- Ammo globallashuv qaytarilmas jarayon bo‘lib, uning ijobiy tomonlari ham bor. Globallashuv jarayonlari tufayli sayyoralararo mehnat taqsimotining kuchli chuqurlashuvi, ishlab chiqarish tannarxining qisqarishi, ishlab chiqaruvchi kuchlarning jadal o'sishi va resurslarni global miqyosda taqsimlash optimal bo'ladi. Sayyora miqyosida tovarlar va ma'lumotlar harakati keskin arzonlashmoqda. Mamlakat bozorlarida assortiment kengayib, sifati oshmoqda. Fan, texnika va madaniyat yutuqlari keng ommalashmoqda. Hayotning turli sohalarida keng ko'lamli loyihalarni amalga oshirishga imkon beradigan undan foydalanishga intilayotgan kapitalning kontsentratsiyasi mavjud. Shunday qilib, telekommunikatsiya va elektronika sohasida yutuq yaratgan eng yangi axborot texnologiyalaridan foydalanish transport vositalarini takomillashtirish, xalqaro savdo imkoniyatlarini kengaytirish, odamlar harakatining intensivligini va axborot uzatish tezligini oshirish imkonini berdi. "Haqiqiy globallashuv to'siqlarni kamaytirish va tovarlar, investitsiyalar va moliya bozorlarini birlashtirishdan ko'ra ko'proq narsani anglatadi", deydi UNCTAD Bosh kotibi. "Bu liberallashtirish bilan sinonim emas."
Iqtisodiyotning globallashuv sharoitida bozor munosabatlarini amal qilishi - Biroq, ushbu imtiyozlar ro'yxati to'ldirilishi mumkin. Qolgan hamma narsa globallashuv xarajatlari bilan bog'liq. Globallashuvdan olinadigan foydaning tengligi yo'q. Globallashuv foydalari notekis taqsimlangan. Globallashuvning afzalliklaridan birinchi navbatda rivojlangan davlatlar foydalanmoqda, rivojlanayotgan va o‘tish davridagi iqtisodiyotga ega mamlakatlar esa jahon iqtisodiyotiga integratsiyalashuv jarayonida eng jiddiy muammolarga duch kelmoqda.
- Xarajatlarni kamaytirish uchun jahon hamjamiyatining manfaatlarini hisobga olmasdan amalga oshirilgan, keskinlikning qo'shimcha elementlarini keltirib chiqarishi va tsivilizatsiyalashgan xalqaro iqtisodiy tartibni qurishni murakkablashtirishi mumkin bo'lgan bir tomonlama harakatlarni istisno qilish kerak.
- Ko'pgina yetakchi iqtisodchilar, siyosatshunoslar va olimlar kelajakdagi global dunyo tartibi ko'p qutbli bo'lishi kerak, deb hisoblaydilar. Ko'p qutblilik barcha davlatlar manfaatlariga mos keladi. Ta'sir markazlarining shakllanishi integratsiya birlashmalarining yetakchi davlatlari nomzodi ko'rsatilishi hisobiga sodir bo'ladi. Jahon hamjamiyatidagi nufuz o‘lchovi davlatning harbiy yoki iqtisodiy qudrati emas, balki uning xalqaro majburiyatlarini to‘g‘ri bajara olishi, integratsiya birlashmasi uchun ijobiy bo‘lgan tashabbuslarni ilgari sura olishi bo‘lishi kerak.
- Xalqaro hamjamiyat globallashuv davrining murakkab vazifalarini davlatlar hamjihatlikda, o‘zlarining iqtisodiy va intellektual salohiyatini birlashtirgan holda ishga solgan taqdirdagina hal qila oladi, bu esa xalqaro huquqiy tartibni yemirmasdan, yanada takomillashtirishni nazarda tutadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
