I(q-q). indd

Broun qozg’ali’si’
Inglis ta’biyat izertlewshisi R.Broun 1827-ji’li’ na’wbettegi baqlaw-
lardan son’ mikroskopti’ u’yinin’ da’lizinde qaldi’rg’an. Jawi’nni’n’ 
asti’nda qalg’an mikroskopti’n’ islewin tekserip ati’ri’p, okulyar arqali’ 
bir na’rsenin’ qozg’ali’p ati’rg’ani’n ko’rgen. Bul na’rseni mayda jani’ bar 
zat dep woylag’an.
Qozg’ali’p ati’rg’an zatti’n’ ne yekenligin ha’m bunday qozg’ali’s 
sebeplerin ani’qlaw ushi’n Broun bir qatar ta’jiriybe wo’tkergen. Bel-
gili boli’wi’nsha, mikroskopti’n’ aynasi’nda aldi’nnan shan’ bo’leksheleri 
bolg’an. Okulyar arqali’ ko’ringen qozg’ali’stag’i’ na’rse jawi’nni’n’ 
tamshi’si’na qosi’li’p ketken sol shan’ bo’lekshesi yeken degen juwmaqqa 
kelgen. Jawi’n tamshi’si’ndag’i’ suw molekulalari’ shan’ bo’lekshesine ha’r 
ta’repleme uri’li’p, woni’ toqtawsi’z ha’m ta’rtipsiz qozg’ali’wg’a ma’jbu’r 
yetken. Mikroskopta tek shan’ bo’lekshesi ko’rinip, wog’an uri’li’p ati’rg’an 
molekulalari’ ko’rinbegen.