I(q-q). indd

1 kilogramm zatti’n’ temperaturasi’n 1 K g’a ko’beytiw ushi’n 
wog’an beriliw kerek bolg’an ji’lli’li’q mug’dari’ usi’ zatti’n’ 
sali’sti’rmali’ ji’lli’li’q si’yi’mli’li’g’i’ dep ataladi’ ha’m c 
ha’ribi menen belgilenedi.
Ta’riyiplewge qarag’anda, sali’sti’rmali’ ji’lli’li’q si’yi’mli’li’g’i’ c 
to’mendegishe ko’rsetiledi: 
 
bunda  Q – zatqa berilgen ji’lli’li’q mug’dari’, m – zatti’n’ massasi’, 
T
1
 ha’m T
2
 – zatti’n’ aldi’ng’i’ ha’m keyingi temperaturalari’.
Sali’sti’rmali’ ji’lli’li’q si’yi’mli’li’g’i’ni’n tiykarg’i’ wo’lshew birligi: 
1 Dj/kg·K. 
(3) formuladan m massali’ zatqa berilgen ji’lli’li’q mug’dari’n  
to’mendegishe ko’rsetiw mu’mkin:
                                      Q = cm(T
2
 – T
1
).                      (4)
Zat qi’zg’anda T
2
 > 
T
1 
ha’m  Q > 0 boladi’. Bunda dene si’rtqi’ zat-
lardan ji’lli’li’q aladi’. Suwi’g’anda bolsa, T
2
 < T
1
 ha’m Q < 0 boladi’. 
Bul jag’dayda zat si’rtqi’ zatlarg’a ji’lli’li’q beredi.
T
2
 – T
1
 = t
2
 – t
1
 bolg’ani’ ushi’n ma’selelerdi sheshiwde (l)–(4) 
(1)
 ,
C
 
=
T
2
 − T
1
Q