Iqtisod moliya


Download 1.81 Mb.
Pdf ko'rish
bet81/312
Sana18.10.2023
Hajmi1.81 Mb.
#1707184
1   ...   77   78   79   80   81   82   83   84   ...   312
Bog'liq
Toshkent moliya instituti d. Tojiboeva iqtisodiyot (1)

 
 
 
 
 
 
 


2-tarqatma material
Mulk huquqining aniq belgilangan sifatlari
*Universalligi. 
*Xamma tovarlar, xizmatlar va resurslar mulk hisoblanadi. Ulardan foydalanish, imtiyoz 
va cheklashlarning barchasi belgilangan. 
*Uning faqat mulk egasiga tegishli bo’lishi. 
*Mulkka egalik qilish va foydalanishdagi xarajatlar va olingan foyda, natija mulk egasiga 
qarashli bo’ladi. Ulardan boshqalarning foydalanishi, sotish yoki ijaraga berish orqali amalga 
oshishi mumkin. 
*Mulkni qo’lma-qo’l o’tishi. 
*Mulkchilik huquqi bir mulk egasidan boshqasiga o’tishi mumkin. Bunda mulkni 
merosga qoldirish, sotish, hadya qilish, qarzni to’lash kabilar orqali mulk qo’lma-qo’l o’tishi 
mumkin. 
*Xuquqiy ta’minlanganligi. 
*Mulkchilikning barcha huquqlari qonuniy yo’l bilan himoya qilingan. Boshqa kishilar 
tomonidan sanktsiyasiz birovning mulkini egallab olish, yoki nazorat qilish ma’n qilingan. 
Bu tarqatiladigan materiallardan talabalar tadqiqot o’tkazish jarayonida foydalanadilar. 
Shunday qilib tadqiqotni amaliy o’yin o’tkazish bilan boshlaymiz. 
O’yin tafsiloti
Ixtiyoriy ravishda o’yinda ishtirok qilish uchun 10 talabani doska oldiga chiqishini so’rab 
o’qituvchi talabalarga murojaat qiladi. Ularga aylana shaklida yonma-yon turishlari kerakligi 
aytiladi. Aylananing diametri 2 metrdan kam bo’lmasligi kerak. Ana shu aylanaga o’qituvchi 
gugurt cho’pi, skrepka, yoki boshka narsani (biz gugurt cho’pini tanladik) sochib tashlaydi. 
Doskaga o’yinda qatnashayotgan talabalarning ismi yoziladi. O’yin 1 minutdan 2 raund 
bo’lishini tushuntirasiz. 
Erga o’qituvchi gugurt cho’plarni sochib tashlab, talabalarga birinchi raundda erdan olgan 
gugurt cho’pi uchun 0,1 ball, ikkinchi raundda esa 0,2 ball berishni alohida ta’kidlanadi. Gugurt 
cho’plarni har bir raundda alohida topshiriladi. 
O’yinning shartlari hammaga tushunarlimi yoki yo’qligini yana bir so’raysiz. Avvaliga 
talabalar o’zaro kelishishga harakat qilishi mumkin. Ikkinchi raundda teramiz deb. Lekin baribir 
biron talaba gugurt cho’pini terishni boshlaydi. Unda qolganlar ham yoppasiga terishga 
tushadilar, natijada birinchi raunddayoq gugurt cho’plar terib bo’linadi. 
Yordamchi talaba doskaga har bir talabani tergan skrepkasi miqdorini yozib qo’yadi. 
2. Navbatdagi raundda skoch bilan polni 10 ta kvadrat bo’lakka bo’linadi. Xar bir talaba 
o’z kvadrati yonida tursin.
Talabalarga har kim faqat o’z kvadratidagi gugurt cho’pini terishi mumkin. 
Boshqalarnikini olish mumkin emas deb tushuntirasiz. O’qituvchi gugurt cho’pini hamma 
kvadratlarga tushadigan qilib sochadi. Agar gugurt cho’plari lentani ustiga tushgan bo’lsa uni 
kvadratlarga olib tashlanadi. Shart xuddi birinchidagidek. O’yin ikki raundda bo’ladi. Birinchi 
raundda har bir gugurt cho’pi uchun 0,1 ball, ikkinchisida 0,2 ball beriladi. 
3. Bunda birinchi raundda poldan bir dona ham gugurt cho’pini ko’tarilmasligi aniq. 
Sababi, ikkinchi raundda talabalar avvalgiga, bir-biridan qizg’anib, shoshib terganiga 
o’xshamagan holda shoshmay erdan gugurt cho’plarni terishadi. Raund tugagach talabalar tergan 
gugurt cho’plar miqdori va ballar doskaga yoziladi. 


1 - o’yin 
2- o’yin 
Talabalar 
dona 
dona ball dona dona ball 
Odiljon 10 0 1,0 0 10 2,0 
Olimjon 8 0 0,8 0 9 1,8 
Erkinjon 9 0 0,9 0 10 2,0 
Nuriddin 8 0 0,8 0 7 1,4 
Xusniddin 5 0 0,5 0 4 0,8 
Azmiddin 4 0 0,4 0 6 1,2 
Abduxalim 3 0 0,3 0 4 0,8 
Abduxamid 6 0 0,6 0 6 1,2 
Abduxolik 6 0 0,6 0 2 0,4 
Anvar 7 0 0,7 0 2 0,4 
O’qituvchi talabalarni o’yinda qatnashgani uchun minnatdorchilik bildirib, hammalarini 
o’tirishga taklif etadi. So’ngra o’qituvchi talabalarga savol bilan murojaat qiladi. Jamiyatni 
maqsadi o’z cheklangan resurslaridan samarali foydalanish. O’yinimiz bo’yicha eng ko’p foyda 
olish uchun gugurt cho’plarni qachon terishni boshlash kerak (ya’ni resurslarni samarali 
joylashtirish uchun)? 

Download 1.81 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   77   78   79   80   81   82   83   84   ...   312




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling