki mehnat tartibi qoidalariga bo’ysunishi.
• mehnat shartnomasida haq to’lash ko’zda tutilishining alohida xususiyati.
• mehnat shartnomasi tuzgan xodim korxona mehnat jamoasiga kiritilishi.

Mehnat shartnomasi taraflarining kelishuvi bilan quyidagi asosiy shartlar belgilangan:

• ish joyi ( korxona yoki uning bo'linmasi);
• xodimning mehnat vazifasi – mutaxassisligi, malakasi, u ishlaydigan lavozim;
• ishning boshlanish kuni;
• mehnat shartnomasi muayyan muddatga tuzilganda uning amal qilish muddati;
• mehnat haqi miqdori va mehnatning boshqa shartlari.

Ish beruvchi
Xodim
Belgilangan yoshga yetgan hamda ish beruvchi bilan shartnomasi tuzgan O’zbekiston Respublikasi fuqarolari, shuningdek, chet el fuqarolari va fuqaroligi bo’lmagan shaxslar mehnatga oid munosabatlar-ning subyektlari bo’lishi mumkin
O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilangan tartibda xodimlar yollaydigan yakka tartibdagi tadbirkorlar
On sakkiz yoshga to’lgan ayrim shaxslar qomen hujjatlari-da nazarda tutilgan hollarda
Mulkdor-ning o’zi ayni bir vaqtda rahmat bo’lgan xususiy korxonalar
Korxona-lar, shu jumladan, ularning alohida tarkibiy bo'linma-lari o’z rahbarlari timsolida