I(q-q). indd

I bap. Zatti’n’ du’zilisinin’ molekulyar-kinetikali’q teoriyasi’ tiykarlari’

---

22
I BAPTI’ TA’KIRARLAW USHI’N SORAW HA’M MA’SELELER
1.
 Awzi’ ti’gi’n menen bekitilgen bos shiyshe i’di’s qi’s ku’nleri ko’sheden ji’lli’ 
u’yge ali’p kirildi. Birazdan keyin ti’gi’n shiyshenin’ awzi’nan shi’g’i’p ketedi. 
Ne ushi’n sonday?
2.
 Rezina top belgili biyiklikten tu’sip ketti. Jerge uri’lg’annan keyin wol ja’ne 
sekirip ketti. Ne ushi’n top tu’sken biyikligine ko’terile almaydi’?
3.
 Yegewlegende metall menen yegew ne ushi’n qi’zi’p ketedi?
4.
 Ne ushi’n metallarg’a tezlik penen islew berilgende keskish a’dettegishe islew 
berilgendegige qarag’anda ko’birek qi’zi’p ketedi?
5.
 Alyuminiy ha’m farforli’ i’di’slarg’a qaynag’an suw quyi’ldi’. Bul i’di’slardi’n’ 
uslag’i’shi’ ne ushi’n ha’r qi’yli’ qi’zadi’? Ne ushi’n alyuminiy i’di’sti’n’ sheti 
yernimizdi ku’ydiredi, farforli’ i’di’s bolsa ku’ydirmeydi?
6.
 Ishindegi’ su’tti suwi’ti’w ushi’n i’di’s muzdi’n’ u’stine qoyi’ldi’. Su’tti tezirek 
suwi’ti’w ushi’n ne ushi’n woni’ aralasti’ri’p turi’w lazi’m?
7.
 Quyashqa qoyi’lg’an qaysi’ shelektegi suw tezirek i’si’ydi’: u’sti ashi’g’i’ndag’i’si’ 
ma yamasa u’sti ayna menen jawi’p qoyi’lg’andag’i’s’i’ ma?
8.
 Bir tamshi’ su’tke mikroskoptan qarag’anda ren’siz suyi’qli’qti’n’ foni’nda turg’an 
mayda may tamshi’lari’n ko’riw mu’mkin. Wolardi’n’ ta’rtipsiz qozg’ali’wi’n 
qalay tu’sindirse boladi’?
9.
  Ne ushi’n temperaturani’n’ ko’teriliwi menen Broun qozg’ali’si’ni’n’ jedelligi 
artadi’?
10.
  Ne ushi’n ju’da’ mayda bo’lekshelerde Broun qozg’ali’si’ ju’da’ tez, iri 
bo’lekshelerde bolsa zorg’a seziledi?
11.
 5 litrli i’di’sta 2,4·10
24
 ta gaz molekulasi’ bar. Gaz molekulalari’ koncentraciyasi’n 
yesaplan’.