Ishqoriy metallar

TABIATDA TARQALISHI

Ishqoriy metallar tabiatda erkin holda uchramaydi. Natriy va kaliy nisbatan ko’proq tarqalgan.

Yer qatlamida natriy - 2,27 мас. %, kaliy esa – 1,84 мас. %. Natriy osh tuzi - NaCl, Glauber tuzi - Na₂SO₄ · 10H₂O, silvinit - NaCl · KCl va dengiz suvlari tarkibida uchraydi.

Kaliyli asosiy minerallar: silvin - KCl, silvinit - NaCl · KCl, karnallit - KCl · MgCl₂ · 6H₂O, ortoklaz (kaliyli dala shpati) K[AlSi₃O₈]. Bundan tashqari dengiz suvlari va o’simliklar tarkibida uchraydi.

Litiy, rubidiy va seziy kam tarqalgan va tarqoq elementlardir. Yer yuzida litiy-6,5·10^-3 мас. %, rubidiy – 1,5·10^-2 мас. %, seziy – 3,7·10^-4 мас. %. Litiy quyidagi minerallari spodumen-LiAlSi₂O₆, ambligonit- LiAl(PO₄)(OH, F) va turli hil silikatlar hamda alyumosilikatlar tarkibida bo’ladi. Seziy kam uchraydigan minerallar-pollutsit 4Cs₂O · 4Al₂O₃ · 18SiO₂ · 2H₂O, avofadrit (K,Cs)[BF₄] va kaliyli minerallari tarkibida uchraydi. Rubidiy minerali yo’q ammo kaliyli minerallar karnallit va silvinit tarkibida aralashma holida uchraydi.