Investisiya” fanidan maʼruzalar to‘plami Camarkand 2016

Investitsiyalarning iqtisodiy mazmuni va moxiyati.

Olimlarning investitsiyalar to‘g‘risidagi fikrlarini, investitsiyalar xususida qonunlarimizda keltirilgan ko‘rsatmalarni umumlashtirilib investitsiyaga quyidagicha taʼrif beriladi: «Investitsiya deb xar bir investorning ixtiyoridagi moliyaviy, moddiy va aqliy boyliklarni birlamchi iqtisodiy samara olish maqsadida biror bir investitsion obʼektga sarflanishiga aytiladi”.

Xorijiy mamlakatlarning tajribasi va investitsiya to‘g‘risida o‘zimizda qabul kilingan qonunning tahlilidan kelib chiqib investitsiyaning shartli ravishda uchta turini ajratish mumkin:
1) Moliyaviy investitsiyalar.
2) Moddiy investitsiyalar.
3) Aqliy (intelektual) investitsiyalar.
Bozor iqtisodiyoti sharoitida xar bir investitsiya turining o‘ziga xos o‘rni bo‘ladi.Moliyaviy investitsiyalar tarkibiga maxalliy va xorijiy mamlakatlarning pul birliklari, banklardagi omonatlari, depozit, sertifikatlar, aksiyalar, obligasiyalar va boshqa qimmatli qog‘ozlar hamda ularga tenglashtirilgan boyliklar kiradi.
Moddiy investitsiyalar tarkibiga asosiy fondlar, yaʼni binolar, asbob-uskunalar, inshaotlar, kommunikasiyalar va boshqa turdagi asosiy ishlab chiqarish fondlarning aktiv va passiv qismlari kiradi.
Aqliy (intelektual) investitsiyalar miqdori juda rang-baragdir, yaʼni ular, mulkiy huquqlar shaklidagi investitsiyalar, aqliy myexnatga oid shakldagi investitsiyalar va tabiiy resurslardan foydalanish shaklidagi investitsiyalardan iborat.
Mulkiy xuquqlar guruhiga kiradigan investitsiyalarning hillari bozor munosabatlarning nechog‘lik rivojlanishiga bog‘liq. Milliy myexnatga oid haq huquqlar shaklidagi investitsiyalar tarkibiga mualliflik huquqlari, «Nou Xau», kashfiyotlar, tovar belgilariga beriladigan lisenziyalar va boshqa xil egalik huquqlari kiradi. Tabiiy resurslardan foydalanish xuquklari ko‘rinishidagi investitsiyalari er va boshqa tabiiy resurslardan foydalanish huquqlarini o‘z ichiga oladi.
Hamma turdagi investitsiyalar, ularning xajmidan katiy nazar, biror bir investitsion jarayonning natijasidir.

3.