Iqtisodiyot” fakulteti “real iqtisodiyot” kafedrasi

Кўрсаткичнинг номи
Баланснинг сатрлари
КФВ қисқа муддатли молиявий қўйилмалар * Услубиятнинг 2.3.1-бандига мувофиқ баланс моддаси расшифровкасидан	370-сатр
ДС пул маблағлари	320-сатр
ДЗ дебиторлик қарздорлиги * Услубиятнинг 2.3.2-бандига мувофиқ баланс моддаси расшифровкасидан	220+310-сатр
КО қисқа муддатли мажбуриятлар	600-сатр
МОС моддий айланма маблағлари * Услубиятнинг 2.3.3-бандига мувофиқ баланс моддаси расшифровкасидан	150+160+170+180-сатр
ОА айланма активлари = ДС+ДЗ+МОС+КФВ
БП Тақсимланмаган фойда	450-сатр
СС ўз маблағлари ( капитал ва захиралар)	480-сатр
ВБ баланс активи жами	780-сатр
	Фойда ва зарарлар тўғрисидаги ҳисобот сатрлари
Р Сотишдан олинган даромад	010-сатр
Савдодан фойда	030-сатр
Соф фойда	270-сатр

2.4. "Қисқа муддатли молиявий қўйилмалар" кўрсаткичида фақат қуйидагилар ҳисобга олинади:

• 
  Давлат қимматли қоғозлари;
  
• 
  Ўзбекистон Миллий Банкининг қимматли қоғозлари: депозит сертификатлари ва облигациялари (субординацияланган облигациялардан ташқари);
  
• 
  Гаров ва муддатли депозит ҳисобварақларидаги корхона маблағлари
  

Белгиланган кўрсаткичга киритиш баланснинг 370-моддаси расшифровкасига мувофиқ амалга оширилади. Расшифровка бўлмаса, кўрсаткич нолга қайтарилиши керак.
2.5. "Дебиторлик қарзлари" кўрсаткичи муддати ўтган (яъни, 90 кундан ортиқ бўлган пайтдан эътиборан) дебитор қарздорлик миқдори бўйича ҳисоб-китоб қилиш муддати бўйича дебитор қарздорлик билан боғлиқ баланс моддаларининг расшифровкаланиши бўйича камайтирилиши керак. Балансда ва расшифровка қилишда корхона муддати ўтган дебиторлик қарздорлигининг йўқлигини кўрсатса, бироқ айни пайтда дебиторлик айланмаси (2.9.3-бандга қаранг) 90 кундан ортиқ бўлса, бундай номувофиқликнинг сабабларини аниқлаш керак.
2.6. "Моддий айланма маблағлар" кўрсаткичи кўрсатилган моддаларнинг расшифровкасидан ноликвид ва сотиш қийин бўлган захиралар ва товарлар миқдорига камайтирилади.
2.7. Молиявий ҳолатни баҳолаш учун асосий баҳолаш кўрсаткичлари (мутлақ ликвидлик коэффициенти, тезкор ликвидлик коэффиценти, қоплама коэффиценти, автономия коэффиценти, маҳсулот рентабеллиги коэффиценти ва корхона фаолиятининг рентабеллиги коэффиценти) ва қўшимча баҳолаш кўрсаткичлари (ўз айланма маблағларининг мавжудлиги динамикаси ва корхонага инвестицияларнинг рентабеллиги, айланма активлар айланмаси (шу жумладан, дебиторлик қарздорлиги ва заҳиралар) ва кредиторлик қарзларидан фойдаланилади.
2.8. К1, К2 ва К3 коэффицентлари потенциал қарздорнинг жорий мажбуриятлари бўйича жавоб бериш қобилиятини таҳлил қилишга имкон беради. Коэффицентлар потенциал қарздорни жорий операциялар бўйича кредиторлар билан ҳисоб-китоблар учун айланма маблағлар билан таъминлаш даражасини кўрсатади.
2.9. К1 мутлақ ликвидлиги коэффиценти потенциал Қарз олувчининг ликвидлигини баҳолашнинг энг қийин мезонидир ва қарздорнинг қисқа муддатли қарз мажбуриятларининг қайси қисмини мавжуд пул маблағлари, депозит ҳисобварақларидаги маблағлар ва юқори ликвидли қисқа муддатли қимматли қоғозлар ҳисобига тўлаши мумкинлигини кўрсатади.
ДС +КФВ
К1 = --------------------
КО

2.10. Тез ликвидлик коэффиценти К2 потенциал Қарз олувчининг иқтисодий айланмадан маблағларни тезда чиқариш (қарздорлардан маблағлар келиб тушганлиги сабабли) ва қарз мажбуриятларини тўлаш қобилиятини тавсифлайди.

ДС +КФВ+ДЗ

К2 = -------------------------
КО

2.11. К3 қамров коэффиценти потенциал Қарз олувчининг ликвидлигини умумий баҳолашни таъминлайди, у барча жорий активларни, шу жумладан моддий активларни ҳам ўз ичига олади.

ОА
К3 = ---------
КО

2.12. Автономлик коэффиценти К4 потенциал Қарз олувчининг ўз маблағларининг улушини ўз маблағларининг умумий ҳажмида кўрсатади.

СС
К4 = ----------
ВБ

2.13. К5 ва К6 коэффицентлари корхона фаолиятининг маҳсулот, иш ва хизматларни ишлаб чиқариш ва сотишдаги самарадорлигини акс эттиради.

2.14. Потенциал Қарз олувчининг К5 маҳсулот рентабеллиги коэффиценти сотишдан олинган фойдани сотишдан олинган даромадга бўлиш йўли билан аниқланади
Сотишдан олинган фойда
К5 = -----------------------------------------------------------
Сотишдан олинган даромад
2.15. Потенциал Қарз олувчининг рентабеллик даражаси К6 соф фойдани сотишдан тушган тушумга бўлиш орқали аниқланади.
Соф фойда
К6 = --------------------------------------------------
Сотишдан олинган даромад

2.16. Олинган натижага қараб олтита коэффициентнинг ҳар бирига 2-жадвалдаги шкалага биноан 1 дан 3 гача бўлган синф берилади.

2-жадвал