I(q-q). indd

VII bap. Jaqti’li’q energiyasi’nan paydalani’w

---

108
Wo’simliktin’ tami’ri arqali’ ishken suwi’ denesi arqali’ ko’terilip, 
japi’rag’i’na jetip baradi’. Quyashtan kiyati’rg’an jaqti’li’q energiyasi’nin’ 
ta’sirinde wo’simliktin’ japi’rag’i’ndag’i’ m suw molekulasi’ hawadag’i’ 
n karbonat angidrid molekulasi’ menen reakciyag’a kirisedi. Reakciya 
na’tiyjesinde japi’raqta organikali’q birikpe payda boli’p, n kislorod 
aji’rali’p shi’g’adi’. Bul reakciyani’ to’mendegishe jazi’w mu’mkin:
                                     jaqti’li’q
                    
 
mH
2
O + nCO
2
 → C
n
(H
2
O)
m
 + nO
2
.
Jeke halatta m = n = 6 fotosintez procesinde to’mendegi formula 
tiykari’nda gluko’za payda boladi’:
                                     jaqti’li’q
                      6H
2
O + 6CO
2
 → C
6
H
12
O
6
 + 6O
2
.