- 3) Davlat (hukumat) umumiylikdir davlat muassasalari iqtisodiy jarayonlarning borishiga ta’sir ko’rsatish, iqtisodiyotni tartibga solish uchun siyosiy va huquqiy huquqqa ega bo’lgan tashkilotlar. Davlat bu a)jamoat tovarlari ishlab chiqaruvchisi; b) davlat sektorining ishlashini va uning ko'plab funktsiyalarini bajarishini ta'minlash uchun tovar va xizmatlar xaridori; ichida)milliy daromadni qayta taqsimlovchi(soliqlar va o'tkazmalar tizimi orqali); d) davlat byudjetiga qarab -qarz beruvchi yoki qarz oluvchimoliya bozorida. Bundan tashqari, davlattartibga soluvchi va tashkilotchibozor iqtisodiyotining amal qilishi.
- Xususiy va davlat sektorlari yopiq iqtisodiyotni tashkil qiladi.
- 4) Xorijiy sektor(tashqi sektor) - dunyoning barcha boshqa mamlakatlarini birlashtiradi va ushbu mamlakat bilan quyidagi yo'llar bilan o'zaro aloqada bo'lgan mustaqil oqilona harakat qiluvchi makroiqtisodiy agentdir:
- a) xalqaro savdo (tovar va xizmatlar eksporti va importi)
- b) kapital harakati (kapitalning eksporti va importi, ya'ni. moliyaviy aktivlar).
- Tahlilga xorijiy sektorni qo'shish ochiq iqtisodiyotga imkon beradi.
Agregatsiya - Bozor agregatsiyasi to'rtta makroiqtisodiy bozorni ajratish imkonini beradi:
- 1) tovarlar va xizmatlar bozori (real bozor);
- 2) moliya bozori(moliyaviy aktivlar bozori),
- 3) iqtisodiy resurslar bozori;
- 4) valyuta bozori.
- Makroiqtisodiy agentlar xulq-atvorining eng tipik xususiyatlarini va bozorlarning ishlash shakllarini aniqlash ularni umumlashtirishga imkon beradi.makroiqtisodiy munosabatlar.
Asosiy makroiqtisodiy ko’rsatkichlar - Asosiy makroiqtisodiy ko'rsatkichlar milliy hisoblar tizimi - SNAda (milliy mahsulot va daromadlar hisobi tizimi) mavjud. SNA 1920-yillarning oxirida bir guruh amerikalik olimlar, Saymon Kuznets (Nobel mukofoti sovrindori) boshchiligidagi Milliy iqtisodiy tadqiqotlar byurosi xodimlari tomonidan ishlab chiqilgan. Ko'pgina mamlakatlar, BMT tavsiyalariga muvofiq, Ikkinchi Jahon urushidan keyin, Rossiya esa 1993 yildan boshlab SNAdan foydalanishni boshladi.
- SNT umumiy mahsulot va jami daromad qiymatini tavsiflovchi hamda mamlakat iqtisodiyotining umumiy holatini baholovchi statistik makroiqtisodiy ko‘rsatkichlar yig‘indisidir.
- Asosiy makroiqtisodiy ko'rsatkichlar:
- 1) Yalpi mahsulot (YaIM, YaIM);
- 2) Sof milliy mahsulot (sof milliy mahsulot);
- 3) Milliy daromad;
- 4) shaxsiy daromad;
- 5) Ixtiyoriy daromad.
XULOSA - Xulosa qilib aytadigan bo’lsam : hozirgi zamonaviy makroiqtisodiyot jamiyatdagi jarayonlarda mavjud resurslarni cheklanganlarini qayd etadi, ularni tejab ishlatish, farovonlikni oshirish yo‘llarini asoslab beradi shu bilan bir qatorda makroiqtisodiyot juda keng milliy tushuncha hisoblanib asosan jamiyat farovonligi , ishlab chiqarishni oshirish , davlat rivojini ko’zda tutuvchi juda katta iqtisodiy tushunchadir.
Do'stlaringiz bilan baham: |
