Iqtisodiyot va menejment

4–jadval. O‘zbekistonda 2000-2004 yillarda YAIMning o‘sishi va ishlab chiqarish tarkibi.

Yillar	YAIM			YAIMning ishlab chiqarish tarkibi, %
	Mos yillarda joriy narxlarda, mlrd.so‘m	O‘tgan yilning mos yiliga nisbatan % (taqqoslama narxlarda)	Sanoat		Qishloq xo‘jaligi	Qurilish	Xizmat ko‘rsatish	Sof soliqlar
2000	3255,6	103,8	14,2		30,1	6,0	37,2	12,5
2001	4925,3	104,2	14,2		30,2	5,8	28,2	11,9
2002	7450,2	104,2	14,5		30,1	4,9	37,9	12,6
2003	9837,8	104,4	15,8		28,6	4,5	37,4	13,7
2004	12189,5	107,7	17,1		26,8	4,5	37,6	14,0

Manba: O‘zR Davlat statistika qo‘mitasi.
YAIMning ishlab chiqarish tarkibida O‘zbekistonning asosiy savdo hamkorlari – MDH mamlakatlari va xorij davlatlarida iqtisodiy holatning yaxshilanishi, sanoatda ishlab chiqarishni texnikaviy va texnologik bazasini takomillashtirish natijasida mehnat unumdorligini 15,8%dan 17,1%gacha oshishi kuzatildi. Bunga ma’lum darajada mashinasozlik mahsulotlarini – 9,4%, qurilish materiallari – 8,2%, engil sanoat – 5,2% va yoqilg‘i sanoati 5,8%ga o‘sishi evaziga sanoat ishlab chiqarishining 9,4% oshishi hisobiga erishildi. Sanoatning ushbu tarmoqlarida ishlab chiqarishning o‘sishiga ichki va tashqi bozorda avtomobil va boshqa mashinasozlik, qurilish mahsulotlariga bo‘lgan talabning o‘sishi sabab bo‘ldi. Shuningdek, to‘qimachilik va tikuvchilik mahsulotlari ishlab chiqarish bo‘yicha ishlab chiqarish quvvatlarining ta’mirlanishi va ishga tushirilishi, dizel yoqilg‘isi, gaz va ko‘mir ishlab chiqarishning ko‘payishi ham o‘zining ijobiy ta’sirini ko‘rsatdi.

Ikkinchi usul – bu YAIMni hisoblashga sarf-xarajatlar bo‘yicha yondoshuv.

Bunda mazkur yilda ishlab chiqarilgan barcha mahsulot (xizmat)lar hajmini sotib olishga qilingan butun sarflar qo‘shib chiqiladi. Milliy iqtisodiyotda ishlab chiqarilgan pirovard mahsulotlarni mamlakat ichida xo‘jalikning uchta sub’ekti – uy xo‘jaliklari, davlat, tadbirkorlar hamda tashqaridan chet ellik iste’molchilar sotib olishi mumkin.