22-FFD-20- Xalqaro bugalteriya va moliya Semestr 1 / Dekabr, 2022 Mavzu:”KASRLAR’’ Guruh a’zolari: Djumanova Gulnoza Muhamedova Saida KASRLAR KASR nima? - Kasr - matematikada birning bitta yoki bir nechta qismidan iborat bo’ladigan son.Kasr ikkita butun sonning nisbati bilan ifodalanadi:
n/m yoki Bu yerda m-kasrning maxraji, n-bo’lsa kasrning surati deyiladi Maxraj va surat - Maxraj bir sonni necha bo’lakka bo’linganini ko’rsatadi.
- Surat bo’lsa shu kasrda shunday ulushlardan nechta borligini ko’rsatadi.
- Masalan: kasrida surat 3 dir va u kasr teng uch bo’lakni ifodalashini ko’rsatadi.Maxraj bo’lsa 4 dir va u to’rtta bo’lak bir bo’lib butunni hosil qilishini anglatadi.
To’g’ri va noto’g’ri kasrlar - To’g’ri kasr deb suratining moduli maxraj modulidan kichkina kasrga aytiladi.
- Masalan: ; ; .
- Noto’g’ri kasr deb suratining moduli maxraj modulidan katta kasrga aytiladi.
- Masalan: ; ; .
O’nli kasrlar - O’nli kasr-kasrni xonali qilib yozilganiga aytiladi.O’nli kasrlar quyidagi ko’rinishga ega bo’ladi: 3,654
- Kasrning xonani belgilovchi vergulgacha bo’lgan qismi kasrning butun qismi hisoblanadi.verguldan keyingi qismi-kasr qismi bo’ladi.
- Ikki kasr berilgan bo’lsin:
va Maxrajlarning eng kichik umumiy karralisini (EKUK) topamiz: M=(b,d). Birinchi kasrning suratini va maxrajini M/b ga ko’paytiramiz. Ikkinchi kasrning suratini va maxrajini M/d ga ko’paytiramiz. Bundan keyin ikkala kasrning maxraji mos keladi. Qo’shish va ayirish Ikki sodda kasrni qo’shish uchun ularni umumiy maxrajga olib kelish kerak.Keyin suratlarni qo’shish kerak.Maxraj o’ziday qoladi.Masalan: + + Maxrajlar( bu yerda 2 va 3 )uchun eng kichik umumiy bo’luvchi 6 ga tengdir. Ko’paytirish va bo’lish - Ikki oddiy kasrni ko’paytirish uchun berilgan kasrlarning surat va maxrajlarini o’zaro ko’paytirish kerak:
· = Kasrni natural songa ko’paytirish uchun suratni berilgan son bilan ko’paytirish kerak.Maxrajni o’ziday qoldirish kerak: ·3==2 Ko’paytirish va bo’lish - Ikki oddiy kasrni bo’lish uchun birinchi kasrni ikkinchi kasrning teskarisiga ko’paytirish kerak:
:=·= c≠0 Masalan: :·= Kasrlarni ko’paytiring , va ·
··= Kasrlarni bo’ling va : = = = Yozish usulini o’zgartirish Oddiy kasrni o’nli kasr ko’rinishida yozish uchun suratni maxrajga bo’lish kerak. ==0,5 =0,1428571428571….=0,(142) -cheksiz takrorlanuvchi davrni qavsga olib yozish qabul qilingan. Savollarga javob bering! - Kasr nima?
- Maxraj va surat nima?
- To’g’ri va noto’g’ri kasr haqida gapiring.
- O’nli kasrlar qanday kasrlar?
- Umumiy maxraj qanday topiladi?
- Kasrlarni qo’shish va ayirish qanday amalga oshiriladi?
- Ularni ko’paytirish va bo’lishchi?
- Kasrlarning yozilish usulini qanday qilib o’zgartirish mumkin?
E’tiboringiz uchun rahmat!
Do'stlaringiz bilan baham: |
