Ishlab chiqarish jarayonlari

Tog’-kon korxonalarida ishlab chiqarish jarayanlarini yaxshiroq o’rganish uchun jarayonlarni rasmda ko’rsatilgan uchta guruhga bo’lishi qo’layroq bo’ladi 1.9 -rasm

Ishlab chiqarish jarayonlari

Kon laximlarini qazib o’tishi jarayonlari

Qazib tozalash ishlari jarayonlari

Yordamchi jarayonlar

1.9-rasm .Ishlab chiqarish jarayonlari tasnifi.Birinchi guruh –kon laximlarini qazib o’tish jarayonlarida ya’ni kon laximlarini tog’ jinslari va ruda bo’ylab o’tishida qazib o’tishi sekli energiyasi va jarayonlari:

Ikkinchi guruh –qazib tozalash ishlari jarayonlari ya’ni rudani ,qazib olish :
Uchinchi guruh-yordamchi jarayonlar ,rudani ajratib olish uchun bajariladigan barcha ishlar va jarayonlar
O’z-o’zini nazorat qilish uchun savollar .
1.Foydali qazilma ,foydali qazilma konlari va ruda tanasini aniqlang.
2.Shakliga ko’ra ruda tanasining tasniflanishini keltiring.
3.Ruda tanasining izometrik shaklini isbotlang.
4.Ustunsimon ruda tanasini tavsiflang.
5.Qatlam ko’rinishidagi ruda tanasining tavsiflang.
6.Ruda tanasining namligi va og’ish burchagi ,cho’ziqligi liniyasini aniqlang.
7.Ruda tanasining og’ish burchagini tavsiflang.
8.Ruda tanasining ralinligini tavsiflang.
9.Ruda va tog’ jinslarining qattiqligini tavsiflang .
10.Turg’unlikni nima jamlaganini aniqlang va rudalarning turg’unligi buyicha tavsiflang.
11.Ko’latilgan rudalarning bo’lakligi deganda nimani tushunasiz va uni bo’lakdorligini tavsiflang.
12.Darzdorlikni tavsiflab bering.
13.Rudaning yuvshanuvchanligi deganda nimani tushunasiz va uni tavsiflab bering.
14.Qovushqoqlikni (jipslanuvchanlikni) tavsiflang.
15.Rudani o’z-o’zidan yonishini tavsiflang .
16.Rudani suvlanuvchanligini tavsiflang.
17.Modul qiymatini tavsiflab bering.
18.Tirnovchanlikka ma’lumot bering.
19.O’z ichiga olgan (boshqaruvchi) jinslar va yondosh jinslarni tavsiflan.
20.Ishlab chiqarish jarayonlarini tavsiflang.
21.Ishlab chiqarish jarayonlari qanday jarayonlarga bo’linadi.
22.Asosiy ishlab chiqarish jarayonlarini tavsiflang.
23.Yordamchi ishlab chiqaruvchi jarayonlarni tavsiflang.
24.Xizmat ko’rsatuvchi ishlab chiqaruvchi jarayonlarni tavsiflab bering.
25.Komplekslashuv jarayoni deganda nimani tushunasiz.
26.Ish jarayoni nima degani,tavsiflab bering.
27.Operatsiya degani nima tavsiflab bering.
28.V.R.Imenitov bo’yicha ishlab chiqarish jarayonlariga ma’lumaot bering.
29.Ishlab chiqarish jarayonlarini oddiy tavsiflab bering va V.R.Imenitov tavsifidan nimasi bilan farq qiladi.
2.Kon laximlarini o’tish jarayonlari.
2.1 Umumiy ma’lumotlar .
Kon laximlari kon ishlarini olib boorish natijasida yer qobig’ida xosil bo’ladigan suniy bo’shliq .Kon laximlarini qazib o’tish kon jinslari va rudalarni qazib olish yo’li bilan yer qobig’ida suni xolda bo’shliqlar xosil qiluvchi ishlab chiqarish jarayonlarini yig’indisi hisiblaniladi .Maxsus adabiyotlarda (проходка) qazish atamasiqo’shimcha shaxta stvollari va tik kon laximlari (дучка ko’tarilma)ga taluqlu (проведение) kon ishlarini bajarishi atamasi esa gorizontal va qiya yer osti kon laximlariga taluqli.Rudani yer osti usulida qazib olish kon laximlarini qazib o’tmasdan mumkunemas .Shuning uchun rudani qazib olishni o’sishi borishi tayyorlov kesish ishlari xajmini ortib borishi kuzatiladi,ayniqsa kon ishlarini olib borishda uning chuqurligi ortib boradi .Kon loximlarini qazib o’tish ularning vazifasiga ko’ra kon-geologik va gedro geologikga qarab turli usullar bilan amalga oshirish mumkun .Burg’ulashi ,mobaynida gedravlik va qo’lda .Kon laximlarini qazib o’tish uchun ,kon jixozlari va usullarini tanlash ,kon laximlarini vazifasiga qarab o’rnatiladigan ,ularning kundalang kesim yuzasining o’lchamlariga bog’liq bo’lganidek kon jismlarining turg’unligi va qattiqligiga xam bog’liq bo’ladi .Xozirgi vaqtda ruda konlarini yer osti usulida qazib olishga kon laximlarini ikki xil usulda qazib olish tarqalgan burg’Ilash portlatish (80-90%)va kombayinli (10-20%).Tog’ kon korxonalarida keng yo’naltiriladigan gorizontal laximlarning ko’ndalan kesim yuzasi shakllari 2.1 rasmda keltirilgan 2.1rasm gorizontal kon laximlarining ko’ndalang kesim yuzasini shakllari.a-to’g’ri burchakli ;b-doira;v-transheyanurlari 2-arkali (gumbaz ko’rinishli) d-to’g’ri burchakli gumbazsimon e –taqasimon.
Kon laximlari ko’ndalang kesim yuzasi shaklini aniqlovchi omillar quyidagilar xisoblaniladi.Kon-jinslarining fizik mexanik xususiyatlari kon laximlarining vazifasi ,va xizmat qilishi muddati ,mis texnologiyasi materiallari ,kon laximlarining xolati ,kon laximlarining ko;ndalang kesim yuzasi o’lchamlari ,kon bosimini yo’naltirish va qattiqligi,keltirilgan ommilarga qarab kon laximlarini turli xil ko’ndalang kesin yuzasiga ega .ishlab chiqarish amaliyotida gorizontal va qiya kon laximlari to’g’ri burchakli