Ishlab chiqarish imkoniyatlari egri chizig'I
ISHLAB-CHIQARISH-IMKONIYATLARI-CHIZIGI
| 2004 yil (bazaviy)
|
2004 yil | |||
|
2005 yilk | ||||
|
|
O'rtacha iste'mol (birlik) |
Birlik narxi . (so'm) |
Birlik narxi . (so'm |
Birlik narxi . (so'm |
| |
10 |
50 |
60 |
70 |
| |
5 |
80 |
80 |
90 |
| |
3 |
200 |
150 |
150 |
| |
3 |
300 |
350 |
400 |
| |
2 |
500 |
700 |
800 |
| |
1 |
2000 |
2200 |
2500 |
b) 2004 yildan 2005 yilgacha,2005 yildan 2006 yilgacha davr mobaynidagi iste'mol narxlarning umumiy o'sishini foizlarda aniqlang. .
d) agar tayanch yili 2005 deb tanlab olsak a) bandagi savollarga javoblar qanday o'zgaradi?
e) agar 2004 yil tayanch yili hisoblansa,ammo 2005 va 2006 yildagi iste'mol tovarlar tarkibi 2-jadvaldagi ma'lumotlarga o'zgarsa, a) bandagi javoblar qanday o'zgaradi?
-
Товар
2005 yildagi iste'mol
(birlik)
2006 yildagi iste'mol
(birlik)
8
9
5
6
2
2
4
5
1
2
-
1
Yechish:
Iste'mol narxlar indeksini quyidagi ifoda orqali hisoblaymiz:
i2
I = --- * 100
i1
i2 – qaralayotgan yildagi "iste'mol savati"dagi tovarlarning umumiy narxi;
i1 – bazaviy yildagi "iste'mol savati"dagi tovarlarning umumiy narxi;
Bazaviy yilning iste'mol narxlar indeksi doimo 100 ga teng deb olinadi.2004 yil bazaviy yil deb olingani uchun iste'mol narxlar indeksi 100 ga teng bo'ladi.
2004 yildagi "iste'mol savati"dagi tovarlarning umumiy narxini hisoblaymiz:
10*50+5*80+3*200+3*300+2*500+1*2000=500+400+600+900+1000+2000= 5 400 so'm
2005 yildagi "iste'mol savati"dagi tovarlarning umumiy narxini hisoblaymiz:
10*60+5*80+3*150+3*350+2*700+1*2200=600+400+450+1050+1400+2200= 6100 so'm
2006 yildagi "iste'mol savati"dagi tovarlarning umumiy narxini hisoblaymiz:
10*70+5*90+3*150+3*400+2*800+1*2500=700+450+450+1200+1600+2500= 6900 so'm
Endi yuqoridagi ifoda orqali 2005 va 2006 yillar uchun iste'mol narxlar indeksini hisoblaymiz:
i2 6100
I2005 = --- * 100 = ------- * 100 = 113
i1 5400
i2 6900
I2006 = --- * 100 = ------- * 100 = 127,8
i1 5400
b) Narxning yillardagi o'sish darajasini foizlarda hisoblaymiz:
2005 yil mobaynida narxning foizlardagi o'sishi:
(113 – 100)/113*100% = 13,0%
2005 yildan 2006 yil mobaynida narxning foizlardagi o'sishi:
(127,8 – 113/113*100% = 13,1%
d) Agar 2005 yilni bazaviy deb oladigan bo'lsak,u holda iste'mol narxlar indeksi mazkur yil uchun 100 deb olinadi.U holda 2005 va 2006 yillar uchun iste'mol narxlar indeksini hisoblaymiz:
i2 5400
I2004 = --- * 100 = ------- * 100 = 88,5
i1 6100
i2 6900
I2006 = --- * 100 = ------- * 100 = 113,1
i1 6100
e) a) bandadagi javoblar o'zgarmaydi.Chunki,iste'mol narxlar indeksini hisoblashda bazaviy yilning "iste'mol savati" e'tiborga olinadi.bunda hamma yillar uchun huddi tovarlar jamlanmasi kabi har bir tovarning iste'mol birligini miqdori o'zgarmaydi deb olinadi.
2-masala.
2005 yil oxirida o’qituvchi oyiga 155 ming so’m ish haqi olar edi.2006 yilning aprel oiydan boshlab o’qituvchilarning oylik ish haqlari 30% ga oshirildi.1996 yilning yanvar oyidagi ish haqini tayanch oylik ish haqi deb tanlab,quyidagi shartlar:
Oylik ish haqi o’qituvchining yagona daromad manbai hisoblanadi;
Har oyning 10-sida o’tgan oyning ish haqi to’lanadi;
2006 yilda tovar va xizmatlar narxlarining o’sish darajasi: yanvar oyida -9%,fevral oyida-15%,mart oyida-10%,aprel oyida-5%,may oyida-15% tashkil etadi;
Asosida 2006 yil may oyida o’qituvchining real daromadi qanday o’zgarganini aniqlang.
Yechish:
IAgar 10 yanvardan yanvar oyining oxirigacha narxlar 6% (9%*2/3) ga ortgan deb tasavvur qilsak,unda yanvar oxirida narx 10 yanvardagiga narx darajasi 1,06 tashkil etadi.
Download 1.17 Mb.
Do'stlaringiz bilan baham:
