Iqtisodiy xavfsizlik” kafedrasi I. A. Bakiyeva., B. U. Shermuhamedov

VII. MAVZU DAROMAD SAMARASI VA ALMASHTIRISH SAMARASI
1-masala
“Avtoservis” korxonasi o‘z xizmat ko‘rsatish doirasini zamonaviylashtirdi. Bunda birlik mahsulotga xarajatni 2 dollarga ko‘paytirdi va mijozlarga xizmat ko‘rsatish miqdorini 1-oyda 200 dan 3 000 gacha oshirib, narx 3 dollargacha pasayishiga olib keldi. Daromad qanday o‘zgardi?
Yechish:

TR=Q*P; TR0=P0*2 000 TR1=(P0-3)*3 000 2 000* P0=3 000* P0-9 000 1 000*P0=9 000; P0=9 TR0=9*2 000=18 000 TR1=( P0-3+2)*3 000=24 000 24 000-18 000=6 000

II-usul TR0=2 000*P; TR0=18 000 TR1=3 000*P-9 000; TR1=18 000 P=9 TC0=ATC0*Q; TC0=2 000*ATC; TC1=3 000*(ATC+2) TC0=2 000*(-6)=-12 000 TC1=3 000*(-6+2)=-12 000 2 000ATC=3 000ATC+6 000 1 000ATC=-6 000 ATC=-6 P2o=18 000-(-12 000)=30 000 P2I=18 000-(-12 000)=30 000

Demak, daromad foyda 6 000 dollarga oshgan miqdor 2 000dan 3 000gacha oshganligidan kelib chiqib, foyda kamaygan deyish mumkin.
2-masala
Nol darajali iqtisodiy o‘sishga ega bo‘lgan firma mahsulot ishlab chiqarishi 1-yilda 250 dan 200 birlikkacha kamaydi va narx 10 so‘mga oshdi.
Daromadlarning mumkin bo‘lgan o‘zgarishini toping.
Yechish:
TR=Q*P;
TR₀=P₀*250
TR₁=(P+10)*200
250P=200P+2 000
50P=2 000
P=40
TR₀=250*40=10 000
TR₁=200*(40+10)=200*50=10 000
Demak, daromadlar o‘zgarmagan, lekin foyda oshgan.