Ishlab chiqiluvchi texnologik jarayonlarning texnik-iqtisodiy kо’rsatkichlari

---

“Ishlab chiqiluvchi texnologik jarayonlarning texnik-iqtisodiy 
kо’rsatkichlari ”.
Mavzu rejasi: 
1. Tanavorni tanlash bosqichi. 
2. Texnologik amallarni ishlab chiqish bosqichi. 
3. Texnologik jarayonni ishlab chiqishning yakunlovchi bosqichi. 
4. Buxgalterlik uslubda detallarni tayyorlash tannarxini hisoblash. 
5. Tannarxni tо’g’ridan-tо’g’ri hisoblash.
6. Iqtisodiy samaradorlikni hisoblash. 
7. Iqtisodiy kо’rsatkichlarni hisoblashga misol. 
Adabiyotlar: [ 1 ] – 277-283 betlar; [ 4 ] – 381-387 betlar. 
Tayanch sо’zlar: 1.Iqtisodiy kо’rsatkich. 2.Buxgalterlik uchyot. 3.Tannarx. 
4.Material ishlatish koеffisienti. 5.Sermehnatlik. 6.Samaradorlik. 7.Unumdorlik. 
8.Кapital sarflar. 9.Sex harajatlari. 10.Foyda. 11.Harajatlarni qoplash muddati. 
Har bir tayyorlanuvchi detalni, berilgan texnik talablarini ta’minlovchi 
texnologik jarayonlarni bir nechta variantlarini ishlab chiqish mumkin. 
Taqqoslovchi variantlarni tavsiflovchi, texnik-iqtisodiy kо’rsatkichlarni solishtirish 
asosida ma’qulroq bо’lgan variantni tanlab olinadi. Ко’rsatkichlarni tо’liq va 
muhimlik darajasi bо’yicha ularni tanlash texnologik jarayon variantlarini qaysi 
bosqichida solishtirishiga bog’liq. Birinchi bosqichlarda variantlarni dastlabki 
baholash olib boriladi, qaysiki iqtisodiylikni tashqi belgilari bо’yicha ma’qulrog’ini 
(sermaterialligi, ishlov berish sermehnatliligi va h.k.) tanlab olish imkonini beradi. 
1. 
Tanavorni tanlash bosqichi 
Dastlabki baholanuvchi ko’rsatkich quyidagilar hisoblanadi: 
1).Material ishlatish koеffisienti. 
К
mi 
= m
d 
/m
z , 
bu erda m
d
, m
z
- detal va tanavor massasi. Texnik jihatdan teng variantlardan 
material ishlatish koеffisienti yuqorirog’i tanlab olinadi. К
mi 
ni oshirish uchun 
tanavor shaklini tayyor detal shakliga yaqinlashtirish , uni tayyorlash aniqligini 
oshirish va yuza qatlamlarini sifatini yaxshilash zarur.