Ishni sudga qadar yuritish bosqichida ekspertiza xulosalarini baholash

Oriental Renaissance: Innovative, 
educational, natural and social sciences 
 
VOLUME 1 | ISSUE 10 
ISSN 2181-1784 
Scientific Journal Impact Factor SJIF 2021: 5.423 
1114 
w
www.oriens.uz
November 
2021
 
beshinchidan, berilgan savollarning har biriga aniq va to‘hri javob 
berilganligiga; 
oltinchidan, tadqiqotlarni o‘tkazishda tegishli texnik-kriminalistik vositalardan 
foydalanilganligi; 
yettinchidan, agar ekspert tomonidan ehtimoliy ya’ni bo‘lishi mumkin degan 
javoblar berilgan bo‘lsa uni asoslantirib berishiga e’tibor qaratishi lozim. 
Lekin bu mezonlarni ishlab chiqishdan oldin ayrim jihatlarni, ya’ni 
tergovchining bilim doirasiga ekspert faoliyatining bilim doirasida belgilangan 
talablarning barchasini yoki ko‘p qismini bilish talabini qo‘yish noto‘g‘ri bo‘ladi. 
Chunki, ekspertiza yo‘nalishlarining o‘nlab turlarining mavjudligi, kerak bo‘lsa har 
birining o‘ziga xos xususiyatlarga egaligi va alohida bilimlarni talab etishi bor.
Shuning uchun tergovga qadar tekshiruvni amalga oshiruvchi organning mansabdor 
shaxsi, surishtiruvchi, tergovchi yoki sud uchun ekspertiza xulosalarini baholashda 
soddalashtirilgan holda ishlab chiqarilgan mezonlarni qo‘llashi lozim bo‘ladi. 
Xususan, yuqorida ko‘rsatib o‘tilgan takliflar to‘g‘ridan-to‘g‘ri ananaviy va 
noananaviy turdagi ekspertizalarni baholash uchun to‘g‘ri keladi, lekin bir nechta 
ekspertlar tomonidan o‘tkaziladigan kompleks, komissisyaviy yoki ayrim noananaviy 
turdagi ekspertizalarni baholashda ekspertlar tarkibida berilgan natijalarga alohida 
e’tibor qaratish maqsadga muvofiq.
Bu talablar ekspert tomonidan tadqiqotlar jarayonida amalga oshrilishi lozimligi 
O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2011 yil 5 yanvardagi 5-sonli
“Davlat sud-ekspertiza muassasasi yoki boshqa korxona, muassasa, tashkilot 
tomonidan sud ekspertizasini o‘tkazish tartibi to‘g‘risida”gi qarorida batafsil belgilab 
qo‘yilgan.
Shu o‘rinda yana bir narsani ta’kidlash joizki, ekspertiza xulosalarini baholash 
yuzasidan O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining “Fuqarolik ishlari 
bo‘yicha ekspertiza tayinlash, o‘tkazish va ekspert xulosasiga baho berishda sud 
amaliyotida kelib chiqadigan ayrim masalalar haqida”gi 2008 yil 12 dekabrdagi 24-
sonli qarorida ekspertiza xulosalarini baholashda ekspertning ehtimol tutilgan 
xulosasi sud qaroriga asos qilib olinishi mumkin emasligi shuningdek, qo‘shimcha, 
qayta, kompleks va komissiyaviy ekspertiza tayinlash asoslari va tartibini qat’iy 
farqlashlari lozimligi ko‘rsatib o‘tilgan. 
XULOSA 
Yuqoridagilardan kelib chiqib, milliy qonunchiligimizda ko‘rsatilgan ekspertiza 
xulosasini baholash mezonlarining mavjud emasligini ya’ni mavjud bo‘shliqni 

---