Investitsiyalar auditi va baholash
Download 1.32 Mb. Pdf ko'rish
|
Инвестициялар аудити ва баҳолаш Файзиев Ш Н Ў Қ 2011
|
Mol etkazib beruvchilardan olingan montajni talab qiladigan jixozlarning
qiymatiga quyidagicha provodka beriladi: D-t 0710-«O’zimizda ishlab chiqarilgan o’rnatiladigan asbob-uskunalar» K-t 6010-«Mol etkazib beruvchilar va pudratchilarga to’lanadigan schyotlar». - Belgilangan tartibda montaj qilish uchun berilgan jixozlar summasiga: D-t 0810-«Tugallanmagan qurilish» K-t 0710-«O’zimizda ishlab chiqarilgan o’rnatiladigan asbob-uskunalar». Asosiy vositalar, nomoddiy aktivlarni sotib olishga. shuningdek. yokiy podani shakllantirishga va boshqa kapital investitsiyalarga kiradigan haqiqiy xarajatlar aks ettiriladi. Ushbu hisobvaraqlar kredit 0810-0810-«Kapital investitsiyalar» hisobvaraqlari xarajatlari 0110-0190 «Asosiy vositalar», 0410-0400-«Nomoddiy aktivlar» hisob varaqlarni hisobdan chiqarish operatsiyalari amalga oshiriladi. O810-0890-«Kapital investitsiyalar» hisobvaraqlari bo’yicha saldo korxonaning tugallanmagan qurilishga kapital investitsiyalari miqdorini va asosiy vositalar sotib olinishini, shuningdek, boshqa tugallanmagan xarajatlar summasini aks etirish. 0810-«Tugallanmagan qurilish» hisobvarag’ida imorat va inshootlar barpo 47 etish, kapital qurilish smetalarida. loyixa-smeta hisoblarida, titul ro’yxatlarida ko’zda tutilgan asbob-uskunalarni, vositalarni, inventarlarni va boshqa jixozlarni xarid qilish boshqa sarf-xarajatlar hisobga olish. 0820-«Asosiy vositalarni sotib olish» hisobvarag’ida asosiy vositalarni xarid qilish yoki korxonaning uzida asosiy vositalar ob’ektlarini yaratish bilan bog’liq barcha xarajatlar hisobga olinadi. 0830-«Nomoddiy aktivlarni sotib olish» hisobvarag’i va nomoddiy aktivlarni xarid qilish yoki korxonaning o’zida nomoddiy aktivlar ob’ektlarini yaratish bilai bog’liq barcha xarajatlar hisobga olinadi. 0840-«Asosiy podani shakilantirish» hisobvarag’iga asosiy podaga o’tkaziladigan xo’jalikdagi yosh mahsuldor va ishchi hayvonlarni o’stirish bo’yicha xarajatlar, asosiy poda uchun xarid qilingan katta yoshdagi va ishchi xayvonlarning qiymati, xayvonlarni etkazib berish bilan bog’liq sarf-xarajatlarni xam qo’shgan holda, boshqa korxonalardan tekinga olingan katta yoshdagi xayvonlarni xo’jalikka olib kelish bilan bog’liq sarflar hisobga olinadi. Asosiy podaga o’tkaziladigan yosh xayvonlar xaqiqiy tannarx bo’yicha baholanadi. Asosiy podaga o’tkaziladigan yosh mahsuldor va ishchi xayvonlarnnng barcha turlarining qiymati yil davomida 1110- O’stirishdagi va boquvdagi xayvonlar» hisobvarag’idan 0840-«Asosiy podani shakilantirish» hisobvrag’i debetiga yil boshidagi balans qiymati bo’yicha hisobga olingan, yil boshidan to xayvonlarni asosiy podaga o’tkazish paytiga qadar bo’lgan davrda ortgan vazni yoki o’sgan vaznining reja tannarxini qo’shgan xoldagi qiymati bo’yicha hisobdan chiqariladi. Chetdan xarid qilingan katta yoshdagi xayovonlarning qiymati 0840- «Asosiy podani shakllantirish» hisobvarag’i debetiga ularni xarid qilishning xaqiqiy tannarxi bo’yicha, etkazib berish sarflari qo’shilgan xolda kirim qilinadi. Asosiy podani tashqil etishning tugallangan muomala bo’yicha xarajatlari 0840-«Asosiy podani shakllantirish» hisobvarag’idan 0170-«Ishchi hayvonlar va mahsuldor xayvonlar» hisobvaraklarining debetiga hisobdan chiqariladi. 0850- «Yerni obodonlashtirishga kapital investitsiyalar» hisobvarag’ida er maydonini takomillashtirish bo’yicha korxonaning kapital xarajatlari, shu jumladan, kirish 48 yo’llari, avtomobillar pa boshqa transport vositalarinn Ko’yish joylari, manzaralar va to’siqlarning boshqa turlarining qiymati aks ettiriladi. 0860-«Uzoq muddatli ijara shartnomasi bo’yicha olingan asosiy vositalarga kapital investitsiyalar» hisobvarag’ida ijaraga olingan mulkni obodonlashtirishga, shuningdek uni ta’mirlash va modernizatsiyalashga kapital mablag’lar hisobga olib boriladi. Kapital investitsiyalarni hisobga oluvchi hisobvaraqlarnipg debeti bo’yicha asosiy vositalar ob’ektlarining dastlabki qiymatiga o’rnatilgan tartibda kiritiladigan, kuruvchilarnimg ushbu ob’ekt uchun xaqikatda sarflangan barcha xarajatlari, shuningdek, korxonaning asosiy vositalarni, nomoddiy aktivlarni xarid qilish, asosiy podani tashkil qilish va boshqa Kapital investitsiyalar bilan bog’liq xarajatlar aks ettiriladi. Asosiy vositalarni sotib olish va qurilish bilan bog’liq, lekin o’rnatilgan tartibda asosiy vositalarning dastlabki qiymatiga kiritilmaydigan xarajatlar kapital investitsiyalarni hisobga oluvchi hisobvaraqlardan sog’liqni saqlash, ijtimoiy ta’minot. xalq ta’limi va shu kabi soxalarga mo’ljallangan ob’ektlarga ajratiladi. Kapital investitsiyalar ishlarni bajarish usuliga ko’ra pudrat va xo’jalik usulida bajariladigan kapital investitsiyalarga bo’linadi. Pudrat usulida qurilish-montaj ishlari ixtisoslashtirilgan pudrat kurilish- montaj tashkilotlari olib boradi, bunda ikki tomon - bosh pudratchi va buyurtmachi aloqaga kirishib, ularning o’zaro munosabatlari pudrat shartnomasi bnlan belgilanadi. Xo’jalik usulida qurilish-montaj ishlari korxonaning o’z kuch va vositalari (qurilish uchastkasi) bo’yicha bajariladi. Kapital investitsiyalar mablag’ bilan ta’minlashga mablag’larni (korxona foydasi, zaxiralar va boshqalar) hisobidan, chetdan jalb qilingan qarz mablag’lari (bank krediti,. turli xil yuridik va jismoniy shaxslarning qarz mablag’lari) hisobidan xamda chetdan jalb qilingan qaytarilmaydigan mablag’lar (davlat xamda xalqaro xorijiy tashkilotlarning grantlari va boshqa qaytarilmaydigan mablag’lar) hisobidan qoplanishi mumkin. |
