Ishlab chiqarishda boshqaruv” fakulteti “iqtisodiyot” kafedrasi

MUNDARIJA

KIRISH	7
I BOB. Xalqaro savdoning klassik nazariyalari va ularning xususiyatlari	9
1.1. Xalqaro savdo va mehnat taqsimoti tasnifi	9
1.2. Xalqaro savdo va mehnat taqsimotiga oid dastlabki qarashlarning evolyutsiyasi	13
1.3. Xalqaro savdoni yangi nazariyalari	19
II BOB. Globallashuv sharoitida xalqaro savdo va mehnat taqsimoti zamonaviy nazariyalari tahlili	23
2.1. XXI asrning uchinchi o‘n yilligida Xalqaro savdo va mehnat taqsimotiga oid yangi qarashlar	23
2.2. Xalqaro savdo va mehnat taqsimotining xududlar kesimida dinamik rivojlanish tahlili	25
2.3. Markaziy Osiyo mamlakatlarining Xalqaro savdo va mehnat taqsimotidagi ishtiroki tahlili: JST hisoboti asosida	28
Xulosa	29
Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati	31

Kirish
Globallashuv, texnologik taraqqiyot, sanoatlashtirish va xizmatlarning autsorsingi bilan xalqaro savdo mamlakatlarning iqtisodiy va pul-kredit qarorlarida muhim o‘rinni egallab bormoqda. Xalqaro savdo katta daromad olish, boshqa mamlakatlar bilan ittifoqchilik o‘rnatish, texnologiya va kapital to‘plash va umumiy iqtisodiyotni yuksaltirish uchun ulkan imkoniyatlarga ega. Mamlakatning qudrati va boyligini tahlil qilganda, amalga oshirilgan xalqaro savdoning asosiy qismi muhim hukm omilidir. Shuningdek mehnat taqsimoti rivojlangan dunyoda keng tarqaldi. Buni bugungi kunda ko‘pchilik iste’mol tovarlarida ko‘rishimiz mumkin. Masalan, iPhone korpusi, batareyasi, ekrani va mantiqiy platasi kabi qismlarni talab qiladi. Bularning hammasi ham Apple tomonidan ishlab chiqarilgan emas, hatto bitta odam. Firma katta mutaxassisliklarga ega bo‘lgan alohida kompaniyalarni talab qiladi. Ular orasida kamera ishlab chiqaruvchi Yaponiya firmalari, akselerometr ishlab chiqaruvchi nemis firmalari, uning audio chipini ishlab chiqaruvchi AQSh va akkumulyator va uni yig‘ish bo‘yicha Xitoy kompaniyalari bor. Mehnat taqsimotining ko‘plab afzalliklari bor, shuning uchun ham odatiy holga aylangan.
Mamlakatimizda ham xalqaro savdoga alohida e’tibor berilgan. Bu rivojlanayotgan mamlakatlar iqtisodiyotiga ijobiy ta’sir qiladi. Xususan, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Tashqi savdo sohasida boshqaruv tizimini takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida” 2017-yil 13-apreldagi PF-5012-son Farmoniga hamda O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017-yil 15-dekabrdagi “Tashqi bozorlarda mahalliy mahsulotlar eksport qilinishini rag‘batlantirish va raqobatdoshligini ta’minlash yuzasidan qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi PF-5286-son farmoni O’zbekiston Respublikasining tashqi savdodagi harakatlarini qo’llab quvvatlashni ifodalaydi. Bu albatta tashqi savdoga qo‘yilgan katta qadamdir.