Ishlab chiqiluvchi texnologik jarayonlarning texnik-iqtisodiy kо’rsatkichlari

part 1 
- T
part 2 
/ T
part1 
)100; 
bunda t
d.b.1
, t
d.b.2 
- solishtiriluvchi variantlardagi vaqt normalari; 
T
part 1
, T
part 2 
-solishtiruvchi variantlardagi partiya detallarini tayyorlash 
sermehnatliliklari. 
4). Mehnat unumdorligini o’sishi 
P = 100 N
vr
/ (100-N
vr
) 
Yuqorida sanab chiqilgan ko’rsatkichlar texnologik jarayon ishlab 
chiqishning birinchi bosqichlarida qo’llaniladi. Ular texnologik variantlarni 
baholash uchun mustaqil ahamiyatga еga еmas. 
3. Texnologik jarayonni ishlab chiqishning yakunlovchi bosqichida tirik 
va moddiylashtirilgan mehnat sarfini aks еttiruvchi, tanavorlarga ishlov berish 
tannarxlarini solishtirish yo’li bilan variantlarni to’la baholash o’tkaziladi. 
Tannarxni aniqlashning 2-ta asosiy uslubi mavjud: 
buxgalterlik va to’g’ri kalkulyasiyalash uslubi (еlementlari bo’yicha). 
4.Buxgalterlik uslubida detallarni tayyorlash tannarxi quyidagi formula 
bo’yicha aniqlanadi. 
S = Ma + Za + S, 
bunda Ma - asosiy materiallarning narxi yoki chiqindilari narxi olib 
tashlangan dastlabki tanavorlar narxi; Za - asosiy ishchilarning ish haqi; S - sexdagi 
harajatlar, bu jihozlarning amartizasiyasi va ta’mirlanishga bog’liq, shuningdek 
kuchlanishli еlektr еnergiyasi, kesuvchi o’lchagich, yordamchi asboblar va 

---

moslamalar uchun harajatlari, sex yordamchi ishlarining (asbobsozlik guruhi, 
ta’mirlovchi ishchilar va h.k.) muhandis-texnik ishlovchilar, boshqaruv va xizmat 
ko’rsatuvchi xodimlari va h.k. ish haqlari. 
Tannarxni kalkulyasiyalashda sex harajatlarini, sex asosiy ishchilarining ish 
haqidan foizda aniqlanadi; u holda tannarxni (qilinuvchi harajatlar) shunday 
ifodalash mumkin: 
S = Ma + Za (1 + S/ 100 ), 
bunda S - sex harajatlarining (qo’shimcha) foizi. Qo’shimcha harajatlarning 
foizi ishlab chiqarish turiga, avtomatlashtirish va tashkiliy tuzilishi darajasiga 
bog’liq va keng chegarada o’zgarib turadi. 
Bayon еtilgan uslub sodda, ammo variantlarni solishtirish uchun yaramaydi, 
chunki sex harajatlarini tashkil еtuvchilarini ajratish imkonini bermaydi. Uni, 
murakkablik darajasi va o’lchamlari bo’yicha bir xil bo’lgan, uskunalar va jihozlarda 
tayyorlanuvchi, sexni bir tug’ishgan mahsulotlari tannarxlarini tahlilini aniqlashda 
qo’llash mumkin.