Iqtisodiy bilim asoslari

BILIMINGIZNI SINAB KO‘RING!
Abdullayev aksiyadorlik jamiyatining 16 ta oddiy aksiyasi sohibi. 
Yil yakuniga ko‘ra, jamiyat 20 000 000 so‘m foyda ko‘rdi va uning 
yarmini dividend sifatida taqsimlamoqchi. Agar jamiyatning jami 2000 
dona oddiy aksiya sotgani ma’lum bo‘lsa, Abdullayev aksiyalaridan 
qancha dividend oladi?
Mashq
Aksiyaning nominal qiymati
 — aksiya ustiga yozib qo‘yilgan baho.
Aksiya kursi
— aksiyaning bozordagi narxi.
Dividend
— aksiya egasining firma foydasidan oladigan ulushi.
sotishi yoki hadya qilishi mumkin. Odatda, aksiyalar fond birjalarida 
sotiladi va sotib olinadi. Aksiyadan uning egasiga kelayotgan daromad — 
dividendning ko‘p yoki kamligiga qarab, aksiyaning fond birjasidagi bozor 
narxi — aksiyaning kursi o‘zgarib turadi. Masalan, aksiyaning nominal 
qiymati 10 000 so‘m bo‘lgani holda, aksiya 12 000 so‘mga yoki 9 000 
so‘mga sotilishi mumkin. Bunday hollarda aksiyaning kursi ko‘tarilganligi 
yoki pasayganligi haqida gapiriladi. Aksiya kursining o‘zgarishi uning 
bozor narxi nominal qiymatiga nisbatan foiz miqdori bilan aniqlanadi. 
Yuqoridagi misolda birinchi holatda aksiya kursi 120% ni, ikkinchi 
holatda esa 90% ni tashkil qilganini ko‘rish mumkin.
http:eduportal.uz

---

19
• 
Aksiyadorlik jamiyati — nizom jamg‘armasi aksiyalar sotishdan 
shakllanadigan, mas’uliyati cheklangan yirik firma bo‘lib, u ochiq yoki 
yopiq turda tashkil qilinadi. 
• 
Aksiyadorlik jamiyati aksiya egasi — aksiyadorga o‘z foydasidan 
dividend to‘laydi.
• 
Aksiyalar fond birjasida erkin sotilishi mumkin.
• 
Oddiy aksiyalar bo‘yicha dividend foyda ko‘rilgan holdagina 
to‘lanadi.
• 
Imtiyozli aksiyalar bo‘yicha muayyan miqdordagi dividend kafolat-
lanadi.