Ip yigirish jahon bozorida talabning pasayib borishi oqibatida O’zbekiston eksport qiladigan qimmatbaho va rangli metallar, paxta,uran, neft mahsulotlari, mineral o’g’itlar va boshqa mahsulotlarning narxi tushib bormoqda


Download 302.72 Kb.
Sana16.06.2023
Hajmi302.72 Kb.
#1499690
Bog'liq
ip yegirish


Kirish.
Ip yigirish jahon bozorida talabning pasayib borishi oqibatida O’zbekiston eksport qiladigan qimmatbaho va rangli metallar, paxta,uran, neft mahsulotlari, mineral o’g’itlar va boshqa mahsulotlarning narxi tushib bormoqda.bu esa, o’z navbatida, xo’jalik yurituvchi subyektlar va envestorlarning eksportdan oladigan tushumlari kamayishiga olib keladi. Uning foyda ko’rishiga va ishlab chiqarish rentabelligiga oxir oqibatda esa makroiqtisodiy ko’rsatkichlarimizning o’sish sur’atlari va iqtisodiyotimizning boshqa tomonlariga salbiy ta’sir etadi.
Shubha yo’q jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozining ta’sirini kamaytirish va uning oqibatlarini bartaraf etish uchun bizda barcha shart-sharoitlar mavjud. Avvalambor keyingi davr mobaynida mamlakatimizning iqtisodiy va moliyaviy salohiyatining puxta poydevorini moliya-bank tiziminig ishonchli boshqaruv mexanizmlarini o’z vaqtida shakllantirib va mustahkamlab olganimiz bunga kafolat va asos bo’lib xizmat qilishi muqarrardir.
Aholini ish bilan ta’minlash muammolarini hal qilishda ham jiddiy sifat o’zgarishlari ko’zga tashlanmoqda. Biz uchun o’ta dolzarb bo’lgan bu masalani yehishda kichik biznes va xususiy tadbirkorlikni jadal rivojlantirish bilan birga xixmat ko’rsatish sohasi va kasanachilikning turli shakllarini keng joriy etish, qishloq joylarida chorvachilikni rivojlantirishga alohida ahamiyat berilmoqda.
Hozirgi davrda jahon miqyosida kechayotgan globallashuv jarayonlari XX asrning oxiri va XXI asr boshlarida butun insoniyat, yer yuzidagi barcha xalqlar va millatlar taraqqiyoti uchun, ayniqsa, hayotga kirib kelayotgan yosh avlod uchun misli ko‘rilmagan imkoniyatlar yaratib berganini hech kim inkor etolmaydi. [2]
Avvalambor, fan va texnikaning ilg‘or yutuqlari, zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalari, xususan, Internet tizimi turli davlatlar va mintaqalar o‘rtasidagi chegaralarni ochib berib, o‘zaro hamkorlik va integratsiya rivojiga so‘zsiz katta hissa qo‘shayotganiga bugun barchamiz guvoh bo‘lmoqdamiz. Lekin odamzot tafakkurining yuksak va yorqin namoyoni bo‘lgan bunday yutuqlar ayni paytda katta kuch-quvvat va moliyaviy imkoniyatlarga ega bo‘lgan ayrim siyosiy kuchlarning g‘arazli niyatlarini amalga oshirishda mafkuraviy qurol sifatida ishlatilayotganini ham e’tibordan chetda qoldirib bo‘lmaydi. Odamlarning, birinchi navbatda yoshlarning ongu tafakkurini, ma’naviy olamini izdan chiqarishga qaratilgan bunday urinishlarning asl mohiyatini, ularning uzoq va davomli, salbiy oqibatlarini anglash va bunday xavf-xatarlarning oldini olish bugungi kunda o‘ta muhim ahamiyat kasb etib bormoqda.
Yosh avlodimizning qalbi va ongini asrash, ularni milliy va umumbashariy qadriyatlar ruhida tarbiyalash, farzandlarimizning dunyoda ro‘y berayotgan siyosiy jarayonlarning ma’no-mazmuni va asl sabablarini chuqur anglashi, o‘z atrofida sodir bo‘layotgan voqealar haqida haqqoniy ma’lumotlarga, eng muhimi, o‘z mustaqil fikriga ega, sodda qilib aytganda, oqni qoradan ajratishga qodir bo‘lishiga erishish ta’lim-tarbiya va ma’naviy-ma’rifiy ishlarimizning asosiy sharti va mezoni bo‘lishi darkor.
Respublikamizda olib borilayotgan ijtimoiy – iqtisodiy siyosatda mamlakat hayotining barcha jabhalarini rivojlantirishga, ayniqsa kelajakni tarbiyalashga katta e’tibor berilmoqda. Hozirgi kunda ta’lim olayotgan yoshlar

Kitob Ip yegiriush — tolali oʻsimlik (jut, zigʻir, kanop, paxta), jun va ipak tolalaridan, kimyoviy tolalardan har xil yoʻgʻonlikka hamda turli fizikaviy xossalarga ega boʻlgan iplar tayyorlash jarayoni. Y. qoʻlda va mashinalar-da amalgaoshiriladi. Qoʻlda Y. soʻnggi neolit davridan maʼlum. Keyinchalik jahondagi deyarli barcha xalqlar orasida (Chekka Shim. oʻlkalari xalqlaridan tashqari) keng tarqaldi. Paxta tolasidan ip Y. dastlab Hindistonda maʼlum boʻlgan. Oʻrta Osiyoda paxta ekib, ip Y. va gazlama toʻqish milod boshidayoq rasm boʻlgan edi. Qoʻlda Y.ning eng oddiy usuli barmoklar yordamida tolalardan pilik tayyorlab va uni osilgan holatda ushlab kaftlar orasida asta-sekin ingichkalashtirishdan iborat boʻlgan. Keyinchalik dugli urchuq paydo boʻldi va ip tayerlash ancha osonlashdi. Oʻzbekistonda qad. urchu qancha takomillashtirilib, gʻildirakli charx yasaldi. Bunday charxning gʻildiragi qoʻlda aylantirilardi, shunda uning urchugʻi chilvir orqali uyoqdan-buyoqqa burilardi. Borabora charx takomillashtirila borildi. Urchuq yoki charxda ip Y. uchun tolalar oldin yogʻoch taroqlarda tarab tekislab olinar edi. Y. uchun tayyorlab olingan tolalardan piliklar tayyorlanib, ulardan ingichka-yoʻgʻonligi deyarli bir xil iplar eshilardi. Qoʻlda Y. usuli ayrim joylarda hozir ham qoʻllanadi.


Mashinada Y. 18-asrdan boshlab rivojlana boshladi. Uzluksiz ishlaydigan birinchi urchuqli Y. mashinasiga Buyuk Britaniyada 1738 y. patent berilgan. Unda choʻzish asbobi ham boʻlgan. Bunday mashinada tolalarni choʻzish, burash (eshish) va oʻrash (gʻaltakka oʻrash) jarayonlari bajarilgan. Y. mashinasi asta-sekin takomillashtira borildi. 1823 y.da davriy ishlaydigan avtomat Y. mashinasi, 1870 y.da esa uzluksiz ishlaydigan halqasimon Y. mashinasi ixtiro qilindi. Shundan soʻng Y. mashinalarining yangi-yangi modellari yaratildi. Angliya, Fransiya, Germaniya, AQSH, Rossiyada Y. f-kalari qurildi. Hozir Y. jarayoni, asosan, avtomat mashinalarda amalga oshiriladi.
Oʻzbekistonda Y. korxonasini ham oʻz ichiga olgan dastlabki toʻqimachilik f-kasi 1926 y.da Fargʻonada qurildi. Keyinchalik Toshkent toʻqimachilik kombinati barpo qilindi (1932—40). Uning tarkibida Y. fabrikasi ham bor. Hozir bu korxona juda yiriklashib ketgan. Toshkent toʻqimachilik mashinalari zavodi 1946 y. dastlabki pilik tayerlash va Y. mashinalarini ishlab chiqara boshladi. "Oʻzbektoʻqimachilikmash" birlashmasida (1971 dan) pilik tayerlash, Y., halqali Y., Y.-pishitish uskunalari ishlab chiqariladi. Oʻzbekiston mashinasozligida Y., eshish-pishitish, kalavalash jarayonlarini birgalikda bajaradigan halqali Y. (jun tolalari uchun) va Y.-pishitish (paxta tolalari uchun) mashinalari yaratildi. Bulardan 5 xil rusumli mashinalar chet ellarga eksport qilinadi. Jumladan, PK-100 rusumli Y.-pishitish mashinasi Brno (Slovakiya, 1965), Plovdiv (Polsha, 1966) Xalqaro yarmarkalarida oltin medal olgan (qarang Yigirish mashinasi).
Mashinada Y. jarayoni tolalarni Y.ga tayerlash, Y.ning oʻzi, ipni pardozlash va oʻrash bosqichlarini oʻz ichiga oladi. Ipni tayyorlashda tolalar tozalanadi, pishitiladi, uzunligi va yoʻgʻon-ingichkaligi boʻyicha xillanadi, taraladi, bir oz pishitilib pilik hosil qilinadi. Bu ishlar birin-ketin savash, titish, tarash, choʻzish va pilik mashinalarida bajariladi. Ipni pardozlashda uning sirti tozalanadi, ipak va jun tolalaridan yigirilgan ipning tuklari kuydiriladi, ip nazorat tirqishidan oʻtkaziladi. Tayyor ip gʻaltaklar, qogoz patronlar va bobinalarga oʻraladi.
Mashinada yigiriladigan tolalarning xossalari va olinadigan ipning nimaga ishlatilishiga qarab, Y.ning 3 tizimi, yaʼni oddiy (karda), qayta tarash va apparat tizimlari qoʻllanadi. Oʻrtacha yoʻgʻonlikdagi uzun tolalar oddiy tizimda, ingichka uzun tolalar qayta tarash tizimida, kalta tolalar apparat tizimida yigiriladi. Bu tizimlar bir-biridan tolalarni tarash usuli bilan farq qiladi. Bulardan tashqari, shtapel tizimi ham bor. U elementar kimyoviy tolalar dastasidan kalava ip olishda qoʻllanadi. Bu tizimda tolalarni titish, savash va tarash jarayonlari boʻlmaydi. Aytib oʻtilgan tizimlarda qoʻllanadigan Y. mashinalarining hammasida urchuq bor. Amalda urchuqsiz Y. mashinalari ham qoʻllanadi. Ularda tolalarni burash va ipni oʻrash jarayonlarini mustaqil ish qismlari bajaradi. Y. paytida tolalarga taʼsir qiladigan kuchlarni qisobga olib urchuqsiz Y.ning ushbu usullarini sanab oʻtish mumkin: pnevmomexanik, uyurmaviy va elektr mexanik usullar. Urchuqsiz Y. mashinalarining ish unumdorligi urchukli mashinalarnikidan 2—3 marta yuqori boʻladi.
Teksturlangan (qayishoqligi yuqori) tarkibiy ip har xil kirishimli kimyoviy tolalardan karda yoki tarokli (kayta tarash) tizimda yigirib olinadi. Melanj (olachipor) ip har xil rangga boʻyalgan tolalar aralashmasidan yigirib olinadi. Pishitilgan kalava ip Y.-pishitish mashinalarida yoki pishitish mashinalarida tayyorlanadi. Y.ning yukrrida aytib oʻtilgan barcha usullari hozir qam (joyiga qarab) qoʻllanadi.
Yigirish soʻnggi neolit davridan maʼlum. Keyinchalik jahondagi deyarli barcha xalqlar orasida (Chekka Shim. oʻlkalari xalqlaridan tashqari) keng tarqaldi. Paxta tolasidan ip Yigirish dastlab Hindistonda maʼlum boʻlgan. Oʻrta Osiyoda paxta ekib, ip
Yigirish va gazlama toʻqish milod boshidayoq rasm boʻlgan edi. Qoʻlda Yigirishning eng oddiy usuli barmoklar yordamida tolalardan pilik tayyorlab va uni osilgan holatda ushlab kaftlar orasida asta-sekin ingichkalashtirishdan iborat boʻlgan. Keyinchalik dugli urchuq paydo boʻldi va ip tayerlash ancha osonlashdi. Oʻzbekistonda qad. urchu qancha takomillashtirilib, gʻildirakli charx yasaldi. Bunday charxning gʻildiragi qoʻlda aylantirilardi, shunda uning urchugʻi chilvir orqali uyoqdan-buyoqqa burilardi. Borabora charx takomillashtirila borildi. Urchuq yoki charxda ip Yigirish uchun tolalar oldin yogʻoch taroqlarda tarab tekislab olinar edi. Yigirish uchun tayyorlab olingan tolalardan piliklar tayyorlanib, ulardan ingichka-yoʻgʻonligi deyarli bir xil iplar eshilardi. Qoʻlda Yigirish usuli ayrim joylarda hozir ham qoʻllanadi.
Mashinada Yigirish 18-a. dan boshlab rivojlana boshladi. Uzluksiz ishlaydigan birinchi urchuqli Yigirish mashinasiga Buyuk Britaniyada 1738-y. patent berilgan. Unda choʻzish asbobi xam boʻlgan. Bunday mashinada tolalarni choʻzish, burash (eshish) va oʻrash (gʻaltakka oʻrash) jarayonlari bajarilgan. Yigirish mashinasi asta-sekin takomillashtira borildi. 1823-y. da davriy ishlaydigan avtomat Y. mashinasi, 1870-y. da esa uzluksiz ishlaydigan halqasimon Yigirish mashinasi ixtiro qilindi. Shundan soʻng Yigirish mashinalarining yangi-yangi modellari yaratildi. Angliya, Fransiya, Germaniya, AQSH, Rossiyada Yigirish f-kalari qurildi. Hozir Yigirish jarayoni, asosan, avtomat mashinalarda amalga oshiriladi.
Oʻzbekistonda Yigirish korxonasini ham oʻz ichiga olgan dastlabki toʻqimachilik f-kasi 1926-y. da Fargʻonada qurildi. Keyinchalik Toshkent toʻqimachilik kombinati barpo qilindi (1932—40). Uning tarkibida Yigirish fabrikasi xam bor. Hozir bu korxona juda yiriklashib ketgan. Toshkent toʻqimachilik mashinalari z-di 1946-y. dastlabki pilik tayerlash va Yigirish mashinalarini ishlab chiqara boshladi. «Oʻzbektoʻqimachilikmash» birlashmasida (1971 dan) pilik tayerlash, Yigirish, halqali Yigirish, Y.-pishitish uskunalari ishlab chiqariladi. Oʻzbekiston mashinasozligida Yigirish, eshish-pishitish, kalavalash jarayonlarini birgalikda bajaradigan halqali Yigirish (jun tolalari uchun) va Y.-pishitish (paxta tolalari uchun) mashinalari yaratildi. Bulardan 5 xil rusumli mashinalar chet ellarga eksport qilinadi. Jumladan, PK-100 rusumli Y.-pishitish mashinasi Brno (Slovakiya, 1965), Plovdiv (Polsha, 1966) Xalqaro yarmarkalarida oltin medal olgan (q. Yigirish mashinasi).
Mashinada Yigirish jarayoni tolalarni Yigirishga tayerlash, Yigirishning oʻzi, ipni pardozlash va oʻrash bosqichlarini oʻz ichiga oladi. Ipni tayyorlashda tolalar tozalanadi, pishitiladi, uzunligi va yoʻgʻon-ingichkaligi boʻyicha xillanadi, taraladi, bir oz pishitilib pilik hosil qilinadi. Bu ishlar birin-ketin savash, titish, tarash, choʻzish va pilik mashinalarida bajariladi. Ipni pardozlashda uning sirti tozalanadi, ipak va jun tolalaridan yigirilgan ipning tuklari kuydiriladi, ip nazorat tirqishidan oʻtkaziladi. Tayyor ip gʻaltaklar, qogoz patronlar va bobinalarga oʻraladi.Mashinada yigiriladigan tolalarning xossalari va olinadigan ipning nimaga ishlatilishiga qarab, Yigirishning 3 tizimi, yaʼni oddiy (karda), qayta tarash va apparat tizimlari qoʻllanadi. Oʻrtacha yoʻgʻonlikdagi uzun tolalar oddiy tizimda, ingichka uzun tolalar qayta tarash tizimida, kalta tolalar apparat tizimida yigiriladi. Bu tizimlar bir-biridan tolalarni tarash usuli bilan farq qiladi. Bulardan tashqari, shtapel tizimi ham bor. U elementar kimyoviy tolalar dastasidan kalava ip olishda qoʻllanadi. Bu tizimda tolalarni titish, savash va tarash jarayonlari boʻlmaydi. Aytib oʻtilgan tizimlarda qoʻllanadigan Yigirish mashinalarining hammasida urchuq bor. Amalda urchuqsiz Yigirish mashinalari ham qoʻllanadi. Ularda tolalarni burash va ipni oʻrash jarayonlarini mustaqil ish qismlari bajaradi. Yigirish paytida tolalarga taʼsir qiladigan kuchlarni qisobga olib urchuqsiz Yigirishning ushbu usullarini sanab oʻtish mumkin: pnevmomexanik, uyurmaviy va elektr mexanik usullar. Urchuqsiz Yigirish mashinalarining ish unumdorligi urchukli mashinalarnikidan 2—3-marta yuqori boʻladi.Teksturlangan (qayishoqligi yuqori) tarkibiy ip har xil kirishimli kimyoviy tolalardan karda yoki tarokli (kayta tarash) tizimda yigirib olinadi. Melanj (olachipor) ip har xil rangga boʻyalgan tolalar aralashmasidan yigirib olinadi. Pishitilgan kalava ip Y.-pishitish mashinalarida yoki pishitish mashinalarida tayyorlanadi. Yigirishning yukrrida aytib oʻtilgan barcha usullari hozir qam (joyiga qarab) qoʻllanadi.
Ad.: Marasulov Sh. R., Budpikov V. I., Tolali materiallarning mexanik texnologiyasi, T., 1971; Bukayev M. T., Ipgazlama ishlab chiqarishning umumiy texnologiyasi, T., 1984.

Yigirish mashinasi - tolalar ni tozalab, titib, savab, tarab, olingan piltani qoʻshib choʻzib yoki boʻshgina ximarib tayyorlangan pilikdan har xil yoʻgʻon-ingichkalikdagi ip oladigan mashina. Ishlatiladigan tolalar (jut, jun, zigʻir, paxta, kanop, ipak va sunʼiy tolalar) ning turiga qarab, tabiiy tolalarga moʻljallangan Y.m., urchukli (halqali) Y.m. va urchuqsiz Y.m., yigirish-pishitish mashinasi kabi xillarga boʻlinadi. Kimyoviy tolalar ham tabiiy tolalarga moʻljallangan mashinalarda yigiriladi. Uzluksiz va uzlukli (toʻxtabtoʻxtab) ishlaydigan urchuqli (halqali) Y.m.da barcha turdagi tolalarni yigirish mumkin. Unda tolalardan tayyorlab olingan piliklar choʻzish asbobida ingichkalashtirilib, tolalar tutami hosil qilinadi. Ular urchuq va yugurdaklardan iborat pishitish mexanizmi yordamida ipga aylantiriladi. Ip urchuq va yugurdaklardan iborat pishitish mexanizmi yordamida pishitiladi va oʻrash mexanizmi yordamida urchuq naychasi (qogʻoz patron) ga oʻraladi. Ipga toʻlgan naychalar urchukdan olinib, oʻrniga boʻsh naychalar kiydirib qoʻyiladi. Har bir Y. m.da 500 tagacha urchuq boʻlishi mumkin.


Urchuqsiz Y.m. pnevmomexanik, uyurmaviy va elektr-mexanik xillarga boʻlinadi. Mac, tarab toʻgʻrilangan tolalar pnevmomexanik mashinada havo oqimi yordamida tez aylanib turgan kameraga uzatiladi, u yerda kamera piltaga aylanadi va undan chiqib bobina (gʻaltak) ga oʻraladi. Choʻzish asbobida pilta ingichkalashtirilib, ipga aylantiriladi, burash qurilmasida pishitiladi va oʻrash mexanizmi yordamida gʻaltakka oʻraladi.
Turli tolalardan pishitilgan gʻaltak ip olish uchun yigirish-pishitish mashinasidan foydalaniladi. Bu mashina birin-ketin 4 jarayon (yigirish, eshish, burash va gʻaltakka oʻrash jarayonlari) ni bajaradi. Bundam mashina ipni pishitish tezligini va ish unumdorligini ancha oshiradi (qarang Yigirish).
Yigirish rejasini ishlab chiqish.
Yigiruv rejasi – ip ishlab chiqarishda texnologik jarayonlarni ko’rsatuvchi ko’rsatkichlar majmuasidir.
Yigiruv rejasini ishlab chiqishdan oldin yigirish tizimlari va ularda qo’llaniladigan hamma mashinalarni tanlash ishlari bajarilgan bo’lishi kerak. Yigirish rejasiga mahsulotlarningyo’g’onligi, qo’shilish sonlari, bosqichlar bo’yicha cho’zish miqdorlari, pishitilish darajalari va pishitish koeffisientlari, asosiy ishchi qismlarning aylanish tezliklari, galtaklarning o’lchamlari va og’irligi, mashinalarning foydali ish koeffisientlari, mashinalarning nazariy va amaliy ish unumdorligi kiradi. Yigirish rejasini ishlab chiqish uchun har bir olingan ko’rsatkichni atroflicha asoslash kerak. Odatda, har bir ko’rsatkichni tanlashda yig’ma ma`lumotlardan, ilmiy tadqiqot institutlarining ish natijalaridan, fabrikaning ish tajribalaridan foydalaniladi.
Texnologik jarayonlarga ta`sir qiluvchi omillardan asosiylari: cho’zish miqdori, pishitish darajasi va urchuqlarning aylanishi yoki silindrning tezligi, bu yerda cho’zish asboblarning quvvatlarini tuliqroq ishlatishga, mashinaning ish unumdorligi,chiqaruvchi qismlarining tezligini oshirish hisobiga yuqori bo’lishini ta`minlashga harakat qildim.
Yarim mahsulotlar va ipning yo’g’onliklari cho`zishni zanjir bo`yicha hisoblash.
1. Tarash mashinasi.DK-903
a) Texnik tasnifga asosan.
E=80-300 Tp =3÷7 kteks.
b) Ma`lumotnomaga asosan.
Tp=4kteks.
E =107.5
c) Amaliyotga asosan.
Tp =3÷7kteks
E=120
d) Loyihada qabul qilaman.
,E=110
bunda, Tp – piltaning yo’g’onligi, teks
E-umumiy cho’zilish
2.Piltalash mashinasi: Io’timHS-1000
a) Texnik tasnifga asosan.
Tp=1.25÷7kteks.
d=6÷8
E=4-11
b) Ma`lumotnomaga asosan.
Tp=4kteks.
E=6
c) Amaliyotga asosan.
Tp=5kteks.
d=8
E =10
d) Loyihada qabul qilaman.
Tanda E=7 d=8

bunda – tanda va arqoq iplari uchun piltaning chiziqli zichligi, kteks
d – pilta qo`shishlar soni
E – umumiy cho`zilish [4,21]
3. Piltalash mashinasi: II o`timRSBD -45
a) Texnik tasnifga asosan.
Tp=1.25÷7kteks.
d=6÷8
E=4÷11
b) Ma`lumotnomaga asosan.
Tp=4kteks.
E=6
c) Amaliyotga asosan.
Tp =1.25-7kteks.
d=8
E =10
d) Loyihada qabul qilaman.
Tanda E=8 d=8

bunda – tanda va arqoq iplari uchun piltaning chiziqli zichligi, kteks
d – pilta qo`shishlar soni
E – umumiy cho`zilish
4.Pnevmomexanik yigirish mashinasi. SE-11-288
a) Texnik tasnifga asosan.

b) Ma`lumotnomaga asosan.

c) Amaliyotga asosan.

d) Loyihada qabul qilaman.
Tanda:
Arqoq: :
bunda E – umumiy cho’zilishi,
– piltaning yo’g’onligi, teks,
Tip – ipning yo’g’onligi, teks.

I-9.Ipning pishitilishinihisoblash.

1.Pnevmomexanik yigirish mashinasi.SE-11-288
a) Texnik tasnifga asosan.

b) Ma`lumotnomaga asosan.
Tanda : Arqoq: [4,21]
c) Amaliyotga asosan.

d) Loyihada qabul qilaman.
Tanda:
Arqoq:
bunda – pishitish koeffitsient
tanda va arqoq iplarining chiziqli zichligi,teks

I-10.O`timlar bo`yicha ishchi qismlari tezlik va tezlanishini hisoblash


1. Tarash mashinasi DK-903
a) Texnik tasnifga asosan

b) Ma`lumotnomaga asosan

c) Amaliyotga asosan

d) Loyihada qabul qilaman




Bunda: tarash mashinasining nazariy ish unumdorligi,kg/soat
ajratuvchi baraban diametri,mm
piltaning chiziqli zichligi,kteks
2. Piltalash mashinasi: Io’timHS-1000
a) Texnik tasnifga asosan

b) Ma`lumotnomaga asosan

c) Amaliyotga asosan

d) Loyihada qabul qilaman


Bunda: old silindr tezligi,m/min
old silindr diametri,mm
3. Piltalash mashinasi: II o’timRSBD-45[4,21]
a) Texnik tasnifga asosan

b) Ma`lumotnomaga asosan

c) Amaliyotga asosan

d) Loyihada qabul qilaman


Bunda: old silindr tezligi,m/min
old silindr diametri,mm
4.Pnevmomexanik yigirish mashinasi.SE-11-288
a) Texnik tasnifga asosan

b) Ma`lumotnomaga asosan

c) Amaliyotga asosan

d) Loyihada qabul qilaman
tanda:
arqoq:
Bunda: old silindr tezligi,m/min
old silindr diametri,mm
kameraning aylanish chastotasi,ayl/min
tanda va arqoq iplarining buramlar soni,bur/m

Yigiruv rejasining qisqa jadvali


Jadval № 4

Mashinalar nomi

Mashinalar rusumi

Chiziqli zichligi, kteks

Qo`shilishlar soni,d

Umumiy cho`zish,E

Pishitish intensivligi

Chiqaruvchi ishchi qismlar tezlik va tezlanishi









v,m/min

n,ayl/min



1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

Tarash

DK-903

-

7

-

110

-

-

159

72.2

-

Pilta
I o`tim

HS-1000

7

7

8

8

-

-

600

4777

-

Pilta
II o`tim

RSB D 45

7

7

8

8

-

-

600

5029

-

Pnevmomexanik
yigirish

SE-11-288

7

0.042
0.072

1

166
97

708
510

46
43.3

127
176.5

1444
2007

90000

O`ramlar hajmini hisoblash.
Tarash mashinasi DK-903
Texnik tavsifga asosan:

Ma`lumotnomaga asosan:

Amaliyotga asosan:

Loyihada qabul qilaman:


Pilta mashinasi HS-1000 I o`tim
Texnik tavsifga asosan:

Ma`lumotnomaga asosan:

Amaliyotga asosan:

Loyihada qabul qilaman:

Piltalash mashinasi II o`timRSBD-45


Texnik tavsifga asosan:

Ma`lumotnomaga asosan:

Amaliyotga asosan:


Loyihada qabul qilaman:


Yigirish mashinasi SE-11-288
a) Texnik tavsifga asosan:
Gip=2-3kg
b) Ma’lumotnomaga asosan:
Gip=1.3-2kg
c) Amaliyotga asosan;
Gip=3kg
d) loyihada qabul qilaman;
Gip=3kg

I-12.O`timlar bo`yicha mashinalarning nazariy ish unumdorligini hisoblash.


TarashmashinasiDK-903
Texniktavsifgaasosan:

Ma`lumotnomagaasosan:

Amaliyotgaasosan:

Loyihadaqabulqilaman:

Bunda: ajratuvchi baraban diametri,mm
piltaning chiziqli zichligi,kteks
ajratuvchi baraban aylanishlar soni,ayl/min
Piltalash mashinasi Io`timHS-1000
Texniktavsifgaasosan:

Ma`lumotnomagaasosan:

Amaliyogaasosan:

Loyihadaqabulqilaman:

Bunda: old silindr diametri,mm
piltaning chiziqli zichligi,kteks
old silindr aylanishlar soni,ayl/min
Piltalash mashinasi (II o`tim ) RSBD 45
Texniktavsifgaasosan:
[4,21]
Ma`lumotnomagaasosan:

Amaliyogaasosan:
I-13.Rejalashtirilgan va rejalashtirilmagan to`xtovlarni hisoblash.
Tarash mashinasi
Me`yorlash xaritasi
Mashinaning tavsifi.
Pilta taxlovchi moslama qo`shuvchi vallar diametri, ,mm 50
Piltaning chiziqli zichligi,kteks…………………………………………7
Tos diametri,mm……………………………………………………600
Tos balandligi,mm…………………………………………………..1050
Ajratuvchi baraban uzatmalaridagi o`zgarmas son,C………………0.886
Ajratuvchi baraban diametri, ,mm………………………………704
Ajratuvchi baraban va pilta taxlovchi moslama yassilovchi valiklari
orasidagi xususiycho`zish, ………………………………………..1.2
Mahsulot tavsifi.
Almashtiruvchi shester nya tishlar soni, …………………………...81
Chiqindilar chiqimi, ,%......................................................................8.67
Tosdagi pilta og`irligi, ,kg……………………………………….…..40
soatda mashinada taram va pilta uzilishlari soni, ,……………..0.3

Tashkiliy sharoit tavsifi.


Smena davomida tarashlar soni………………………………………….1
Smena davomiyligi, ,min…………………………………………..480





Foydali vaqt koeffitsienti hisobi.
Tos ishlanguncha ketgan vaqt

Smenada tarash va pilta uzilishlar soni

Smenada mashinada ishlangan piltali toslar soni


Qoplanmaydigan yordamchi vaqt, Jadval № 6

Ish usullari

Vaqt normasi,s

1 ta tosdagi hodisalar soni

Umumiy vaqt,s

Taram va pilta uzilishini bartaraf etish

30

2.4:15.68

4.6

Jami 4.6=0.076min


[5,21]

Ish joyiga xizmat ko`rsatish vaqti Jadval №



Ishlar

Vaqt normasi,s

Smenada mashinadagi hodisalar soni

Smenada mashinadagi umumiy vaqt,s

Mashinadagi tarashlar

200

1

200

Tarashdan keyin mashinani ishga tushirish

40

1

40

Mashinani profilaktik ko`rik va joriy ta`mirlash

-

-

180

Jami 420=7min

[5,21]
Shaxsiy ishlarga ketgan vaqt 2.5 min


Tarash mashinasi operatorining bandliligi vaqti Jadval № 8



Ish usullari va ishlar

Vaqt normasi,s

Smenada mashinadagi mashinalar soni

Smenada mashinadagi umumiy vaqt,s

Piltali ishlangan toslarni yetkazish

5

3.6

18.0

Taram va pilta uzilishlarini bartaraf etish

30

2.4

72

Smena boshida va tushlikdan so`ng mashinani ishga tushirish

30

2

60

Ta`minlash qismidan shamollatish

30

8

240

Mashinani chiqarish qismidan shamollatish

30

8

240

Mashinani yon tomonini shamollatish

20

2

40

Qo’shuvchi
valiklar tozalagichidan momiqlarni olish

15

2

30

Ajratuvchi baraban valiklaridan momiqlarni olish

25

2

50

Smenani qabul qilish va topshirish

10

1

10

Jami


Tarash mashinasi operatorining bandlilik vaqti



Tarash mashinasi operatori xizmat ko`rsatishi mumkin bo`lgan maksimal mashinalar soni


vaqtni hisobga olmagan holda tarash mashinasidagi aktiv nazoratni va o`timlarni bandliligini hisobga oluvchi koeffitsient. .

Tarash mashinasining operatorining bandlilik vaqti (bitta mashinada)

Interpolyatsiya metodi yordamida koeffitsientni topamiz,

Tarash mashinasi operatori xizmat ko`rsatishi mumkin bo`lgan maksimal tarash mashinalari soni

Tarash mashinalariga operatorning xizmat ko`rsatish me`yori ta mashina deb qabul qilinadi.
[5,21]


Tarash mashinasi operatori unumdorlik normasi hisobi

Tarash mashinasi operatorining ishlab chiqarish normasi

Pnevmomexanik yigirish mashinasi


Me`yorlash xaritasi
Halqali yigirish mashinasi chiziqli zichligi,42 va 72 teks
Mashina tavsifi.
Mashinada yigiruv kameralar soni,m………………………………..288
Kameraning aylanish chastotasi, ,ayl/min………………………90000
Mahsulot tavsifi.
1m ipdagi buramlar soni…………………………………………708;510
Piltaning chiziqli zichligi Tp kteks……………………………….44;72
Tozdagi pilta og’irligi , ;gr……………………………………14000
Bobinadagi ip og’irligi, ……………………………………….3000
soatda 1000 ta kameradagi ipning uzilishlar soni, ……………80
Uzilishlar soni……………………………………………………..5
Tashkiliy sharoitlar tavsifi.
Smena davomiyligi, ,min………………………………………….480
Nazoratlar notekisligini hisobga oluvchi koeffitsient, …………..1.7
Yigiruvchining marshrut uzunligi, ,m………………………………65
Yigiruvchining harakat tezligi , ,m/s………………………………..0.7
Hisoblar.
Nazariy ish unumdorlik hisoblash
1m dagi buramlar soni
Tanda:
Arqoq:
Bitta kameradagi nazariy ish unumdorlik
Tanda:
Arqoq:

288 ta kameradagi nazariy ish unumdorlik


Tanda:
Arqoq:
Foydali vaqt koeffitsientini hisoblash
Bobina ishlagunga ketgan vaqt
Tanda:
Arqoq:
Ish joyiga xizmat ko`rsatish vaqti,

Ishlar

Vaqt normasi,min

Smenada mashinadagi hodisalar soni

Smenada mashinadagi umumiy vaqt,min

Mashinada joriy ta`mirlash va profilaktik ko`rik

5

-

5

Jami

29


Smenada 100ta kamerada ishlangan toslarni almashtirishda ish usullarining takrorlanishi;

Tanda:


Arqoq:
Pilta uzilishini bartaraf etish
Tanda:
Ip uzilishlarini bartaraf etish

Ishlangan bobinalarni olish
Tanda:
Arqoq;:
igiruvchining bandlilik vaqti Jadval № 10

Ishchi usullari va ishlar

Vaqt normasi,s

Smenada 100 urchuqlarda hodisalar soni

100 urchuqda smenada umumiy vaqt,s

Ishlangan toslarni almashtirish

13

9.54
7.56

124
98.3

Pilta uzilishlarini bartaraf etish

2

207.6
164.6

415.2
329.2

Ip uzilishlarni bartaraf etish

20

207.6
164.6

4152
3292

Ishlangan bobinalarni olish

20

47.5

950

O’rash xonasini tozalash

150

1

150

Yigiruv kameralarini tozalash va mashinani ishga tushirish

450

1

450

Tortish maydonini tozalash

100

2

200

Jami


Yigiruvchinig xizmat ko`rsatadigan kameralar soni hisobi




O`timlarni hisobga olmaganda 1 ta kameraga yigiruvchining bandlilik vaqti



Yigiruvchining xizmat ko`rsatilgan kameralarni aylanishi uchun ketgan vaqt



O`ralmay qolgan kameralar protsenti





0.3 % ga teng deb olamiz.

O`ralish koeffitsienti





Pnevmomexanik yigirish mashinasining unumdorlik normasi.

Tanda:
Arqoq:
O`timlar bo`yicha F.V.K.
Jadval № 11


T/r

Mashina-larning nomi

Rusumi

FVK ma`lumot-noma asosida

FVK loyihada

1

2

3

4

5

1.

Tarash

DK-903

0.92

0.92

2.

PiltaI o`tim

HS-1000

0.74

0.90

3.

Pilta II o’tim

RSBD 45

0.81

0.90

4.

Pnevmomexanik yigirish

SE-11-288

0.95

0.95

O`timlarbo`yicha M.I.K.


Jadval № 12

T/r

Mashina-larning nomi

Rusumi


MIK ma`lumot-noma asosida

MIK loyihada

1

2

3

4

5

1.

Tarash

DK-903

0.94

0.94

2.

Pilta I o`tim

HS-1000

0.975

0.975

3.

Pilta II o’tim

RSBD 45

0.81

0.90

4.

Pnevmomexanik yigirish

SE-11-288

0.95

0.95

O`timlar bo`yicha mashinaning unumdorlik normasi va hisobiy ish unumdorligi.


Jadval № 13

T/r

Mashinalarning nomi

Rusumi

FVK loyihada

An,
kg/soat

UN, kg/soat

MIK Loyihada

Ah,
kg/soat

1

2

3

4

5

6

7

8

1.

Tarash

DK-903

0.92

80

73.6

0.94

69.2

2.

Pilta I o`tim

HS-1000

0.90

251.9

227

0.975

221

3.

Pilta II o’tim

RSBD 45

0.90

265.3

239

0.975

233

4.

Pnevmomexanik yigirish
Tanda:

SE-11-288

0.95

0.32


0.3


0.94

0.28


Arqoq

0.76

0.72

0.68

I-14.O`timlar bo`yicha aralashmadagi chiqindi miqdori va ip chiqish miqdorini hisoblash



Jadval № 14

T/r

Chqindi va qaytimlar

TTA

Tarash

PILTA I
o`tim

Pilta II o’tim

Pnevmomexanik yigirish

Jami

I.

Qaytimlar



















1.

Pilta uzug`i




0.3

0.3



0.3

0.3

1.2

2.

Michka













0.05

0.05

























Jami




0.3

0.3



0.3

0.35

1.25

II.

Chiqindilar



















1.

Shlyapka tarandisi




2.16










2.16

2.

Bosh ajratuvchi baraban tarandisi




0.1










0.1

3.

Tarash yong`oqchasi va momiq




2.86










2.86

4.

Tayyor bo’limidagi supurindi

0.27













0.27

5.

Chigal ip













0.1

0.1

6.

Qabul barabanidagiyong’oqcha va momiq




1.82










1.82

7.

Bosh va ajratuvchi baraban momig’i




0.4










0.4

8.

Toza supurindi




0.066

0.022

0.044

0.088

0.22

9.

Toy cheti

0.05













0.05

10.






















Jami

0.32

7.406

0.022

0.044




7.98

III.

Qolgan chiqindilar



















1.

Yer to`ladagi chiqindilar

0.168

0.147

0.105







0.42

IV.

Ko`rinmas chiqindi

0.924

0.8085

0.5775







2.31

Jami

1.412

8.6615

1.0045

0.344

0.538

11.96

1.

Xom ashyo miqdori

98.588

89.92

89.92

88.578

88.04

100

2.

To`ldirish koeffitsienti

1.119

1.021

1.009

1.006

1



I-16.O`timlar bo`yicha soatlik topshiriqni hisoblash.


Apparatdagi mashinalar sonini hisoblash.
Jadval

Mashinalar nomi

Mashinalar rusumi

Mashinalar soni

Apparatlar

Apparatdagi mashinalar soni

1

2

3

4

5

Tarash

DK-903

74

2

37

Pilta I o`tim

HS-1000

23

2

11/12

Pilta II o`tim

RSBD 45

22

2

11

Pnevmomexanik yigirish

SE11-288

35

2

17/18

Download 302.72 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling