Iqtisodiyot va menejment” kafedrasi «Qurilish iqtisodiyoti va smeta ishi» fanidan

E = A ((S₁+E_nK₁) - (S₂+E_nK₂))
bunda: A - yangi texnikadan foydalangan holda hisobot yilida bajarilgan ish hajmi;
S₁,S₂ - taqqoslanadigan variantlar bo‘yicha ishning tannarxi;
K₁,K₂ - xuddi shu variantlar bo‘yicha kapital qo‘yilmalar;
En - kapital qo‘yilmalar iqtisodiy samaradorligining normativ koeffitsienti.
2. Butun xizmat davrida vaqt omilini hisobga olgan holda ekspluatatsiya qilish harajatlarini tejab qolish orqali baholanadigan yangi mashina va konstruksiyalarni qo‘llash.
YAngi qurilish texnikasining samaradorligi yuqorida ko‘rsatilgan formula bo‘yicha baholanadi. Bunda yangi va oldin ekpluatatsiya qilingan texnikaning qiymati hisobga olinadi. YAngi va oldindan ekpluatatsiya qilingan konstruksiyaning uzoq muddatligini hisoblash uchun quyidagi formuladan foydalaniladi:
K_e = (R₁ + E_n) / (R₂ - E_n)
Bunda: R₁, R₂ — taqqoslanadigan variantlar bo‘yicha qurilish konstruksiyalarining bir yil xizmat qilishga mo‘ljallangan qiymatining ulushi.
3.Ilmiy texnik-taraqqiyot yutuqlaridan foydalanish evaziga qurilishni davom etish muddatini qisqartirish. Bunda iqtisodiy samaradorlik quyidagi formula bo‘yicha aniqlanadi:
E_u = N (1 - T₂/T₁)
Bunda: N — qurilishni davomiylik muddatining variantlari bo‘yicha shartli-doimiy harajatlar;
T₁ va T₂ - taqqoslanayotgan variantlar bo‘yicha qurilishning davomiylik muddati.
SHartli-doimiy harajatlar miqdori o‘rtacha «materiallarga harajatlar» moddasi bo‘yicha bir foiz etib qabul qilinishi mumkin yoki «mashina va mexanizmlarni ekpluatatsiya qilish harajatlari» moddasi bo‘yicha 15 %, «davr (ustama) harajatlari» moddasi bo‘yicha 50% etib belgilanishi mumkin.
4. Xajmiy-rejaviy va konstruktorlik echimlarini takomillashtirish. U quyidagi formula bo‘yicha aniqlanishi mumkin:
E = (S₁-S₂) = E_ns (K₁-K₂) + E_n (F₁-F₂)
bunda: S₁ va S₂ - yillik ishlab chiqariladigan mahsulotning (ishlab chiqarish ob’ektlari) tannarxi yoki ekpluatatsion harajatlar (noishlab chiqarish ob’ektlari);