Ishlab chiqarish texnologiyasi

12.5. Q O G ‘OZ C H IQ IN D IS I M A SSA SIN I 
TOZALASH VA AJRATISH
B irlam ch i sa ra la sh v a m a k u la tu ra m a ssa sin i y ir ik o g ‘ir  
q o ‘shimchalardan tozalash. M ak u latu ra massasi m aydalab-titilgan- 
d an so ‘ng tarkibidagi og‘ir va yengil tasodifiy q o ‘s h im c h a la rd a n
tozalash uchun birlamchi saralashdan o ‘tkaziladi. M aydalash-titish

---

^Sachratish
Quyiga 
ц ChiqindHar
f
Havo
Saralangan massa
^Sacliratish
Yuqariga
к Chiqindilnr 
f 
'' .,..-2 ?'^
Havo
Saralangan massa
64-rasm. 
C e lle c o G auld tebranm a saralagichining ish sxem asi (a), 
to'rning tozalanishi (b), chiqindilarning ushlanib qolishi (d).
sistemasida gidromaydi:
1
agichdan so‘ng massa tebranm a harakatla- 
nadigan saralagichdan o ‘tadi. Bunda massa asosan, yengil chiqindi- 
lardan tozalanadi.
1990-yildan boshlab birlamchi saralash uchun asosan, tekis yii- 
zali tebranm a harakatlanuvchi saralagich keng q o ‘llanila boshlagan. 
«Celleco» firmasi to m o n id an ishlab chiqarilgan tebranm a harak at­
lanuvchi saralagich 64-rasm da keltirilgan.
Bu saralagichda saralash t o ‘ri avtomat tarzda o ‘zi tozalanadi, bu 
t o ‘r tozalangan massaga tushib turmaydi. Saralash t o ‘ri va tozalan- 
gan massa orasida d o im o havo qatlami bo'ladi. T o ‘rning tozalani­
shi uning tebranm a harakati davomida havo oqimi yordamida amalga 
oshadi. Saralagich t o ‘rining te b ra n m a harakati natijasida toza mas­
sa SLispenziyasi t o ‘r teshiklaridan o ‘tadi, qo‘shimchalar esa to ‘r yuzida 
qoladi va u chiqindi idishiga tushadi.
Shuningdek, m akulatura massasini birlamchi saralash uchun 
s a r a la s h g i d r o m a y d a l a g i c h i , b a r a b a n tip id a g i s a r a la g ic h va 
boshqalardan h am foydalaniladi.
Birlamchi saralashdan so'ng makulatura tolasi suspenziyasi yirik
218

---

og‘ir chiqindilar (qum, skrepka, shisha va boshqalar) dan tozalana- 
di, Lilarning massa tarkibida boMishi ikkilamchi bosqich saralash va 
to z alash ja ra y o n id a q o ‘llaniIadigan jih o z la r n i ishdan chiqarishi 
m um kin.
Massa yirik og‘ir chiqindilardan siklon tipidagi tozalagichlarda 
tozalanadi. Hozirgi kun d a m akulatura tolasini tayyorlashning d e- 
yarli barcha texnologik sxemalariga yuqori konsentratsiyada ishlovchi 
siklon tipidagi tozaiagichlar kiritilgan. Barcha konstruksiyadagi siklon 
tipidagi tozalagichlarning ish prinsipi deyarli bir xil: 2 ,5 - 3 ,5 % li 
m assa siklonning yuqori yoki o ‘rta qismidan tangensianal harakat 
b o ‘yicha kiradi; tozalangan massa siklonning yuqori qismidan chiqar- 
iladi; og‘ir chiqindilar pastki qismidan-maxsus kam era orqali chiqarib 
olinadi. Siklon tipidagi tozalagichlarning ish prinsipi massani kor- 
pus ichida aylanma harakati natijasida vujudga keladigan m ark az- 
dan q o c h m a kuchga asoslangan (65-rasm).