Işgärleri taýýarlamak we bilim pudagyndaky özgertmeler. Meýilnama

3. Ýoqary bilim ulgamynda kabul edilen kanunlar, olarda kesgitlenen borçlar.
Prezidentiň “2017-2021-nji ýyllarda Özbegistan Respublikasynda Ýokary bilim ulgamyny düýpli gowulandyrmak maksatnamasynyň işlenip düzülmegi” bilen baglanyşykly Prezidentiň Kararynyň taslamasynyň netijesinde:
1) akademiki ugur, bilim maksatnamalary işlenip düzülýär we tassyklanýar , içinde: - okuw prosesini guramak; - tölegli hyzmatlary we maliýeleşdirmegiň goşmaça çeşmelerini gözlemekde ýokary okuw jaýlarynyň ygtyýarlyklaryny giňeltmek arkaly olaryň garaşsyzlygy kem-kemden ösdüriler.
2) milli işgärleriň bäsdeşlik ukybyna we dünýä tejribesine esaslanýan milli ýokary bilim ulgamynyň hiliniň ýokarlanmagyna getirýär. Bolonýa prosesine gatnaşýan ýurtlaryň diplomlaryny iki gezek ykrar etmek; - mugallymlar we talyplar bilen alyş-çalyş maksatnamalarynyň durmuşa geçirilmegini goldaýan 1999-njy ýylyň 19-njy iýunyndaky Bolonýa Jarnamasyna goşulmak meselesine serediler.
Ylmy ösüşiň täze tapgyry: ylmy höweslendirmek üçin täsirli mehanizmleri döretmek, ylmy gözlegler, innowasiýa üstünlikleri we olary durmuşa geçirmek, şeýle hem ýöriteleşdirilen barlaghanalary, ýokary tehnologiýa merkezlerini we tehnologiýalaryny ornaşdyrmak. Özbegistanyň prezidenti Şawkat Mirziýowyň 2016-njy ýylyň 30-njy dekabrynda ýurdumyzyň öňdebaryjy alymlary bilen bolan duşuşygynda belläp geçişi ýaly, ylym, bilim we önümçiligiň integrasiýasyny has-da gowulandyrmak möhümdir. Häzirki wagtda dünýäniň öňdebaryjy uniwersitetleri, ylmy merkezleri we ylymlar akademiýalary bilen ylmy hyzmatdaşlygy has-da berkitmegiň wagty geldi. Ýurdumyzyň we jemgyýetimiziň ösüşini ylym bolmasa häzirki zaman talaplary derejesinde göz öňüne getirmek kyn. Esasy gözlegler ylymyň ösüşinde möhüm ähmiýete eýe. Hut olaryň üsti bilen täze bilimler gazanylýar we teoriýalar emele gelýär. Geljekde ulanylýan gözlegler we innowasiýa ösüşleri üçin berk binýat dörediler. Häzirki döwür, ähli ugurlar bilen birlikde ylmy täze derejä çykarmagy talap edýär. Bu ugurda işler häzirki wagtda yzygiderli we yzygiderli dowam edýär. Döwletimiziň baştutany Şawkat Mirziýowyň 2017-nji ýylyň 17-nji fewralynda “Özbegistan Respublikasynyň Ylymlar akademiýasynyň işini gowulandyrmak we höweslendirmek barada” karary bilen ýurdumyzyň durmuş-ykdysady ösüşinde ylymyň ornuny has-da berkitmek, akademikleriň işine hemmetaraplaýyn goldaw bermek we ýokary hünärli işgärleri taýýarlamagyň hilini ýokarlandyrmak maksady bilen birnäçe möhüm çäreler kesgitlenildi. Köp meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy, prezident Şawkat Mirziýowyň ylymyň öňdebaryjy wekilleri bilen geçiren söhbetdeşliginde teklipler we teswirler berildi, ýagny aşakdaky derwaýys meseleler agzaldy:
1. oururdumyzda ýokary abraýly halkara derejesinde ykrar edilen alymlar köp, olar öz mekdeplerini döretmeli we okuwçylary taýýderejesind.
2. Dünýäniň öňdebaryjy institutlary, ylmy merkezleri we Ylymlar akademiýalary bilen ylmy hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmek. Özbek alymlary ägirt uly ätiýaçlyk topladylar, ony ösdürmeli.
3. highokary hünärli işgärleri taýýarlamak, ylmy işgärleri we ýokary hünärli hünärmenleri, dünýä derejesindäki alymlaryň täze nesli taýýarlamak meselesini gowulandyrmak zerurdyr.
4. Ylmyň ösüşinde düýpli gözlegler möhümdir. Hut olaryň üsti bilen täze bilimler gazanylýar we teoriýalar emele gelýär, geljekde amaly gözlegler we innowasiýa ösüşleri üçin berk binýat döredilýär.
5. Ykdysadyýetiň ähli pudaklarynyň ösmeginde ylym möhüm rol oýnaýar we döwlet bu ýolda ilkinji nobatda alymlara bil baglaýar. Sebäbi ylym bilen önümçiligiň arasyndaky integrasiýa derwaýys mesele. Özbek halkynyň taryhy, medeni we intellektual mirasyny gorap saklamak we artdyrmak, şeýle hem ýaş nesli ähliumumy we milli däp-dessurlar we gymmatlyklar ruhunda terbiýelemäge aýratyn üns bermek zerurdyr. Bu meseläniň döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri hasaplanýandygyny bellemelidiris. Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti Şawkat Mirziýew, 2017-nji ýylyň 14-nji ýanwarynda Ministrler Kabinetiniň sosial we ykdysady ösüşiň esasy netijelerine bagyşlanan giňişleýin ýygnagynda Ylymlar akademiýasynyň agzalary bilen geçirilen duşuşykda we gepleşiklerde 2016-njy ýylda biziň ýurdumyz we 2017-nji ýyl üçin ykdysady meýilnamanyň iň möhüm ugurlary. Iki esasy meseläni çözmegiň zerurdygyny aýtdy: 1. Ylmy edaralaryň maddy we tehniki binýadyny ösen daşary ýurt merkezleriniň derejesinde we alymlaryň talaplaryna laýyklykda ep-esli berkitmek zerurdyr. Bu, elbetde, döwletiň zerurlyklaryny we maksatlaryny göz öňünde tutmalydyr. 2. Maliýe höweslerini goşmak bilen ähli tarapdan akademikleri goldamak üçin anyk çäreleri işläp düzmeli we durmuşa geçirmeli. 2017-nji ýylyň 1-nji ýanwaryndan akademikler şahsy aýlyk salgytlaryndan boşadylýan aýlyk iň pes aýlyk hakynyň 10 essesi möçberinde töleg alarlar. Mundan başga-da, şypahanalarda mugt saglyk kursuny ulanmak hukugy berildi. Akademikler ylmy, bilim we önümçilik işlerine giňden gatnaşýarlar we ýokary hünärli işgärleri taýýarlamaga işjeň gatnaşmak üçin zerur mümkinçilikler döredilýär. Umuman aýdanyňda, garaşsyzlyk ýyllarda ýurdumyzda üznüksiz bilim ulgamy dünýä ruhy derejesinde, ýokary ruhy esasda guruldy we döwlet bilim standartlary we degişli bilim maksatnamalary bilen üpjün edildi. Üznüksiz bilim ulgamy döwlet maksatnamalary, mekdebe çenli bilim, başlangyç, umumy we okuwdan daşary bilim esasynda amala aşyrylýar. Indi üznüksiz bilim ulgamyny mundan beýläk-de kämilleşdirmek, ökde hünärli işgärleri taýýarlamak syýasatyny ösdürmek we maddy-tehniki binýadyny berkitmek boýunça alnyp barylýan işler möhüm ähmiýete eýe. Mekdebe çenli bilimiň hilini ýokarlandyrmak, umumy orta bilimiň hilini ýokarlandyrmak, dersleri çuňňur öwrenmäge täze çemeleşme ýokary ösüşiň kepili hasaplanýar. Hünär kollejiniň okuwçylaryny bazar ykdysadyýetiniň talaplaryna laýyk gelýän hünärler boýunça taýýarlamak we işe almak döwletimiziň, jemgyýetimiziň we ýerli häkimýetleriň üns merkezinde. Şeýle hem, bilimiň we okuwyň hiline baha bermek üçin halkara ülňülerine geçmekde ýokary okuw jaýlarynyň işjeňligini we netijeliligini ýokarlandyrmak talap edilýär. Ylmy ösüşiň täze tapgyry, täze ylym, ylmy gözlegler, innowasiýa üstünliklerini höweslendirmek we olary durmuşa geçirmek üçin täsirli mehanizmler döredilýär.