21
1.4. Trombositopoez. Trombositlarni sanash
usullari.Trombositozlar.Trombositopeniyalar. Trombosit qator
patologiyasida qon va suyak ko‘migi sitologik diagnostikasi.
Mashg’ulot maqsasi:
trombositopoez bilan tanishish, trombositlar sanash
usuli, trombositoz, trombositopeniya, qon va suyak ko‘migining trombositar qator
patologiyasini sitologik tekshirishni o‘zlashtirish.
Organizmda
trombositlar
shakllanish
jarayoni
trombositopoez
deb
ataladi.Trombositlarning ona hujayrasi megakariositar hujayra hisoblanadi.
Megakariositar hujayra elementlari suyak ko‘migidagi
mieloid oldi
hujayralaridan hosil bo‘ladi, differensiallanadi va yetiladi. Megakariositopoez
asosiy stimulyatorlari: IL-1, IL-3, IL-4, IL-6, IL-11,
kolloniya stimullovchi
omillar, eritropoetin, trombopoetin.
Trombositopoez teskari bog’ prinspiga asoslangan: qondagi trombositlar
ko‘payishi trombositopoezni to‘xtatadi, trombositopeniya
trombositlarning hosil
bo‘lishini stimullaydi. Suyak ko‘migida megakariosit hujayra bir qancha
morfologik
differensiya
bosqichlaridan
o‘tadi:
megakarioblastlar,
promegakariositlar va megakariositlar. Megakariositar qator hujayralarining 75-
85%
ini megakariositlar, 10% ini megakarioblastlar, 15%
ini promegakariositlar
tashkil etadi.
Megakariosit - gigant poliploid
hujayra bo‘lib, diametri 60-120
mkm.Megakariosit
polimorf
yadroli,
keng,
pushti
rangli
sitoplazmali,
trombositlarni saqlovchi katta hujayradir.
Megakariositlarning asosiy vazifasi trombositlarni
hosil qilish va ularning
sonini doimiy saqlashdir. Bitta megakariositdan 5000 gacha trombositlar
ajraladi.Normada 60-70%
megakariositlar faol, ya’ni trombositlarni hosil
qiladi.Trombositlarning taxminan 80% qonda, 20 % esa taloqda bo‘ladi.
Trombositlar 7-8 kun yashaydi.
Trombosit yadrosiz, 2-4 mkm diametrli hujayra bo‘lib,
gemostaz va qon
ivishda ishtirok etadi. Sog’lom odamda trombositlar soni 180-320x10
9
/l.
22
Trombositlar yyumaloqva oval shaklda, sitoplazmasi
och binafsha rangga
bo‘yalgan gialomer va markaziy pushti - binafsha rangli granulomer qismlardan
tashkil topgan.
Do'stlaringiz bilan baham: