Iqtisodiy fikr, goya, qarash, ta’limotlarning paydo bulishi va rivojlanishining

Tuman, xudud, mamlakat, mamlakatlar guruxi yoki jaxon xujaligi (masalan, jaxon iktisodiyoti, Uzbekiston iktisodiyoti va boshkalar);

Xalk xujaligining, tula ishlab chikarishning ayrim shart – sharoitlari va elementlari (axoli, mexnat, boshkarish va boshkalar), ayrim tarmoklar (sanoat, mashinasozlik, kishlok xujaligi, chorvachilik, ta’lim va boshkalar)ni tadkik etadigan ilmiy soxa;

Ma’lum iktisodiy tizimni tashkil etuvchi ishlab chikarish, taksimot, almashuv, iste’mol jarayonidan tashkil topuvchi odamlar urtasidagi ma’lum tarixiy – iktisodiy munosabatlar majmuasi.

Ilk feodal munosabatlar va shu davrdagi Iqtisodiy goyalarning asosi Kur’oni - Karimda (arabcha kiroat, ya’ni ukish) aks etgan (VII-VIII asrlar). VI asrning oxiri-
VII asrning boshlarida Arabistonda feodal munosabatlarning shakllanishi tufayli yagona davlat barpo etishga da’vat kuchaydi. Bu xarakat sunggi din - Islomda uz aksini topdi. Islom ta’limoti paygambarimiz Muxammad alayxissalomga Ollox
taolo tomonidan nozil kilingan Kur’oni Karimda mujassamlangan. Yagona tugri din bulgan Islomdagi yul – yuriklar xayotning barcha soxalarini kamrab olgan bulib, shu jumladan, Iqtisodiyotga doir masalalarga xam keng urin berilgan. Kur’oni Karimdagi asosiy goyalardan biri barcha musulmonlarning kardoshligi bulib, arab kabilalari shu bayrok atrofida birlashdi. Xalol mexnat, dexkon, xunarmandlar mexnati uluglandi, barcha boylik shu asosda paydo bulishi uktirildi. Bu mukaddas kitobda Ollox taolo savdoga katta axamiyat bergan, sudxurlikni, ya’ni ribo’ (sudxurlik foizi)ni xarom kilgan, mulkning mukaddasligini, birovning mulkiga xiyonat va xatto xasad kilishni katta gunox degan. Islomda jamiyatning tengsizligi takdiri azaldan deb tan olinadi, ammo xalollik va tugrilikka buyuriladi va yolgon
ishlatish, ugrilik, mexnatsiz daromad topish man kilinadi. Ollox taoloning Kur’oni Karimda karz olish va berish, merosni taksimlash (4-sura, 8-oyat), yetim-esirlarga
muruvvat, xayr-exson kilish (3-sura, 128-oyat) xakidagi oyati karimlaridan kelib chikadigan goyalar xamda solik turlari va mikdori xam katta axamiyat kasb etadi. Yetimlar xakiga xiyonat kilish eng katta gunoxlardan deb e’lon kilingan.
SHuningdek uzaro yordam xam (5-sura, 3-oyat) zarur, lekin yomon ishlarda va dushmanlikda emas deyiladi. Oyati karima va Xadisi shariflarda turli kasblarni egallash, ayniksa, dexkonchilik, kuychilik bilan shugullanish, mexnat kilish zarurligi marxamat kilingan.
Islom akidasida isrofgarchilikka karshi kurash Kur’oni Karimdagi «