Kommunikatsion jarayon - bu ikki va undan ortiq odamlar oʻrtasidagi axborot almashish jara¸nidir. Bu jara¸nda toʻrtta bazaviy unsur qatnashadi:
Anu shu toʻrt unsur bir-biri bilan hamohang ishlagandagina, axborot oʻz vazifasini bajaradi. Axborotlarni almashuv jara¸nida har ikkila tomon (joʻnatuvchi va qabul qiluvchi) faol rol oʻynashi kerak.
Komunikatsion jara¸nni quyidagi 6 bosqich ketma-ketligida bajariladigan ishlar majmuasi tariqasida ifodalash mumkin.
1. Axborotni tanlash va ¨oyani shakllantirish. Bu bosqichda axborotni qabul qiluvchiga qanday topshiriqni, qaysi ¨oyani berish toʻ¨risida fikrlaydi va uni shakllantiradi.
2. Axborotlarni kodlashtirish va axborot (xabar)ni shakllantirish. Bu erda axborotni joʻnatuvchi oʻzining ¨oyasini chizmalarda, grafik va sxemalarda, ¸zma ovozda ¸ki tasvirda kodlashtiradi.
3. Aloqa qilish kanalini tanlash va axborot (xabar)ni uzatish. Kodlashtirish bilan bir qatorda axborotni uzatuvchi kommunikatsiyag? muvofiq ravishda uzatish kanalini tanlaydi. Shunday kanallar turkumiga: pochta, telefon, telefaks, elektron pochta, kompter shoxobchasi va boshqalar kiradi.
4. Dekodlashtirish va axborotni qabul qilish. Dekodlashtirish deganda uzatila¸tgan xabarni axborotni qabul qiluvchi fikriga oʻtkazish, belgilarda ifodalash tushuniladi. Agar bir tomon axborotni taklif etsa, ikkinchi tomon uni hech qanday toʻsiqsiz qabul qilsa axborot almashgan hisoblanadi. Ammo har xil toʻsiqlar sababli, axborot etkazilguncha yoʻl-yoʻlakay turli shov-shuvlarga duch kelib asl mohiyatini yoʻqotish mumkin. Shu sababli teskari aloqa ham mavjud.
. Axborotni talqin qilish va javobni shakllantirish. Bu bosqichda axborot uzatuvchi bilan axborotni qabul qiluvchi oʻz oʻrinlari bilan almashinadilar. Axborotni qabul qiluvchi olgan axborotni talqin qiladi va javobni shakllantiradi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
