Institut français d’Études sur l’asie centrale
Download 18.64 Mb. Pdf ko'rish
|
|
yuqori, yuqori qismi; tepasi; le haut du jour tush, choshgoh, qiyom; par le haut tepasida; haut de forme silindr; le prendre de haut behayolik, surbetlik, beorlik bilan gaplashmoq; tenir le haut du pavé im tiyozli holatda bo‘lmoq; 2. pl kemaning suv usti qismi; III. nf fam davlatmand, boy, zodagon, oqsuyak, aslzoda, a’yonlar, jamiyatning oliy tabaqasi; IV. adv 1. baland, yuqori; haut placé baland martabali, yuqori mansabli, martabasi ulug‘; haut les mains! qo‘l ko‘ taring! 2. baland tovushda; plus haut balandroq; de haut en bas loc adv yuqoridan, balandan pastga, takabburona, kekkayib, mensimasdan; regarder qqn de haut en bas kekkayib qaramoq; en haut tepada, yuqorisida, uchida; d’en haut balanddan, balanddagi; là haut ustida; en haut de loc prép tepaga, balandga. hautain, aine adj takabbur, manman, kibr-havosi baland, kalondimog‘, kekkaygan, mag‘rur. hautbois nm mus 1. yog‘och musiqa asbobi; 2. shu asbobni chaluvchi. haut-de-chausses nm pl kalta shimlar. haut-de-forme nm silindr bosh kiyimi. haute-contre nm tenor, baland ovoz. hautement adv ochiq-oydin, hammaga eshittirib; 2. yuqori darajada. hautesse nf oliy hazrat. hauteur nf 1. balandlik, ko‘k; le saut en hauteur sport balandlikka sakrash; prendre de la hauteur av ko‘kka intilmoq; à hauteur de tepasida, yuqorida; être à la hauteur de qqch fig boshqarmoq, qanoatlantirmoq, qondirmoq (talabni); 2. ko‘ tarinkilik, yuksaklik, buyuklik; 3. balandparvozlik, kekkayish, takabburlik. haut-fond nm sayozlik, sayoz joy. hautin nm techn tikka qilib o‘stiriladigan tok. haut-le-cœur nm inv 1. ko‘ngil aynish, behuzur bo‘lish, qayt qilgisi kelish; 2. fig jirkanish, nafrat. haut-le-corps nm inv 1. gavdaning orqaga qo‘pol harakati (qo‘rquvdan, hayratdan); 2. otning keskin irg‘ishi. haut-parleur nm radiokarnay. haut-relief nm tekis yuzaga ishlangan bo‘rtma naqsh, shakl. havage nm kertik, chopish, ishlab chiqarish kesigi, o‘yig‘i. havanais, aise I. adj, nm gavanalik; II. nm kichkina baroq it, uzun yungli laycha. havane
I. nm gavana (sigara, tamaki turi); II. adj inv tamaki rangli, oq- sariq.
hâve adj oriq, ozg‘in, rangi o‘chgan, rangsiz, oqargan. haver vt ko‘mir ishlab chiqarishga qilingan kesik, o‘ymoq. haveur nm kon qazuvchi, kertik, belgi qilish mashinachisi. havresac nm mil safar xalta, asboblar solinadigan qopcha, xalta. hé! intj hey! ey! (chaqirish, diqqatni tortish uchun); hé bien? xo‘sh nima? heaume nm hist dubulg‘a, temir qalpoq. hebdomadaire I. adj haftalik, haftada bir bo‘ladigan; une revue hebdomadaire haftalik jurnal; II. nm haftalik, haftada bir chiqadigan. hebdomadairement adv har hafta, haftada bir marta. hébergement nm boshpana berish, uyidan joy berish. héberger
vt boshpana bermoq, uyiga joylashtirmoq. hébété, ée adj, nm karaxt, gangigan, boshi aylangan, miyasi aynigan. hébétement nm miyasi aynish, aqldan ozish, esi pastlik, befahmlik. hébéter
vt aqldan ozdirmoq, miyasini aynitmoq. hébétude
nf miyasi aynish, aqldan ozish. hébraïque adj qadimgi yahudiylarga va madaniyatiga oid. hébreu
I. adj qadim yahudiy; II. nm qadim yahudiy tili, ivrit; c’est de l’hébreu fig bu narsaga umuman tushunib bo‘lmaydi, chalkash, mushkul. hécatombe nf insonni yoki hayvonlarni ko‘plab o‘ldirish, qirg‘in, qatli om. HECTARE
HÉRISSON
260 hectare
nm gektar. hectique
adj holdan toydiradigan (isitma). hectogramme nm yuz gramm. hectolitre nm yuz litr. hectomètre nm yuz metr. hectométrique adj yuz metrli. hégémonie nf ustunlik, yo‘lboshchilik. hégire
nf hijriy yil. hein
intj qanday? nima? qanaqasi? hélas
1. intj evoh, hayhot, voh, attang, afsus! 2. nm pl oh-vohlar, oh-voh urish.
héler vt chaqirmoq, chorlamoq; héler un taxi taksi chaqirmoq. hélice nf 1. géom spiral, parmasimon, purjinasimon, burama chiziq; 2. burama yo‘l; un escalier en hélice burama narvon; 3. parrak; 4. aylanma chiziq (qurolda); 5. anat quloq suprasining buramasi. hélicoïdal, ale adj parraksimon, burama. hélicoïde adj parraksimon, burama. hélicoptère nm av vertolyot. héliocentrique adj quyosh atrofida aylanadigan. héliographe nm quyoshni suratga oluvchi asbob, teleskop. héliographie nf quyoshni o‘rganish fani. héliogravure nf naqsh, rasm solish, tushirish (metallga). héliomètre nm oy, sayyoralar diametrini o‘lchagich asbob. héliothérapie nf quyosh nuri terapiyasi. héliotrope nm ko‘kmaraz (binafsharang gulli o‘simlik); geliotrop (ko‘kish tiniq mineral). héliotropine nf chim hidli gullar qorishmasi. héliport
nm vertolyot aerodromi. hélium
nm chim geliy (gaz). hellène
n et adj ellin, qadimgi grek, yunon. hellénique adj ellin, qadimgi grek (tili). hellénisant, ante ou helléniste n ellinist, grek tili filologi. hellénisation nf grek ta’sirini oshirish, ellinlash. helléniser I. vt grek ta’sirini oshirmoq; II. vi qadimgi grek tilini o‘rganmoq. hellénisme nm 1. qadimgi grek madaniyati; 2. ling grek tilshunosligi. helléniste n voir hellénisant. hellénistique adj qadimgi grek. helminthe nm gijja. helvète
nm hist shveysariyalik. helvétien, ienne n Shveysariyalik, Gelvesiyalik. helvétique adj Shveysariyaga oid. helvétisme nm Shveysariyada fransuz tiliga oid birliklar. hématie
nf physiol qizil qon tanachalari. hématine
nf gematin (qon pigmentlari, bo‘yoqlari). hématite
nf min qizil temirtosh, temir rudasi, koni. hématologie nf qon tarkibini o‘rganish fani, qonshunoslik. hématologique adj qonshunoslik. hématologiste ou hématologue n gematolog. hématome
nm gematoma, qontalash, shish. hématopoïèse nf qon tanachalarini hosil qilish. hématose
nf qon hosil qilish, yaratish, gematoz. hématozoaire nm qon so‘rg‘ich, qonparazit, qonxo‘r (a’zolar). hématurie nf méd gematuriya, siydikdagi qon, qon siyish. hémicycle nm yarimdoira; am fiteatr. hémicylindrique adj yarim silindr shaklida. hémione
nm zool qulon, xachir. hémiplégie nf méd bir tomonlama falaj, shollik, gemiflegiya. hémisphère nm yarimshar, osmon yarim shari; l’hémisphère cérébral bosh miya yarimshari. hémisphérique adj yarimsharga oid. hémistiche nm yarim misra. hémoglobine nf gemoglobin, qizil qon tanachalari. hémophile adj gemofiliyaga oid. hémophilie nf méd gemofiliya, qon oqishiga moyillik, qonning ivimasligi bilan ifodalanadigan irsiy kasallik. hémorragie nf qon ketish, qon oqish; une hémorragie interne ichki qon quyilishi; une hémorragie cérébrale miyaga qon quyilishi. hémorragique adj qonli, qon oqib turadigan. hémorroïdal, ale, aux méd I. adj bavosil, gemorroy kasalligiga oid; II. n bavosil kasalligi bilan og‘rigan odam. hémorroïde nf méd gemorroy, bavosil. hémostatique I. adj qon to‘xtatishga oid; II. nm qon to‘xtatish vositasi, dorisi.
henné nm xina. hennin nm O‘rta asr ayollar bosh kiyimi. hennir vi kishnamoq. hennissement nm kishnash. hep intj to‘xta! to‘xta qani! hépatique adj jigarga oid; colique hépatique jigar sanchig‘ i. hépatite nf jigar yallig‘lanishi, sariq kasal. heptagone nm yettiburchak. héraldique I. adj gerb, tamg‘a, nishonga oid; II. nf tamg‘alar, gerblar, nishon. héraut
nm 1. hist jarchi, udaychi; 2. xabarchi, da’vat etuvchi, darakchi. herbacé, ée adj o‘ tsimon, yumshoq poyali. herbage
nm 1. o‘t, maysa, ko‘kalamzor, maysazor; 2. o‘tloq, yaylov. herbe
nf o‘t, maysa, ko‘kat, ko‘m-ko‘k o‘t, maysazor; des herbes médicinales, officinales dorivor, shifobaxsh o‘tlar; les mauvaises herbes zaharli o‘ t; les fines herbes ziravor, dorivor (ovqatga solinadigan); un médecin en herbe bo‘lajak tabib; couper l’herbe sous le pied de qqn fig kimningdir yo‘lini kesib, to‘sib o‘ tmoq, orqada qoldirmoq. herbier
nm gerbariy, quritilgan o‘simliklar. herbeux, euse adj o‘ tli, maysali, ko‘kalamzor, yam-yashil maysazor. herbivore zool I. nm o‘txo‘r hayvonlar; II. adj o‘ txo‘r, o‘ t yeydigan. herboriser vi o‘simliklar yig‘moq, to‘plamoq. herboriste n giyohlardan dori tayyorlovchi, sotuvchi. herboristerie nf 1. dorivor o‘tlar savdosi; 2. dorivor o‘ tlar dorixonasi. hercule
nm polvon, pahlavon, bahodir, botir, kuchli odam; un hercule de foire bozor pahlavoni. herculéen, enne adj gerkulessimon, kuchli polvon. hère 1
baxtsiz. hère
2 nm olti oydan bir yoshgacha bo‘lgan bug‘u bolasi. héréditaire adj 1. nasliy, irsiy, suyak surgan, ota-bobodan ko‘chgan; 2.
voris, valiahd, merosxo‘r. héréditairement adv vorislik, valiahd, merosxo‘rlik bilan. hérédité nf 1. vorislik, merosxo‘rlik, meros olish, valiahdlik; 2. hist meros, meros qolgan mulk; 3. irsiyat, nasliy, nasldan naslga o‘ tgan, irs. hérésie
nf bid’atchilik, soxta ta‘limot. hérétique I. adj bid’atchilikka oid; II. n bid’atchi. hérissé, ée adj 1. sochlari hurpaygan, tepa sochi tik turgan, dikkaygan, paxmoq, paxmaygan, hurpaygan; 2. igna bilan qoplangan, tikan bilan, tikanli, tikanakli; hérissé de difficultés qiyinchilik, mashaqqatga to‘la. hérissement nm 1. hurpaytirish, dikkaytirish; 2. tikan, tikanak bilan qoplanish. hérisser I. vt 1. dikkaytirmoq, hurpaytirmoq, tikkaytirmoq, tik qilmoq; 2. (de qqch) nish, uch bilan qoplamoq, tikan, tikanak bilan yopmoq; 3. to‘ldirib, bostirib yubormoq (xato bilan); II. se hérisser vpr 1. dikkaymoq, hurpaymoq, tikka bo‘lmoq; 2. nish, igna, tikan, tikanak bilan qoplanmoq; 3. fig g‘ijinib turmoq, tashlanishga shay, tayyor bo‘lib turmoq, tepa sochi tik bo‘lmoq, zardasi qaynamoq, jahli, achchig‘i chiqmoq. hérisson
nm 1. tipratikan, kirpi; 2. dimog‘dor, takabbur, kibr-havoli odam. HÉRITAGE
HILARE
261 héritage
nm 1. meros, meros qolgan mulk; par héritage merosga ko‘ra; 2. fig o‘ tmish merosi; un héritage culturel ma’daniy meros; 3. merosxo‘rlik, meros olish, vorislik. hériter
I. vi (de) meros olmoq, meros qilib olmoq, nasldan o‘ tmoq; hériter d’une fortune boylikni meros qilib olmoq; II. vt merosxo‘r bo‘lmoq, voris, valiahd bo‘ lib qolmoq; hériter une fortune de ses parents ota-onasidan boy merosga ega bo‘lmoq. héritier, ière n voris, merosxo‘r; valiahd; fam farzand, merosxo‘r. hermaphrodite I. adj ikki jinsli, xunasalikka oid; II. nm germafrodit; ikki jins belfisi bo‘lgan odam, xunasa. hermétique adj 1. zich, havo o‘ tkazmaydigan, zichlangan, o‘ tmaydigan; 2. fig yoniga yo‘latmaydigan, erishib, yetishib bo‘lmaydigan, mavhum, mujmal, go‘yoki donishmandona, hech kim tushunmaydigan. hermétiquement adv zich, mahkam. hermétisme nm mavhumlik, noaniqlik, chigallik, bema’ni ish, gap, narsa, bema’nilik, tushunib bo‘lmaslik. hermine nf 1. oqsuvsar; 2. uning terisi, mo‘ynasi. hernie nf churra, dabba, grija; hernie discale umurtqalararo disk churrasi. héroïne
1 nf qahramon ayol. héroïne 2
héroïque adj 1. qahramonona, jasurona; 2. méd kuchli ta’sir qiluvchi. héroïquement adv qahramonlik, jasurlik bilan. héroïsme nm qahramonlik, jasurlik, botirlik, jonbozlik. héron nm zool ko‘k qo‘ ton, qarqara (qush). héros nm 1. qahramon, botir; en héros qahramonona; jasurona; 2. bosh qahramon, ishtirokchi (kinoda, romanda). herpès
nm méd pufakchali, qavariqli temiratki. herse
nf 1. mola, borona; 2. hist qasr darvozasining panjarasi; une herse de fils barbelés tikanli sim to‘siq. herser vt molalamoq, mola bosmoq, mola bostirmoq. hertz nm tebranish tezligining o‘lchov birligi, gerts. hésitant, ante adj tortinchoq, ikkilanuvchi, taraddudda qolgan, hayron qolgan. hésitation nf 1. ikkilanish, tortinish, taraddudlanish; 2. bezovtalanish, qiynalish (nutqda). hésiter vi 1. tortinmoq, ikkilanmoq, noaniq bo‘lib turmoq, gumon qilmoq, dovdiramoq; sans hésiter ikkilanmasdan, o‘ylab o‘ tirmasdan; 2. tutilmoq, tutilib qolmoq (nutqda). hétéroclite adj moslashmagan, nomutanosib, yulduzi-yulduziga to‘g‘ri kelmagan. hétérodoxe adj boshqa dindagi, maslagi boshqa. hétérogène adj turli jinsli, har xil jinsli, boshqa-boshqa jinsli, begona, yot jinsli; mil aralash tarkibli. hétérogénéité nf turli jinslik, har xil, boshqa-boshqa, begona, yot jinslilik, xilma-xillik. hêtre
nm qora qayin. heu
intj taajjub, e, he! e ha! (shubha, ishonmaganda). heure
nf 1. soat; payt, mahal, on, dam; fasl; deux grandes heures ikki soat davomida; une petite heure bir soatdan kamroq; avancer, retarder l’heure soatni oldinga, orqaga surib qo‘ymoq; quelle heure est-il? soat necha? bien à l’heure bir soat ichida, vaqtida; à l’heure dite kelishilgan paytda; travailler à l’heure soatbay ish haqi olmoq; faire des heures supplémentaires muddatidan ko‘p ishlamoq; d’une heure à l’autre hademay, halizamon, tezda; la dernière heure, l’heure suprême so‘nggi soatda, paytda, o‘lim soati, qazo payti, ajal yetgan soat; passer un mauvais quart d’heure noxush onlarni boshidan kechirmoq; l’heure locale mahalliy vaqt; l’heure du dîner ovqatlanish mahali; les heures de bureau ish soati; les heures de pointe tig‘iz payt; je lui ai demandé son heure men unga qaysi payt qulay bo‘lishini so‘radim; il y a belle heure que ko‘pdan, anchadan beri; à l’heure qu’il est shu, hozirgi paytda; loc adv de bonne heure ertalab, tong qorong‘isida, saharlab, tong otar-otmas; à tout à l’heure xayr, xo‘sh, ko‘rishguncha; sur l’heure endi, tezdan, darhol; pour l’heure shu tobda, shu mahal, shu daqiqada; à la bonne heure! a’lo darajada, oq yo‘l, xayrli bo‘ lsin, mayli shunday bo‘lsin! les amis de la première heure bolalik chog‘laridagi do‘stlar; 2. pl butxona soati. heureusement adv omadli, yaxshi, muvaffaqiyatli, baxtga qarshi. heureux, euse I. adj 1. baxtli, omadli, baxtiyor, iqboli, tolei baland; je suis heureux de vous voir sizni ko‘rganimdan baxtiyorman; d’heureuse mémoire rahmatli, xudo rahmat qilgur; 2. muvaffaqiyatli, o‘ngidan kelgan, muvofiq, qulay, quvonchli, sevinchli, xursand qiladigan, yaxshi natijali; une rime heureuse omadli qofiya; un fait heureux xursand qiladigan hodisa; heureux résultats quvonchli natijalar; II. n baxtiyor, baxtli, omadli odam, tolei baland. heurt nm urilish, zarba, turtish, itarish, duch, ro‘baro‘ kelish; sans heurt qiyinchiliksiz, osongina, beto‘xtov, uzluksiz, tinimsiz. heurté, ée 1. mos bo‘lmagan, nomushtarak, nomuvofiq, ohangdosh bo‘lmagan, qo‘pol, qo‘rs, dag‘al; 2. notekis, o‘nqir-cho‘nqir, qiyshiq, past- baland (bo‘g‘in haqida). heurter
I. vt 1. itarmoq, turtmoq, urmoq, shikastlamoq, urib olmoq, lat yedirmoq; 2. sha’niga tegmoq, xafa qilmoq, haqorat qilmoq, qattiq tegmoq, ranjitmoq; heurter l’amour-propre izzat-nafsiga tegmoq; 3. so‘kmoq, haqorat qilmoq, kamsitmoq, qattiq ranjitmoq, og‘ ir botmoq; 4. qarshilik qilmoq, qarshi chiqmoq, e’ tiroz bildirmoq, zid bo‘lmoq, inkor etmoq; II. vi 1. taqillatmoq, qoqmoq; 2. duch kelmoq, uchrab qolmoq, uchratmoq; III. se heurter vpr 1. urilmoq; 2. to‘qnashtirmoq, duch keltirmoq; se heurter à une résistance qarshilikka duch kelmoq; 3. uchrashib qolmoq. heurtoir nm 1. halqa, zulfin, eshik taqqillatgich; 2. techn zarbani kamaytiruvchi moslamalar. hexaèdre
géom I. nm kub, olti tomonli; II. adj olti tomonli. hexagonal, ale adj géom oltiburchakli. hexagone
nm 1. géom oltiburchak; 2. Fransiya (xaritadagi shakl o‘xshashligi tufayli). hexamètre nm olti turoqli she’r. hexapode zool I. adj olti oyoqli; I. nm pl olti oyoq hasharot. hiatus nm 1. ling so‘z oxiri va so‘z boshida ikki unlining birga kelib qolishi; 2. bo‘sh qolgan, ochiq, oraliq joy; 3. anat teshik, o‘yiq, kem tik. hibernant, ante adj qishgi uyquga molik (hayvonlar). hibernation nf qishgi uyquga ketish; une hibernation artificielle tanani sun’iy sovutish. hiberner vi qishgi uyquga ketmoq. hibou nm boyqush, boyo‘g‘li. hidalgo nm idalgo (ispan zodagoni, oqsuyagi). hideur nf 1. xunuklik, badbasharalik; 2. jirkanchlik, razillik, yaramaslik, qabihlik, ifloslik. hideusement adv juda yomon, xunuk, dahshat, juda xunuk. hideux, euse adj 1. juda xunuk, ko‘rimsiz, badbashara, badburush; 2. jirkantiradigan, qabih, yoqimsiz, jirkanch, bemaza, murdor, yaramas, razil. hier adv kecha, kuni kecha; hier soir kecha kechqurun; d’hier kechagi, kechagina, yaqindagina; dater d’hier yaqinginada paydo bo‘ lmoq; il est né d’hier u butkul tajribasiz odam, u tamoman bola; prov il n’est pas né d’hier chakana odam emas. hiérarchie nf 1. amal pog‘onalari, quyi mansabdorlarning yuqori mansabdorlarga bosqichma-bosqich bo‘ysunishi, bo‘ysunishlik; 2. sinflash, navlash, navlarga ajratish; la hiérarchie des salaires ish haqi, maosh darajasi ko‘rsatkichi, tartibi. hiérarchique adj bo‘ysunadigan, sinflaydigan. hiérarchiquement adv ierarxiyaga oid, tartib bilan bo‘ysunishli, bosqichli. hiérarchisation nf bo‘ysunish tartibini o‘rnatish, bo‘ysunish tartibi. hiérarchiser vt bo‘ysunish tartibini o‘rnatm oq, bo‘ysunish tartibini qilmoq, amalga oshirmoq. hiératique adj muqaddas, ilohiy, aziz, tabarruk; une écriture hiératique muqaddas yozuv, xat. hiéroglyphe nm 1. tasvirli yozuv, belgi, iyeroglif; 2. pl tushunib bo‘lmaydigan yozuv. hilare
adj shod, xushchaqchaq, o‘zida yo‘q xursand. HINDI
HOMOCENTRE
262 hindi
nm hind tili. hindou, oue I. adj Hindistonga oid, hind, hindu; II. n vx hindu, hindistonlik. hippique adj otga oid; un concours hippique ot musobaqasi. hippisme nm ot sporti. hippocampe nm dengiz oti. hippocratisme nm Gippokrat tibbiyoti, tabobati. hippodrome nm otchopar maydoni, ippodrom. hippogriffe nm qanotli ot, uchqur ot, buroq. hippologie nf otlarni o‘rganish fani, sohasi. hippomobile adj ot tortadigan arava; traction hippomobile ot bilan tortish. hippophaé nm bot chakanda (daraxt). hippopotame nm 1. begemot, suv oti, ippopotam; 2. fam semiz, yo‘g‘on odam.
hircin, ine adj echkiga oid. hirondelle nf qaldirg‘och; un nid d’hirondelle qaldirg‘och ini, uyasi; une hirondelle ne fait pas le printemps prov bir qaldirg‘och bilan bahor bo‘lib qo‘lmaydi. hirsute adj 1. paxmoq, baroq, serjun, tukli, hurpaygan, to‘zg‘igan; 2. fam qo‘pol, to‘ng, to‘rs, xunuk, tarbiya ko‘rmagan. hispanique adj ispan; la péninsule Hispanique Pireney yarim oroli. hisser
vt ko‘tarmoq, ko‘tarib olmoq, tashimoq, sudrab olib kirmoq; hisser les voiles yelkan ko‘ tarmoq; hisser le pavillon bayroq ko‘ tarmoq; se hisser ko‘tarilmoq, ko‘ tarilib chiqmoq, yuqoriga chiqmoq, ko‘ tarilib bormoq. histogramme nm gistogramma, ustunli diagramma. histoire
nf 1. tarix; l’histoire ancienne qadimgi tarix; l’histoire moderne yangi tarix; l’histoire naturelle tabiatshunoslik; les enseignements de l’histoire fig tarix saboqlari; 2. voqea, povest; ertak; c’est toute une histoire bu butun bir voqea, tarix; le plus beau de l’histoire eng qizig‘i; 3. uydirma, quruq, behuda gap, safsata, to‘qima, cho‘pchak, bo‘lmagan, yolg‘on Download 18.64 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|