Introduction to Sociology

Bog'dorchilik

Taxminan chorvachilik jamiyatlari yuksalib borayotgan bir paytda, odamlarning o'simliklarni etishtirish va etishtirish qobiliyatiga asoslangan jamiyatning yana bir turi paydo bo'ldi. Ilgari, mintaqadagi ekinlar yoki suv ta'minotining kamayishi chorvachilik jamiyatlarini chorva mollari uchun oziq-ovqat manbalarini izlab ko'chib o'tishga majbur qilgan. Bog'dorchilik jamiyatlari yog'ingarchilik va boshqa sharoitlar barqaror ekinlar etishtirishga imkon beradigan joylarda tashkil etilgan. Ular ovchi-yig'uvchilarga o'xshardi, chunki ular omon qolish uchun asosan atrof-muhitga bog'liq edilar, ammo resurslarga ergashish uchun o'z joylarini tark etishlari shart emasligi sababli ular doimiy aholi punktlarini boshlashlari mumkin edi. Bu ko'proq barqarorlik va ko'proq moddiy ne'matlarni yaratdi va insoniyatning omon qolishidagi birinchi inqilob uchun asos bo'ldi.

Qishloq xo'jaligi

Yaylov va bog'dorchilik jamiyatlari tayoq yoki ketmon qazish kabi vaqtinchalik kichik asboblardan foydalangan bo'lsa, qishloq xo'jaligi jamiyatlari omon qolish uchun doimiy asboblarga tayangan. Miloddan avvalgi 10 000-yillarda qishloq xo'jaligi inqilobi deb nomlanuvchi yangi texnologiyaning portlashi dehqonchilikni mumkin va foydali qildi. Fermerlar oʻz dalalarida yetishtiriladigan ekin turlarini almashlab ekishni va chiqindi mahsulotlarni oʻgʻit sifatida qayta ishlatishni oʻrgandilar, bu esa hosilning yaxshilanishiga va ortiqcha oziq-ovqat mahsulotlariga olib keldi. Qazish va o'rim-yig'im uchun yangi asboblar metalldan yasalgan va bu ularni yanada samarali va uzoqroq xizmat qilgan. Aholi punktlari shahar va shaharlarga aylanib bordi, ayniqsa, boy hududlar savdo va savdoning tarmoq markazlariga aylandi.
Bu, shuningdek, odamlar musiqa, she'riyat va falsafa kabi ko'proq tafakkur va o'ychan mashg'ulotlar bilan shug'ullanish uchun vaqt va qulaylikka ega bo'lgan asrdir. Bu davr bo'sh vaqtning ko'payishi va gumanitar fanlarning rivojlanishi tufayli ba'zilar tomonidan "tsivilizatsiya tongi" deb nomlandi. Hunarmandlar ijodiy, bezakli yoki o'ylantiruvchi estetik ob'ektlar va yozuvlarni ishlab chiqarish orqali o'zlarini ta'minlay olishdi.
Resurslar ko'payib borgani sari, ijtimoiy sinflar bo'linib ketdi. Ko'proq resurslarga ega bo'lganlar yaxshi turmush darajasini ko'tarishlari va zodagonlar sinfiga aylanishlari mumkin edi. Erkaklar va ayollar o'rtasidagi ijtimoiy mavqedagi farqlar oshdi. Shaharlar kengayib borar ekan, resurslarga egalik qilish va ularni saqlash dolzarb masalaga aylandi.