Investitsiya faoliyati tushunchasining mazmuni va ahamiyati.

Investitsiya muhitini baholash usullari. (Beri va ICOR ko’rsatkichlari) Xorijiy investorlar uchun barcha omillar muhimdir. Shuning uchun ham rivojlangan ko'pgina mamlakatlarda investitsiya loyihalarini baholaydigan, investitsiyalar qo'yilishiga talab bo'lgan davlatlarning investitsiya muhitini o'rganadigan aniq xulosa va ma'lumotlami investorlar uchun taqdim etuvchi maxsus firmalar, tashkilotlar mavjuddir. Masalan: Shvetsariya, Germaniya kabi qator mamlakatlaming nufuzli axborot xizmatlari davlatning iqtisodiy, siyosiy ijtimoiy holatini baholash uchun har biri „0“ dan „4“ gacha bo'lgan (0- qoniqarsiz va 4-o'ta qulay) 4 balli shkala bo'yicha baholanadigan 15 ta muhim ko'rsatkichni hisobga oladigan „BERI“ (business environment risk index)ni qo'llaydi.

Mazkur usulning mohiyati shundaki, obro'li ekspertlarni tanlash asosida va ularga 5 balli (0 dan 4 ballgacha va ulaming yig'indisi 1 ga teng) shkalada 15 ta asosiy mezonlar bo'yicha mamlakat riskini baholash taklif etiladi. Ushbu usulda baholash mezonlari va ularning qiymatlari quyidagilardan iborat:

- siyosiy barqarorlik. (0,12),
- xorijiy investitsiyaJarga bo'lgan munosabat (0,06);
- milliylashtirilish xavfi (0,06), agar mamlakat qonunchiligida mulkni haq to'lamasdan ekspropriatsiya qilish ko'zda tutilgan bo'lsa, 0 ball qo'yiladi;
- valutaning devalvatsiya qilinish ehtimoli va darajasi (0,06);
- to'lov balansining holati (0,06);
- biznesning byurokratlashish darajasi (0,04);
- iqtisodiy o'sish sur'ati (0,1) ,
- valutaning erkin almashinuv darajasi (0,1);
- shartnoma majburiyatlarini bajarish soni (0,06);
- mehnat unumdorligi darajasi va ish haqi xarajatlari (0,08);
- yuridik va marketing maslahatlarini olish, malakali mutaxassislarni jalb qilish imkoniyati (0,02);
- aloqa va transportni tashkil qilish (0,04);
- davlat organlari va jamoat tashkilotlarining munosabatlari (0,04);
- qisqa muddatli kreditlami olish shartlari (0,08);
- uzoq muddatli kreditlar, xususiy kapitalni olish, foydalanish shartlari (0,08),
Bir vaqtning o'zida investitsiyalar samaradorligini aniqlash ularni safarbar etishning istiqbollarini bashoratlashda muhim ahamiyatga ega. Qolaversa, iqtisodiyot bo'yicha investitsiyalar taqsimotining to'g'ri yo'nalishlarini aniqlab olishga imkon beradi. Shu maqsadda foydalaniladigan ICOR (incremental capital- output ratio) koeffitsiyenti asosiy kapitalga qo'yilgan mablag'larning kelgusi yilda YaIMning o'sishiga ta'sirini aniqIashga imkon beradi va YalMda investitsiyalar salmog'ining keyingi yildagi YaIMning qo'shimcha o'sish sur'atiga nisbatini ifodalaydi.
ICOR koeffitsienti investitsiya resurslarining samarali ishlatilishini belgilab beruvchi ko'rsatkich hisoblanib, u qanchalik kichik bo'lsa, shunchalik ahamiyatli hisoblanadi va aksincha.
ICOR=I : YaIM
I – o'tgan yilda YaIMda investitsiyalarning ulushi; YaIM – yalpi ichki mahsulotning o'tgan yilga nisbatan qo'shimcha o'sish sur'ati.