Internet tarmog’a turli tiplardagi o’n millionlab kompyuterlarni turli modellar va fasonlardagi shaxsiy kompyugerlardan tortib to katta va o’ta katta еhm — mеynfreymlargacha birlashtiradi

Marshrutlash bu - kerakli manzilga axborot blokini uzatish yo'lini aniqlash jarayonidir.
Selektsiyalash - tegishli manzildagi axboroni saralash demakdir.
Lokal tarmoqlar axborotni marshrutlash va selektsiyalash usuli buyicha ikki sinfga ajratiladi.
Lokal tarmoqlar selektsiyalash orqali axborotni bir abonent tizimidan boshka tizimga uzatishni ta'minlaydi.
Ishchi tizimlar katta miqdordagi ma'lumotni saqlash, izlash, murakkab hisoblashlar, modellashtirish, dasturiy ta'minotni rivojlantirishga xizmat kiladi.
Ma'muriyat tizimlari—tarmoqni boshqaradi. Kommunikatsion tizimlar abonent tizimlar orasidagi axborotlarni uzatish uchun marshrutlash va bog'lanishlarni kommutatsiya kilish vazifasini bajaradi.

Global, mintaqaviy va lokal tarmoqlarning birlashmasi ko'p tarmoqli iyerarxiyani tashkil etish imkonini beradi. Misol: INTERNET kompyuter tarmoqlari keng tarqalgan ommaviylashgan kompyuter tarmog'idir. Uning tarkibiga erkin ravishda birlashgan tarmoq kiradi. Uning nomini o'zi "tarmoqlar orasida" ma'nosini bildiradi. Shuning uchun u katta imkoniyatlarga ega. Internet alohida tarmoqlarni birlashtirgan. Internetning asosiy yacheykasini maxalliy kompyuter tarmoqlari tashkil etadi.

Kompyuterning mahalliy tarmoqqa ulashning 3 turi mavjud.

1.Xalqasimon.

2.Shinali.
3. Yulduzsimon.
4-боб. ГЛОБАЛ ҲИСОБЛАШ ТАРМОҚЛАРИ

4.1. Локал тармоғининг глобал тармоғидан фарқи.

4.2. Локал ва глобал тармоқларни бирлаштириш тенденциялари.
4.3. Глобал тармоқнинг юқори даражадаги хизматлари.
4.4. Глобал тармоқ турлари.


4.1. Локал тармоқни глобал тармоқдан фарқи

Икки локал ва глобал тармоқларнинг фарқини аниқламоқ учун, аввал, уларнинг вазифалари, архитектураси билан танишиб чиқамиз.

Локал тармоғи, бу шундай тармоқни, буларда компьютерлар орасидаги масофа бир неча метрдан бир неча юз метрни ташкил этади. Локал тармоғи марказий компьютер – сервердан ва ишчи станциялардан ташкил топган. Локал тармоқларда ахборотлар фақатгина икки йўналишда, яъни ўзаро эмас балки ишчи станция ва серверлар орасида, ҳаракатланади. Локал ҳисоблаш тармоқлари катта такомилларда ахборолар, ҳужжатларни алмаштириш учун ишлатилади. Локал тармоқлари асосан битта бинода жойлашади, фойдаланувчилар умумий маълумотлардан фойдаланиб, биргаликда олдиларига қўйилган масалаларни бажарадилар. Локал тармоқ - кабеллар воситаси ёрдамида ўзаро боғланган бир неча компьютерлар гуруҳидан ташкил топган.
Локал тармоғидан фойдаланиш қуйидагиларни амалга оширади:

• 
  тармоқга уланган фойдаланувчиларни жамоа бўлиб, маълумотларни қайта ишлаш ва улар ўртасида маълумотларни алмаштирамиз;
  
• 
  дастур, принтер, модем ва бошқа қурилмалардан биргаликда фойдаланиш, яъни компьютер ресурсларни тежаш ва ишда кўп қулайликлар яратиш.
  

Портатив компьютерлардан фойдаланувчилар фирманинг локал тармоғига ёки офисга келиб ёки фирма компьютери билан модем воситаси ёрдамида телефон каналлари орқали уланиши мумкин.
Локал тармоқлари бир–бирига яқин жойлашган компьютерларни бирлаштиради. Аммо кўпгина корхоналар шахсларнинг тур-турли қисмларида ёки турли шахслар ва мамлакатларда ўзининг бўлимларига (подразделига) эга бўладилар. Бу ҳолда самарали ишни ташкил этиш учун, улар ўзларининг бўлимларини ягона тармоқга бирлаштиришни талаб этади. Бундай тармоқлар тақсимланган тармоқлар дейилади.
Локал тармоқлар турли фан соҳасида, техника ва ишлаб чиқаришда кенг тарқалди. Айниқса,, локал ҳисоблаш тармоғи жамоа лойиҳаларини мураккаб комплекс дастурларни ишлаб чиқишда кенг фойдаланилади. Бу эса ЛХТ базасида автоматлаштирилган лойиҳалашни яратишга имкон беради ва бозор иқтисоди шароитида рақобатбардош маҳсулотларни яратиб, уни тезда модернизациялаштириб реализация қилишни таъминлайди.
Локал ҳисоблаш тармоғи, шунингдек,, ташкилий иқтисодий бошқариш тизимларида янги ахборот технологияларни амалга оширишга имкон беради. Университет ўқув лабораторияларидан локал ҳисоблаш тармоғи ўқитиш сифатини оширади ва замонавий интеллектуал ўқитиш технологиясини жорий этади.
Глобал тармоқ турли континентдаги турли мамлакатлар абонентларини бирлаштиради. Бу тармоқ абонентлари ўртасидаги ўзаро алоқа телефон алоқа йўллари, радио алоқа, сунъий йўлдош алоқаси орқали амалга оширилади. Глобал тармоқлар 10 – 15 км наридан жойлашган ЭХТ ва тармоқ узелларини йўлдош каналлари орқали амалга оширилади. Глобал тармоғи барча инсониятнинг ахборот ресурсларини бирлаштириш муаммосини ечади ва бу ресурсларга киришни ташкил этади.
Глобал тармоқ барча компьютерларни маълумот алмашувини таъминлайди. INTERNET–глобал тармоқ фақатгина айрим компьютерлар орасида боғланишни ташкил этиб қолмасдан, у яна компьютерлар гуруҳларини ҳам бир–бири билан боғланишга йўл беради. Агарда бирорта маҳаллий тармоқ глобалга уланган бўлса, унда унинг ҳар бир ишчи станцияси ҳам Интернетга уланиши мумкин.
Глобал тармоқ биринчи навбатда тармоқ мижозларига ўзаро маълумотлар алмашиш, виртуал мулоқот қилиш имконини яратиб берувчи “ахборот магистрал” вазифасини ўтайди, иккинчидан эса унда мавжуд бўлган маълумотлар базаси мажмуаси. Дунё билимлар омборини ташкил этади. Бундан ташқари,и дунё бозорини ўрганишда, маркетинг ишларини ташкил этишда замонавий бизнеснинг энг муҳим воситаларидан бирига айланиб борилмоқда.
INTERNET–глобал тармоқнинг айнан тимсолидир. Интернет–информацияга эга бўлиш, янгиликлар билан танишиши билимга эга бўлиш, ўқиш, илғор технологиялар ва тажрибалар билан танишиш, иш муносабатларини тезда ҳал қилиш, шерик ва буюртмачиларни назорат қилиш, истеъмолчининг талаби ва муаммоларини билиш, маҳсулот баҳосини назорат қилиш имкониятларини беради. Демак, Интернет бу янгиликлар билан мунтазам равишда танишиш, ҳамкорлик ва ҳаракатларнинг бирлашуви замонавий фикрлар алмашиш, билимлар билан алмашиш, таълим олиш, тадбиркорлик усулидир. Интернет–бу инфрасфера (инфрадоира) бўлиб, унинг ёрдамида маълумотларни узатиш, қабул қилиш, бошқариш ва тасвирлаш мумкин.
Демак, локал ва глобал тармоқнинг бир – биридан фарқи қуйидагилардан иборат:

• 
  алоқа йўлларининг сифатли ва масофа узунлиги (протяженность). Локал компьютер тармоғи, глобал тармоқларидан узел орасидаги катта бўлмаган масофа билан фарқ қилади.
  
• 
  маълумотларни узатиш усулларининг мураккаблиги. Глобал тармоқларда локал тармоқга қараганда, физик каналларни мустаҳкамлиги паст бўлиши, маълумотлар узатиш усуллари ва мос тушишадиган асбобларнинг жуда мураккаблиги.
  
• 
  локал тармоқларда маълумотларни алмаштириш тезлиги (10, 16 ва 100 м-байт-с) глобал тармоқдан (2,4 к байт-с дан то 2 М байт-с) юқори бўлган.
  
• 
  хизматларнинг турли–туманлиги. Локал тармоғида хизмат қилиш тўплами–турли файлли хизматлар, чоп этиши, маълумотлар базаси хизмати, электрон почта бўлган бўлса, глобал тармоқда электрон почта ва файлли хизматлар имконияти чекланган.
  
• 
  масштаблаштириш. Локал тармоқлари топология базаларининг қаттиқ-лиги ҳисобига ёмон масштаблашга эга.
  

Глобал тармоқ ихтиёрий топологиялар билан ишлагани ва хоҳланганча фойдаланувчилар сонига эга бўлиши, масштаблаштириш яхшилигига олиб келган.