Инвестиция жараёнларининг мазмуни ва асосий босқичлари

MOLIYAVIY INVESTITSIYA JARAYONI

• Moliyaviy investitsiya jarayoni – pul taklif qiluvchilar (vaqtincha boʼsh mablagʼlarga ega boʼlganlar) ni pul talab qilayotganlar (ularga ehtiyoj sezayotganlar) bilan uchrashtirish mexanizmidir. Ikkala tomon odatda moliyaviy institutlarda yoki moliyaviy bozorda uchrashadilar. Аyrim vaqtda, xususan mulkiy qiymatlar (masalan, koʼchmas mulk) bilan bitim imzolanganda sotuvchi va xaridorlar bevosita muomalaga kirishadilar.

Investitsiya jarayoni ishtirokchilari

Davlat

Kompaniyalar

Jismoniy shaxslar

Moliya bozori

Chet el korxonalari

Qo’shma korxonalar

Mahalliy investorlar

• Moliyaviy investitsiyalash jarayoni

INVESTITSIYA JARAYONI ISHTIROKCHILARI

• Investitsiya jarayonining bosh ishtirokchilari – davlat, kompaniyalar va jismoniy shaxslar boʼlib, ularni har biri investitsiya jarayonida talab tomonida hamda taklif tomonida turib ishtirok etishi mumkin.
• Davlat – bu pul mablagʼlarini isteʼmolchisidir, yaʼni u mablagʼ berishga qaraganda koʼp mablagʼni ishlatadi.
• Kompaniyalar. Qisqa va uzoq muddatli ehtiyojlarni moliyalashtirish uchun kompaniyalar muomalaga turli xil qarz qimmatli qogʼozlarni va aktsiyalarni chiqaradilar. Qachonki ularda vaqtincha ortiqcha pul mablagʼlari paydo boʼlsa, ular pullarni boshqalarga taklif qiladilar. Аmalda koʼpgina yirik kompaniyalar naqd pullarini boshqarishda faol va murakkab strategiyani amalga oshiradilar va qisqa muddatli qimmatli qogʼozlarni asosiy haridorlari hisoblanadilar. Davlatga oʼxshab kompaniyalar umuman pul mablagʼlarini sof haridorlari hisoblanadi.

Jismoniy shaxslar – pul sof yetkazib beruvchilardir, boshqacha qilib aytganda ular investitsiya jarayoniga olganiga qaraganda koʼp beradilar. Davlat va kompaniyalar pul mablagʼlarining sof xaridorlari hisoblanar ekan, xususiy investorlarning iqtisodiy oʼsish va rivojlanishni moliyalashtirish uchun pul yetkazib berishdagi roli juda salmoqlidir.

• Jismoniy shaxslar – pul sof yetkazib beruvchilardir, boshqacha qilib aytganda ular investitsiya jarayoniga olganiga qaraganda koʼp beradilar. Davlat va kompaniyalar pul mablagʼlarining sof xaridorlari hisoblanar ekan, xususiy investorlarning iqtisodiy oʼsish va rivojlanishni moliyalashtirish uchun pul yetkazib berishdagi roli juda salmoqlidir.
• Investitsiyalash. Maxsus tanlangan moliyaviy qurollarga pulni qiymatini koʼpaytirish yoki ijobiy daromad olish maqsadida joylashtirish jarayonini investitsiyalash deb ataladi. Ushbu faoliyat katta iqtisodiy ahamiyatga ega, u mantiqiy ketma-ket xarajatlar sifatida bajarilishi mumkin, uni natijasi esa daromad olish hisoblanadi.