Investitsiyalar hisobi

Dt «Royalti va gonorarlar bo’yicha olinadigan hisobvaraqlar»

Kt «Royalti bo’yicha daromadlar»

Korxona o’zga korxonalarning aktsiyalariga «qiymat» yoki «ulushda qatnashish» usulida investitsiya qilishi mumkin. Qiymat usulida investitsiya qilinganda korxona boshqa aktsiyadorlar kabi faqat dividendga da’vogarlik qilishi mumkin. Ulushda qatnashish usulida esa investitsiya qilgan korxona ham dividendga, ham sof foydaning tegishli qismiga da’vogarlik qila oladi

4.Investitsiyalar chiqimini hisobga olish tartibi

• Korxona investitsiyalarni chiqib ketishidan foyda yoki zarar olishi mumkin. Ushbu xo’jalik muomalalarini tushuntirish uchun 4–misol maьlumot-laridan foydalanib ikkita holatni ko’rib chikamiz.Korxona avval sotib olgan «Х» turdagi aktsiyalarning 300 tasini 1200 so’mdan sotishga erishdi. Bu xo’jalik muomalasi buxgalteriya hisobida quyidagi tartibda o’z aksini topadi.
• a) sotish bahosi bilan balans qiymati o’rtasidagi farqqa
• Dt «Pul mablag’lari» 360000
• Kt «Investitsiyalar» 345000
• Kt «Qimmatli qog’ozlarni sotishdan olingandaromad» 15000
• b) qo’shilgan kapital tarkibidagi qayta baholash summasini sotilgan aktsiyalarga tegishli qismini (75000 : 500 ta aktsiya q 150 so’m x 300 ta aktsiya q 45000 so’m) hisobdan chiqarish muomalasiga
• Dt «Qo’shilgan kapital-«Х» turdagi aktsiyalar 45000
• Kt «Qimmatli qog’ozlarni sotishdan olingandaromad» 45000

Korxona bir qancha vaqt o’tganidan keyin «Z» turdagi aktsiyalar kursini keskin tarzda tushib ketayotganligidan xavotir olib, barcha aktsiyalarini birinchi xaridorga har bir aktsiyani 495 so’mdan sotishga qaror qildi. Bu xo’jalik muomalasi quyidagi buxgalteriya yozuvi bilan rasmiylashtiriladi:

• Korxona bir qancha vaqt o’tganidan keyin «Z» turdagi aktsiyalar kursini keskin tarzda tushib ketayotganligidan xavotir olib, barcha aktsiyalarini birinchi xaridorga har bir aktsiyani 495 so’mdan sotishga qaror qildi. Bu xo’jalik muomalasi quyidagi buxgalteriya yozuvi bilan rasmiylashtiriladi:
• Dt «Pul mablag’lari» 297000
• Dt «Qo’shilgan kapital- «Z» turdagi aktsiyalar 24000
• Dt «Moliyaviy faoliyat bo’yicha xarajatlar» 3000
• Kt «Investitsiyalar» 324000