Iqtisodiyotda axborot-kommunikatsiya texnologiyalarining ahamiyati va vazifalari. Axborot texnologiyalari

10.Taqmoqlanish operatori.
Bir nechta operatorlarning ketma-ketligini bitta operatorga birlashtirish uchun tashkiliy operator zarur bo‘ladi. Tashkiliy operator -bu begin va end xizmatchi so‘zlari orasiga olib yozilgan, ixtiyoriy operatorlarning ketma-ketligidir :
::q begin {;} endXususiy holda, operatorlar ketma-ketligi bitta operatordan ham tashkil topishi mumkin.
Tashkiliy operatorga doir misollar :
1. Begin k:= 5 end
2. Begin y:= x/7*ex’(x+5); z:= ln(abs(y)) end
3. Begin
k:=0;
begin
i:=0;
z:=i*(i+k);
end;
k:=2*k;
end
4. if x>0 then begin a:=5; c:=a*Sin(a) end
Yuqoridagi 3-misolda ko‘rsatilganday, tashkiliy operator rekursiv xarakterga ham ega.
2. O‘tish operatori
Odatda, programma o‘z ishini yozilgan operatorlar ketma-ketligi bo‘yicha amalga oshiradi. Operatorlarning tabiiy bajarilish ketma-ketligini buzish uchun, shartsiz o‘tish operatoridan foydalanish mumkin. Programmaning biror operatoridan boshqarishni boshqa operatorga uzatish uchun, boshqarilish uzatiladigan operator oldiga tamg‘a (metka) qo‘yilishi kerak . Boshqarishni shartsiz uzatish operatori quyidagi formada yoziladi :::= gotobu yerda goto - … ga o‘tmoq. Bu operator yordamida boshqarish ko‘rsatilgan metkali operatorga uzatiladi. Yuqorida aytganimizdek, programmada qatnashgan barcha metkalar, programmaning metkalar bo‘limida ehlon qilinishi kerak.O‘tish operatoriga doir misollar:
1) a:= 5.75;
b:= sqr(a); goto L5;
c:= 9.76;
L5: d:= a+b;
2) L: a:=5; goto L;
3) 1: x:=0; d:=x*x; goto 1; y:=x;
11.Takrorlanish operatori
Tarmoqlanish operatoriArifmetik iboralar bilan bir qatorda, Pythonda Rost va Yolg'on qiymat qabul qila oladigan mantiqiy amallar mavjud. Masalan, taqqoslash. Tenglik "==" operatori orqali tekshiriladi. Eslatma: bu tayinlash operatori emas =.Shuningdek, siz raqamlarni < (kichik) va > (katta) operatorlari bilan taqqoslashingiz mumkin.Tekshirish natijasi True yoki False maxsus mantiqiy qiymatlari bilan uzatiladi.Ushbu ama rost yoki yolg'on ekanligini bilish uchun check nomli o'zgaruvchiga qiymat kiritamiz. Python "ikki karra ikki - to'rt"ni rost, "ikki karra ikkini olti" ekanligini esa yolg'on deb hisoblaydimi yoki yo'qmi tekshiramiz.check1 = (2*2 > 6) print(check1) check2 = (2*2 == 4) print(check2)False TrueIkki karra ikki olti emasligini va to'rtga teng ekanligini Python to'g'ri ko'rsatayotganini bilib oldik.Tarmoqlanish mantiqiy ifoda rost bo'lganda bajariladigan kodni yozishga imkon beradi.Shart if bayonoti bilan e'lon qilinadi. Undan keyin mantiqiy ifoda yoki u saqlanadigan o'zgaruvchi keladi. Agar shartdagi ifoda to'g'ri bo'lsa, ikki nuqtadan keyingi ko'rsatmalar bloki bajariladi. Agar noto'g'ri bo'lsa, kod ishlamaydi.if sharti: ifodalar # Diqqat: bu blok satr boshidan 4 ta probel bilan boshlanganPythondagi tarmoqlanish yordamida 12 balli Bofort shkalasi bo'yicha shamol tezligini tahlil qilaylik:# Beaufort qiymatini tekshiramiz # Shamol 0 balli bo'lsa, shtil haqida xabar beramiz (ya'ni shamol yo'qligini aytamiz). if beaufort == 0: print('shtil')Operator "boshqa barcha holatlar uchun" shartini o'z ichiga olishi mumkin. Buning uchun if-else konstruktsiyasi mavjud. Agar shartli ifoda rost bo'lsa, if blokining kodi, yolg'on bo'lsa, else blokning kodi bajariladi.if shart: ifoda-1 else: ifoda-2 # bu blok ham satr boshidan 4 ta probelga egaShamol tezligini Bafort shkalasi bo'yicha ko'rib chiqishni davom ettiramiz:# beafort o'zgaruvchisi qiymatini tekshiramiz. # Agar shamol 0 ballik bo'lsa shtil haqida aytamiz (ya'ni shamol yo'qligi), # aks holda, shamol bor deymiz. if beaufort == 0: print('shtil') else: print('shamol bor'.