Ishlab chiqiluvchi texnologik jarayonlarning texnik-iqtisodiy kо’rsatkichlari

2). Sermateriallikni pasaytirish. 
M= (m
zb 
- m
zya
)V, 
Bunda: 
m
zb 
, m
zya
- tegishlicha yangi va baza variantidagi tanavorlar massasi;
V - detal chiqarish hajmi, dona.
Yangi texnologik jarayon ishlab chiqishda, detallar chiqarish hajmini 
anchagacha oshirish M ko’rsatkichning muhimligini orttiradi. 
 
2.Texnologik amallarni ishlab chiqish bosqichida
Bu bosqichda quyidagi ko’rsatkichlar qo’llaniladi. 
1). Asosiy vaqt koеffisienti. 

a 
= t
a
/ t
d.b.

---


a 
qiymati qancha yuqori bo’lsa, stanok shuncha unumdorlik bilan ishlaydi. 
Кoеffisient jami jarayonni kompleksligicha baholashlik uchun ham qo’llash 
mumkun. Bu xolda 
a
ishlov berishning hamma amallari bo’yicha sarflanuvchi 
asosiy vaqtlar yig’indisini, hamma amallar bo’yicha sarflanuvchi donabay vaqtlar 
yig’indisiga bo’lgan nisbatni bildiradi. 
2). Detallarga mexanik ishlov berishning sermehnatliligi 
Td =

n
i
b
td .
.
 t
d.b., 
Bunda: 
n - shu texnologik jarayondagi amallar soni. 
Seriyalab ishlab chiqarishda partiya detallarni tayyorlash sermehnatliligi 
aniqlanadi . 
Tpd = t
t.ya 
+ t
d.b 
n
d
, 
Bunda: 
t
t.ya 
- tayyorlov yakunlovchi vaqt; n
d
- partiyadagi detallar soni. 
Massasi bo’yicha ahamiyatli farq qiluvchi turli tanavorlar va buyumlar 
uchun, sermehnatlilik va massa orasida ma’lum o’zaro bog’lanish mavjud: 
T
pd
= T
db
3
(m
z.ya 
/ m
z.b.
)
2
, 
bunda T
dya
, T
db
- tegishlicha detallarni yangi va bazaviy marshrut bo’yicha 
tayyorlash sermehnatligi; m , m - yangi va bazaviy (taqqoslanuvchi) variantlar 
bo’yicha tanavorlar massasi. 
3). Amallar uchun vaqt normasini qisqartirish
N
VR 
= (t
d.b.1
- t
d.b.2. 
/ t
d.b.1
) 100; N
vr 
= (T