Davlatning fiskal siyosati - Davlat fiskal siyosati deganda davlat byudjetining daromad va xarajatlar qismini o‘zgartirish orqali milliy iqtisodiyotga ta’sir ko‘rsatish tushuniladi.
- “Fiskal” lotincha soʻzdan olingan boʻlib, xazina degan maʼnoni bildiradi. Bu esa o‘z navbatida “xazina siyosati” tushunchasini yuzaga keltiradi.
- Fiskal siyosatning asosiy maqsadi ishsizlik va inflyatsiya darajasini pasaytirishdir. Turg‘unlik davrida rag‘batlantiruvchi fiskal siyosat masalasi kun tartibiga qo‘yiladi.
- U quyidagilarni o'z ichiga oladi: (1) davlat xarajatlarining ko'payishi yoki (2) soliqlarning kamayishi yoki (1) va (2) kombinatsiyasi.
FISKAL SIYOSATI - Iqtisodiyotning tsiklik rivojlanishi va inqirozlarni bartaraf etishning asosiy tayanchi davlat xarajatlaridir. Keynsning fikricha, uning shakllanishi, tuzilishi va o'sishi «samarali talab»ga erishishning muhim omillari hisoblanadi.
- Fiskal siyosatning maqsad va vazifalaridan kelib chiqib, uning uch yo'nalishini, ya'ni iqtisodiy o'sishni rag'batlantirish, iqtisodiy faoliyatni barqarorlashtirish va chegaralash siyosatini ajratib ko'rsatish mumkin.
- Iqtisodiy o'sish natijasida soliq-byudjet siyosati aholi bandligini va shu orqali real YaIMni oshirishga qaratilgan. Fiskal siyosatni rag'batlantirish davlat xarajatlarining o'sishi va soliq stavkalarining pasayishini o'z ichiga oladi.
- Davlatning byudjet barqarorligini ta’minlashga qaratilgan fiskal siyosati iqtisodiy inqiroz yoki turg‘unlik davrida byudjet taqchilligini bartaraf etishga qaratilgan bo‘lishi kerak.
Nodiskretsion fiskal siyosati - deganda soliq tizimining bir qator mustaqil barqarorlashtiruvchi imkoniyatlari, ya'ni hech qanday boshqaruv organlarining bevosita aralashuvisiz mamlakatdagi xo'jalik faoliyatini tartibga solish imkonini beruvchi ma'lum xususiyatlar tushuniladi. - Nodiskretsion fiskal siyosati - deganda soliq tizimining bir qator mustaqil barqarorlashtiruvchi imkoniyatlari, ya'ni hech qanday boshqaruv organlarining bevosita aralashuvisiz mamlakatdagi xo'jalik faoliyatini tartibga solish imkonini beruvchi ma'lum xususiyatlar tushuniladi.
- Diskretsion fiskal siyosat - milliy ishlab chiqarishning real hajmini o'zgartirish, aholi bandligini saqlash va inflyatsiyani nazorat qilish, iqtisodiy o'sishni ta'minlash maqsadida soliqlar bilan birga davlat xarajatlarini ongli ravishda manipulyatsiya qilish.
- Diskretsion fiskal siyosatining asosiy ustunlari quyidagilardan iborat:
Do'stlaringiz bilan baham: |
